Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Өзін-өзі өлтіру — өзін өмірден қасақана айыру (суицид). Өзін-өзі өлтірудің себептері әр түрлі. Көп жағдайда өзін-өзі өлтіруге себеп болатын нәрсе өмір жағдайының шынайы қиындылығы және өмір оңалмайды деп есептеу. Депрессивті жағдайлар «жиналып» соның салдарынан өзін-өзі өлтіру болуы мүмкін. Өзін-өзі өлтіру қарттарға, , жазылмайтын аурумен ауыратындарға, қылмыскерлерге тән әрекет. Балалардың өзін-өзі өлтіруі ашық қарсылық білдіру түрінде, көбінесе ата-аналарына қатысты жасалады. Криминалистикада өзін-өзі өлтіру әр түрлі негіздер бойынша сараналады. Мысалы:
- Қорытынды өзін-өзі өлтіру (өзін-өзі өлтірер алдында өз әрекетеріне есеп беретін, бірақ кінәсіз қиын жағдайға түскен, ойлану нәтижесінде болашақтың жоқтығына көзі жеткен адамдардың өзін-өзі өлтіруі, қаржының жоқтығы, жазылмайтын ауру және т.б.);
- Ашық қарсыласу түріндегі өзін-өзі өлтіру (бақытсыз махаббат, ажырасу т.б. себеп болатын жан күйзеліс әрекет);
- Аяқ астынан өзін-өзі өлтіру (жаман хабар алғаннан кейін, отбасындағы не жұмыстағы ойда жоқта пайда болған қиыншылықтан кейін өзін-өзі өлтіруге аяқ астынан бел буу);
- Психикалық ауырған кезде өзін-өзі өлтіру.
БӘДСҰ (Бүкіл әлемдік денсаулықты сақтау ұйымы) берген мәлімет бойынша дүние жүзінде жыл бойы 500 мың адамдар өз өмірлерін қияды. Ең жоғарғы суицид көрсеткіші ол ФРГ, ГДР, Австралия, Швейцария, Венгрия, болса, ең төменгі көрсеткіш ол Болгарияда, Ирландияда және Үндістанда. АҚШ-та өзін-өзі өлтіру деңгейі 100 мың адамға орташа алғанда 25-29 адамнан келсе, КСРО-да шамамен 23-24 адамнан келеді.
Қазақстан 2014 жыл бойынша жасөспірімдер арасында өзін өзі өлтіру деңгейі бойынша әлемде 100 мың адамға шаққанда 25.6 жас өліп 4-ші орын алған.
XXI ғасырда дүние жүзінің ғалымдарын толғандыратын мәселе ол қазіргі кезде арасында жиі кездесетін-суицид. БӘДСҰ-ның соңғы мәліметтері бойынша 15-24 жас аралығындағы жасөспірімдер арасында өзін-өзі өлтіру екі есе артып кетті. Ол мемлекеттегі экономикалық жағдайларға байланысты. Мәселем Францияда соңғы 10 жылда суицидттен өлген балалар саны үш есе артқан. Енді бұл өлімдер жол апатынан қайтыс болған адамдар санымен теңеліп отыр. АҚШ-та 15-19 жас аралығындағы өзін- өзі өлтіру саны 1 жылда 5000-ға дейін көтерілді. Қазіргі кезде АҚШ-та ең маңызды өлімдердің арасында суицид 10-шы орында тұр. Онда 1978 жылда 15-19 жас аралығындағы жасөспірімдер арасында 29000 суицид тіркелген. Бұнда соңғы 30 жылда суицид 15-19 жас аралығындағы қыздар арасында 200%, ал бозбалалар арасында 300%-ға дейін көтерілген.
Суицид термині итальян психологы Г. Дэзен 1947 жылы енгізіп, оны “өзін-өзі өлтіруге әрекет ету” - деп түсіндіреді.
Қазіргі кезде Суицидалогия деп аталатын үлкен бір ғылыми бағытты бар, ол социология, психология, медицина, демография, психиатрия тоғысында пайда болып осындай әрекетке баратын тұлғалардың ерекшелігін, әрекетін, себептерін зерттеуге тырысты.
Суицидалды мінез-құлық – адамның саналы түрде өзін-өзі өлтіргісі келетін тұлғаның мінез-құлқының бір түрі деп есептеді.
Адамзат тарихында өзін-өзі өлтіру әрекеті әртүрлі бағаланады. Еуропа халқында өзін-өзі өлтіретін адамдар - вампирға айналады деген. Ал көне Грекия, Спарта, Афинада өзін-өзі өлтірген адамдардың мәйітін өртеп жіберген.
Орта ғасырда Австрия, Пруссия, Францияда өзін- өзі өлтіруші адамдарды діни көзқарас бойынша – қылмыскерлер деп санаған.
Суицидальді мінез құлықтың белгілі бір формасы, тәсілі, даму стадиясы, тәуекел факторлары болады. Суицидальді мінез-құлыққа адамның жас ерекшелігі, жынысы, кәсіби ерекшелігі, өмірлік жолының ерекшелігі де әсер етеді.
Әр бір жас кезеңдеріне сай суицидальді белсенділік тән болады.
- Балалық шақ – 13 жасқа дейін;
- Жеткіншектік кезең – 13-16 жас;
- Жастар арасы - 16-29 жас;
- Ересектер арасы – 30-35 жас;
- Қарттық кезең – 55-70 жас.
5 жасқа дейінгі балаларда өзін-өзі өлтіру әрекетіне бару өте сирек кездеседі. Жанұялық қақтығыстарға байланысты 9 жасқа дейін 2,5%, ал 9 жастан кейін 80% өзін-өзі өлтіру әрекетіне барады екен. Жеткіншек кезеңінде суицидалды әрекеттің себебі болып ата-анасымен мұғалімдерімен қақтығысқа бару салдары болып табылады. Жастар арасында әсіресе қыздар арасында әсіресе қыздарда өздерінің жігіттеріне байланысты суицидальді әрекеттерге баратыны анықталды.
Суицидтың ең жиі кездесетін кезі 15-24 жас аралығы. Өзін-өзі өлтіруге бармас бұрын, суициденттердің көбі дайындық кезеңі – суицидалды кезеңінен өтеді, ол адамның бейімделу қабілетінің төмендеуімен сипатталады. Ол қызығушылық деңгейінің төмендеуі, қарым-қатынастың шектелуі, мазасызданғыш, эмоционалды тұрақсыз болуы т.б.
Японияда тек 1986 жылы ғана 25524 жағдай тіркелген. Швейцарияда әскер қатарына шақырылған боз балаларды психологиялық тексеруден өткізген кезде олардың 2% өзін- өзі өлтіруге барған, ал 24%- де суицидальді ойлар айқын көрінгені мәлім болған.
Польшада соңғы 10 жыл ішінде 12-20 жас арасындағы суицидтен өлген балалар саны 4 есеге көтерілген, ал оның 21% қыздар алса, қалған 79% ұлдар құрайды.
Дюркгейімнің суицид теориясына байланысты адам бір проблемаға тірелген кезде немесе ол бейімделген орта немесе әлеуметтік топ одан бас тартқан кезде ол өзін- өзі өлтіруге барады деген. Әлеуметтік байланыстардың ерекшеліктерін ескере отырып ол келесі суицид түрлерін бөліп көрсетті: эгойсттік және альтруисттік. Тағы да психопаталогиялық жағдай негізінен балалармен жас өспірімдердің социолизация деңгейімен қоғамда алатын орнына байланысты да болады. Психоанализдік зерттеулер барысында суицид ол жеке тұлғаның сексуалды бұзылысына байланысты деген тұжырымдарға келді.
Өзін-өзі өлтіру оның ішкі қақтығыстарын өткізу жағдайларындағы әлеуметтік психология дезадаптация салдары деп Бачериков қарастырады. Суицидогенді жағдайлар тұлғаның ерекшелігіне, оның өмірлік тәжірибесіне, интеллектісі және мінез- құлығымен анықталады. Суицидогенді қақтығыс шынайы себептер арқылы жүзеге асады. Ол тіпті сау адамда кездесуі мүмкін. Қақтығыс себептері субьект үшін ылғи да шынайы болады, сондықтан ол субъектіні ауыр уайым – қайғымен депрессияға ұшыратады. Сол проблемалардың шешілмеуіне байланысты адамдар өз- өздеріне қол жұмсауы мүмкін.
А.Г. Амбрумова суицидальді мінез-құлқы бар 770 балалармен жасөспірімдерді зерттей келе
- пубертантты жасқа дейінгі балалар арасында (13 жасқа дейін) - 14,4%,
- пубертанты жастағы балалар арасында (13-16) - 51%,
- пубертантты жастан асқандар арасында (17-18) - 33,8% кездеседі. Суицидке барған көптеген қыздар дәрі ішіп уланып өлсе, ұлдар асылып немесе тамырларын кесіп өледі. 13 жастағы қыздардың өзін-өзі өлтіру себептері ол көбінесе аяқтарының ауыр болып қалуына байланысты. Осы жасқа байланысты Железова бұл балалардың көбінің мінез- құлқында ауытқулары бар және олардың 70% шизофрениямен ауыратын балалар құрайды деген.
А.Г. Абрумова және В.А. Тихоненко суицидалды әрекеттің екі негізгі типін көрсетеді: шынайы әрекет және демонстративті-шантажды.
Демонстративті-шантажды әрекетте - өміріне сондай қауіпті емес әрекеттерге барады; денеде ірі веналар жоқ жерлерді кескілеу, онша қауіпті емес дәрілерді ішеді. А.Е. Личко мен А.А. Александров 14-18 жастағы жас өспірімдерді зерттей келе олардағы суицид мінезі көбінесе аффект жағдайында және ол балалардың осы жаста өте сезімтал болатындығына байланысты жиі кездеседі деген тұжырымдарға келді. Бірақ көбінесе бұл кезде балалар арасында кездесетін суицид ол демонстративті әрекет түрінде болады.
Шынайы суицидальді мінез- құлық деп тұлғаға деген шынайы немесе қиын проблемалары шешілмеген кезде өзін- өзі өлтіруін айтамыз. Ал жалған шантажды мінез-құлық деп ол адам өзі ойлаған ойын жүзеге асыру үшін, оны қоршаған адамдарға қысым көрсеткен кезде және басқалардың сезімін манипуляциялаған кезде бұл әдісті қолданады. Ол көбінесе оны ренжіткен адамның алдында жасалады. Бұнда олар өздерін өлтірмейді тек, өзінің өлгісі келетіндігін демонстрациялайды. Шантажды мінез- құлық көбінесе бала кезден пайда болады. Мысалы, Лилияны алатын болсақ ол кішкентай кезінен бастап барлығына да истерика арқылы қол жеткізетін. Ол төрт жасынан бастап- ақ дүкеннен ұнаған нәрсесін алмай кетпейтін. 13 жасында ол мен ешқашан мектепке бармаймын деп әке- шешесін қорқытқан ол музыкалық орталық саттырып алады. 15 жасында әке-шешесі оны туған күнге жібермеген үшін ол терезеге шығып өлемін деп шошытқан. Шошыған әке-шешесі оны туған күнге жіберіп қана қоймай оның қолына ақша да ұстатқан. Уақыт өткен сайын Лилияда шантажды мінез-құлық пайда болған. Өзіне қолайлы жағдайда ол өзін өлтірем деп барлық адамдарды манипуляциялау арқылы өз мақсатына қол жеткізген. Алайда, бұл «өзін-өзі өлтіру ойыны» көбінесе қайғылы болып аяқталады өйткені өліммен ойнамайды.
Қазіргі кездегі жастардың суицидке бару себебі, олардың өмір тәжірибелерінің болмауына, олардың алдарына қойған мақсаттарына жете алмау себептеріне байланысты және өмір қиындықтарына шыдамауына байланысты болады.
И.П. Павлов өзін-өзі өлтіруді «мақсат рефлексін» жоғалту деп түсіндірген. Осыған байланысты ол: «Мақсат рефлексі әр адамның өмір мәні және энергия көзі. Өмір қызығы бір мақсатқа жетуге талпыну, егер сол мақсатқа жете алмаса басқа мақсатты көздеп соған қол жеткізу, қызығу, ұмтылу. Соған байланысты біздің өміріміз гүлденеді және мәндене түседі. Егер адамның өмірінде мақсат жоғалса оның өмірі мәнсіз болады. Сол себепке байланысты біз өлген адамдар артынан қалған қағаздардан, олардың өмірлерінің мәні жоғалғанына байланысты олар өз- өздерін өлтіруге мәжбүр болғандарын ұғынамыз. Бірақ адам өміріндегі мақсаттар саны шексіз...» Тек И.П. Павлов суицидке барған адамдардың ешқайсысында психикалық ауытқуы жоқ деген.
Суицидальді мінез- құлықтың 5 типі бар:
1) Протест.
2) Жанашырлыққа шақыру.
3) Қайғыдан қашу.
4) Өзін-өзі жазалау.
5) Өмірден бас тарту.
Суицидалды мінез-құлық соматикалық, психикалық ауытқуы бар, тіпті сау адамдарда да кездеседі. Сондықтан өзін- өзі өлтіретін адамдардың барлығының психикасында ауытқуы бар деуге болмайды. Медициналық статистикаға байланысты адамдардың бір жартысын ақыл- ойы кеміс адамдар, бірін жүйке-жүйесі тозған адамдар, бірін мазасыз адамдар десе, енді бірін өз эмоцияларын басқара алмайтын адамдар құраса, қалған бөлігін ешқандай психикалық ауытқуы жоқ адамдар құрайды екен.
Суицидальді мінез-құлық тағыда балалар үйінде және толыққанды емес отбасында өскен балалар арасында жиі кездеседі. Сонымен қатар отбасы аралық қақтығыс, әке-шешесінің айырылысуына да байланысты болады.
Көктем, жаз жыл мезгілдерінде сейсенбі күні суицид жасалу күні жоғары болады. Күз, қыс мезгілдерінде сәрсенбі, бейсенбі күндері суицидтің жасалуы төмен болады деп қарастырады.
Суицидальді мінез-құлық көбінесе депрессия кезінде, алкогольдік токсикомания, психопатия және аффект кезінде жиі кездеседі. Өзін-өзі өлтіруге көбінесе индивидуалды проблемалар итермелейді. Қазіргі кезде жастар өздерінің өмірлерін бағалай алмайды. Егер бір проблеманы шеше алмай жатса, олар өз өмірлерін қиюға даяр болады, өйткені олардың ойларынша олар тек осылай ғана тыныштық, уайым-қайғысыз өмір және махаббат табатын сияқты. Көбінесе жасөспірімдер мен балалар жерлеу рәсімін көз алдарына елестетіп, ата- аналарының жылағандарын елестетіп, олардан өш алмақ болады.
Адам өліміне әлеуметтік жағдайлар, жалғыздық та үлкен әсерін тигізеді. Бірақ кей біреулер ұрсысып өзін- өзі өлтіретін болса, енді біреулері түрмеде отырып бостандықты аңсайды. Сондықтан қоғамда өмір нашарлаған сайын суицидте көбейе түседі.
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі (топтама); топтамасы. - Алматы "Мектеп" 2002 жыл"
- http://www.therichest.com/rich-list/the-biggest/10-countries-with-the-highest-suicide-rates-in-the-world/?view=all Мұрағатталған 20 ақпанның 2015 жылы.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Өzin ozi oltiru ozin omirden kasakana ajyru suicid Өzin ozi oltirudin sebepteri әr tүrli Kop zhagdajda ozin ozi oltiruge sebep bolatyn nәrse omir zhagdajynyn shynajy kiyndylygy zhәne omir onalmajdy dep esepteu Depressivti zhagdajlar zhinalyp sonyn saldarynan ozin ozi oltiru boluy mүmkin Өzin ozi oltiru karttarga zhazylmajtyn aurumen auyratyndarga kylmyskerlerge tәn әreket Balalardyn ozin ozi oltirui ashyk karsylyk bildiru tүrinde kobinese ata analaryna katysty zhasalady Kriminalistikada ozin ozi oltiru әr tүrli negizder bojynsha saranalady Mysaly Қorytyndy ozin ozi oltiru ozin ozi oltirer aldynda oz әreketerine esep beretin birak kinәsiz kiyn zhagdajga tүsken ojlanu nәtizhesinde bolashaktyn zhoktygyna kozi zhetken adamdardyn ozin ozi oltirui karzhynyn zhoktygy zhazylmajtyn auru zhәne t b Ashyk karsylasu tүrindegi ozin ozi oltiru bakytsyz mahabbat azhyrasu t b sebep bolatyn zhan kүjzelis әreket Ayak astynan ozin ozi oltiru zhaman habar algannan kejin otbasyndagy ne zhumystagy ojda zhokta pajda bolgan kiynshylyktan kejin ozin ozi oltiruge ayak astynan bel buu Psihikalyk auyrgan kezde ozin ozi oltiru Harakiri zhasap zhatkan samuraj zhapondyk suicid ritualy BӘDSҰ Bүkil әlemdik densaulykty saktau ujymy bergen mәlimet bojynsha dүnie zhүzinde zhyl bojy 500 myn adamdar oz omirlerin kiyady En zhogargy suicid korsetkishi ol FRG GDR Avstraliya Shvejcariya Vengriya bolsa en tomengi korsetkish ol Bolgariyada Irlandiyada zhәne Үndistanda AҚSh ta ozin ozi oltiru dengeji 100 myn adamga ortasha alganda 25 29 adamnan kelse KSRO da shamamen 23 24 adamnan keledi Қazakstan 2014 zhyl bojynsha zhasospirimder arasynda ozin ozi oltiru dengeji bojynsha әlemde 100 myn adamga shakkanda 25 6 zhas olip 4 shi oryn algan XXI gasyrda dүnie zhүzinin galymdaryn tolgandyratyn mәsele ol kazirgi kezde arasynda zhii kezdesetin suicid BӘDSҰ nyn songy mәlimetteri bojynsha 15 24 zhas aralygyndagy zhasospirimder arasynda ozin ozi oltiru eki ese artyp ketti Ol memlekettegi ekonomikalyk zhagdajlarga bajlanysty Mәselem Franciyada songy 10 zhylda suicidtten olgen balalar sany үsh ese artkan Endi bul olimder zhol apatynan kajtys bolgan adamdar sanymen tenelip otyr AҚSh ta 15 19 zhas aralygyndagy ozin ozi oltiru sany 1 zhylda 5000 ga dejin koterildi Қazirgi kezde AҚSh ta en manyzdy olimderdin arasynda suicid 10 shy orynda tur Onda 1978 zhylda 15 19 zhas aralygyndagy zhasospirimder arasynda 29000 suicid tirkelgen Bunda songy 30 zhylda suicid 15 19 zhas aralygyndagy kyzdar arasynda 200 al bozbalalar arasynda 300 ga dejin koterilgen Suicid termini italyan psihology G Dezen 1947 zhyly engizip ony ozin ozi oltiruge әreket etu dep tүsindiredi Қazirgi kezde Suicidalogiya dep atalatyn үlken bir gylymi bagytty bar ol sociologiya psihologiya medicina demografiya psihiatriya togysynda pajda bolyp osyndaj әreketke baratyn tulgalardyn ereksheligin әreketin sebepterin zertteuge tyrysty Suicidaldy minez kulyk adamnyn sanaly tүrde ozin ozi oltirgisi keletin tulganyn minez kulkynyn bir tүri dep eseptedi Adamzat tarihynda ozin ozi oltiru әreketi әrtүrli bagalanady Europa halkynda ozin ozi oltiretin adamdar vampirga ajnalady degen Al kone Grekiya Sparta Afinada ozin ozi oltirgen adamdardyn mәjitin ortep zhibergen Orta gasyrda Avstriya Prussiya Franciyada ozin ozi oltirushi adamdardy dini kozkaras bojynsha kylmyskerler dep sanagan Suicidaldi minez kulyktyn belgili bir formasy tәsili damu stadiyasy tәuekel faktorlary bolady Suicidaldi minez kulykka adamnyn zhas ereksheligi zhynysy kәsibi ereksheligi omirlik zholynyn ereksheligi de әser etedi Әr bir zhas kezenderine saj suicidaldi belsendilik tәn bolady Balalyk shak 13 zhaska dejin Zhetkinshektik kezen 13 16 zhas Zhastar arasy 16 29 zhas Eresekter arasy 30 35 zhas Қarttyk kezen 55 70 zhas 5 zhaska dejingi balalarda ozin ozi oltiru әreketine baru ote sirek kezdesedi Zhanuyalyk kaktygystarga bajlanysty 9 zhaska dejin 2 5 al 9 zhastan kejin 80 ozin ozi oltiru әreketine barady eken Zhetkinshek kezeninde suicidaldy әrekettin sebebi bolyp ata anasymen mugalimderimen kaktygyska baru saldary bolyp tabylady Zhastar arasynda әsirese kyzdar arasynda әsirese kyzdarda ozderinin zhigitterine bajlanysty suicidaldi әreketterge baratyny anyktaldy Suicidtyn en zhii kezdesetin kezi 15 24 zhas aralygy Өzin ozi oltiruge barmas buryn suicidentterdin kobi dajyndyk kezeni suicidaldy kezeninen otedi ol adamnyn bejimdelu kabiletinin tomendeuimen sipattalady Ol kyzygushylyk dengejinin tomendeui karym katynastyn shektelui mazasyzdangysh emocionaldy turaksyz boluy t b Yaponiyada tek 1986 zhyly gana 25524 zhagdaj tirkelgen Shvejcariyada әsker kataryna shakyrylgan boz balalardy psihologiyalyk tekseruden otkizgen kezde olardyn 2 ozin ozi oltiruge bargan al 24 de suicidaldi ojlar ajkyn koringeni mәlim bolgan Polshada songy 10 zhyl ishinde 12 20 zhas arasyndagy suicidten olgen balalar sany 4 esege koterilgen al onyn 21 kyzdar alsa kalgan 79 uldar kurajdy Dyurkgejimnin suicid teoriyasyna bajlanysty adam bir problemaga tirelgen kezde nemese ol bejimdelgen orta nemese әleumettik top odan bas tartkan kezde ol ozin ozi oltiruge barady degen Әleumettik bajlanystardyn erekshelikterin eskere otyryp ol kelesi suicid tүrlerin bolip korsetti egojsttik zhәne altruisttik Tagy da psihopatalogiyalyk zhagdaj negizinen balalarmen zhas ospirimderdin sociolizaciya dengejimen kogamda alatyn ornyna bajlanysty da bolady Psihoanalizdik zertteuler barysynda suicid ol zheke tulganyn seksualdy buzylysyna bajlanysty degen tuzhyrymdarga keldi Өzin ozi oltiru onyn ishki kaktygystaryn otkizu zhagdajlaryndagy әleumettik psihologiya dezadaptaciya saldary dep Bacherikov karastyrady Suicidogendi zhagdajlar tulganyn ereksheligine onyn omirlik tәzhiribesine intellektisi zhәne minez kulygymen anyktalady Suicidogendi kaktygys shynajy sebepter arkyly zhүzege asady Ol tipti sau adamda kezdesui mүmkin Қaktygys sebepteri subekt үshin ylgi da shynajy bolady sondyktan ol subektini auyr uajym kajgymen depressiyaga ushyratady Sol problemalardyn sheshilmeuine bajlanysty adamdar oz ozderine kol zhumsauy mүmkin A G Ambrumova suicidaldi minez kulky bar 770 balalarmen zhasospirimderdi zerttej kele pubertantty zhaska dejingi balalar arasynda 13 zhaska dejin 14 4 pubertanty zhastagy balalar arasynda 13 16 51 pubertantty zhastan askandar arasynda 17 18 33 8 kezdesedi Suicidke bargan koptegen kyzdar dәri iship ulanyp olse uldar asylyp nemese tamyrlaryn kesip oledi 13 zhastagy kyzdardyn ozin ozi oltiru sebepteri ol kobinese ayaktarynyn auyr bolyp kaluyna bajlanysty Osy zhaska bajlanysty Zhelezova bul balalardyn kobinin minez kulkynda auytkulary bar zhәne olardyn 70 shizofreniyamen auyratyn balalar kurajdy degen A G Abrumova zhәne V A Tihonenko suicidaldy әrekettin eki negizgi tipin korsetedi shynajy әreket zhәne demonstrativti shantazhdy Demonstrativti shantazhdy әrekette omirine sondaj kauipti emes әreketterge barady denede iri venalar zhok zherlerdi keskileu onsha kauipti emes dәrilerdi ishedi A E Lichko men A A Aleksandrov 14 18 zhastagy zhas ospirimderdi zerttej kele olardagy suicid minezi kobinese affekt zhagdajynda zhәne ol balalardyn osy zhasta ote sezimtal bolatyndygyna bajlanysty zhii kezdesedi degen tuzhyrymdarga keldi Birak kobinese bul kezde balalar arasynda kezdesetin suicid ol demonstrativti әreket tүrinde bolady Shynajy suicidaldi minez kulyk dep tulgaga degen shynajy nemese kiyn problemalary sheshilmegen kezde ozin ozi oltiruin ajtamyz Al zhalgan shantazhdy minez kulyk dep ol adam ozi ojlagan ojyn zhүzege asyru үshin ony korshagan adamdarga kysym korsetken kezde zhәne baskalardyn sezimin manipulyaciyalagan kezde bul әdisti koldanady Ol kobinese ony renzhitken adamnyn aldynda zhasalady Bunda olar ozderin oltirmejdi tek ozinin olgisi keletindigin demonstraciyalajdy Shantazhdy minez kulyk kobinese bala kezden pajda bolady Mysaly Liliyany alatyn bolsak ol kishkentaj kezinen bastap barlygyna da isterika arkyly kol zhetkizetin Ol tort zhasynan bastap ak dүkennen unagan nәrsesin almaj ketpejtin 13 zhasynda ol men eshkashan mektepke barmajmyn dep әke sheshesin korkytkan ol muzykalyk ortalyk sattyryp alady 15 zhasynda әke sheshesi ony tugan kүnge zhibermegen үshin ol terezege shygyp olemin dep shoshytkan Shoshygan әke sheshesi ony tugan kүnge zhiberip kana kojmaj onyn kolyna aksha da ustatkan Uakyt otken sajyn Liliyada shantazhdy minez kulyk pajda bolgan Өzine kolajly zhagdajda ol ozin oltirem dep barlyk adamdardy manipulyaciyalau arkyly oz maksatyna kol zhetkizgen Alajda bul ozin ozi oltiru ojyny kobinese kajgyly bolyp ayaktalady ojtkeni olimmen ojnamajdy Қazirgi kezdegi zhastardyn suicidke baru sebebi olardyn omir tәzhiribelerinin bolmauyna olardyn aldaryna kojgan maksattaryna zhete almau sebepterine bajlanysty zhәne omir kiyndyktaryna shydamauyna bajlanysty bolady I P Pavlov ozin ozi oltirudi maksat refleksin zhogaltu dep tүsindirgen Osygan bajlanysty ol Maksat refleksi әr adamnyn omir mәni zhәne energiya kozi Өmir kyzygy bir maksatka zhetuge talpynu eger sol maksatka zhete almasa baska maksatty kozdep sogan kol zhetkizu kyzygu umtylu Sogan bajlanysty bizdin omirimiz gүldenedi zhәne mәndene tүsedi Eger adamnyn omirinde maksat zhogalsa onyn omiri mәnsiz bolady Sol sebepke bajlanysty biz olgen adamdar artynan kalgan kagazdardan olardyn omirlerinin mәni zhogalganyna bajlanysty olar oz ozderin oltiruge mәzhbүr bolgandaryn ugynamyz Birak adam omirindegi maksattar sany sheksiz Tek I P Pavlov suicidke bargan adamdardyn eshkajsysynda psihikalyk auytkuy zhok degen Suicidaldi minez kulyktyn 5 tipi bar 1 Protest 2 Zhanashyrlykka shakyru 3 Қajgydan kashu 4 Өzin ozi zhazalau 5 Өmirden bas tartu Suicidaldy minez kulyk somatikalyk psihikalyk auytkuy bar tipti sau adamdarda da kezdesedi Sondyktan ozin ozi oltiretin adamdardyn barlygynyn psihikasynda auytkuy bar deuge bolmajdy Medicinalyk statistikaga bajlanysty adamdardyn bir zhartysyn akyl ojy kemis adamdar birin zhүjke zhүjesi tozgan adamdar birin mazasyz adamdar dese endi birin oz emociyalaryn baskara almajtyn adamdar kurasa kalgan boligin eshkandaj psihikalyk auytkuy zhok adamdar kurajdy eken Suicidaldi minez kulyk tagyda balalar үjinde zhәne tolykkandy emes otbasynda osken balalar arasynda zhii kezdesedi Sonymen katar otbasy aralyk kaktygys әke sheshesinin ajyrylysuyna da bajlanysty bolady Koktem zhaz zhyl mezgilderinde sejsenbi kүni suicid zhasalu kүni zhogary bolady Kүz kys mezgilderinde sәrsenbi bejsenbi kүnderi suicidtin zhasaluy tomen bolady dep karastyrady Suicidaldi minez kulyk kobinese depressiya kezinde alkogoldik toksikomaniya psihopatiya zhәne affekt kezinde zhii kezdesedi Өzin ozi oltiruge kobinese individualdy problemalar itermelejdi Қazirgi kezde zhastar ozderinin omirlerin bagalaj almajdy Eger bir problemany sheshe almaj zhatsa olar oz omirlerin kiyuga dayar bolady ojtkeni olardyn ojlarynsha olar tek osylaj gana tynyshtyk uajym kajgysyz omir zhәne mahabbat tabatyn siyakty Kobinese zhasospirimder men balalar zherleu rәsimin koz aldaryna elestetip ata analarynyn zhylagandaryn elestetip olardan osh almak bolady Adam olimine әleumettik zhagdajlar zhalgyzdyk ta үlken әserin tigizedi Birak kej bireuler ursysyp ozin ozi oltiretin bolsa endi bireuleri tүrmede otyryp bostandykty ansajdy Sondyktan kogamda omir nasharlagan sajyn suicidte kobeje tүsedi DerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi toptama toptamasy Almaty Mektep 2002 zhyl http www therichest com rich list the biggest 10 countries with the highest suicide rates in the world view all Muragattalgan 20 akpannyn 2015 zhyly Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet