Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Атмосфера - газ, сондықтан ол Паскаль заңы бойынша өзіне түскен қысымды барлық бағытта таратады. Соның салдарынан Жер бетіне және ондағы барлық денелерге атмосфералық қысым түседі.
XVII ғасырда итальяндық ғалым Э. Торричелли жасаған тәжірибені қарастырайық. Онда ұзындығы 1 м, бір жағы бітеу шыны түтік сынаппен толтырылады. Содан кейін түтіктің аузын жауып, оны төңкереді де, сынап құйылған ыдысқа батырады. Сынаптың ішінде түтіктің аузын ашады. Сонда сынаптың кішкене ғана бөлігі ыдысқа төгіледі. Ал түтік ішінде биіктігі 76 см сынап бағаны қалады. Э. Торричелли алғаш рет сынап бағанын атмосфералық қысым ұстап тұрады деп ой түйді. Атмосфералық қысымның ауа райына байланысты өзгеретінін де алғаш байқаған Торричелли болатын. Кейін Торричелли қондырғысы атмосфералық қысымды өлшеу үшін пайдаланыла бастады.
Атмосфералық қысымды сынап бағанының биіктігі бойынша есептейді. Атмосфералық қысымның бірлігі ретінде 1 миллиметр сынап бағаны (1 мм сын.бағ.) алынады.
1 мм сын.бағ.=133,3 Па=1,33 гПа.
Сөйтіп, атмосфера бізге және басқа барлық денелерге қысым түсіреді. Атмосфералық қысым адамдардың көңіл күйіне, денсаулығына елеулі әсерін тигізеді. Атмосфераның күйіне (температурасына, ылғалдылығына) байланысты атмосфералық қысым да өзгеріп отырады. Сол себепті, ауа райын болжау үшін, басқа мәліметтермен қатар, міндетті түрде, атмосфералық қысымның да мәні ескеріледі.
Дереккөздер
- Физика және астрономия. - Алматы: Атамұра,2007.ISBN 9965-34-634-8
 | Бұл — физика бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Atmosfera gaz sondyktan ol Paskal zany bojynsha ozine tүsken kysymdy barlyk bagytta taratady Sonyn saldarynan Zher betine zhәne ondagy barlyk denelerge atmosferalyk kysym tүsedi XVII gasyrda italyandyk galym E Torrichelli zhasagan tәzhiribeni karastyrajyk Onda uzyndygy 1 m bir zhagy biteu shyny tүtik synappen toltyrylady Sodan kejin tүtiktin auzyn zhauyp ony tonkeredi de synap kujylgan ydyska batyrady Synaptyn ishinde tүtiktin auzyn ashady Sonda synaptyn kishkene gana boligi ydyska togiledi Al tүtik ishinde biiktigi 76 sm synap bagany kalady E Torrichelli algash ret synap baganyn atmosferalyk kysym ustap turady dep oj tүjdi Atmosferalyk kysymnyn aua rajyna bajlanysty ozgeretinin de algash bajkagan Torrichelli bolatyn Kejin Torrichelli kondyrgysy atmosferalyk kysymdy olsheu үshin pajdalanyla bastady Atmosferalyk kysymdy synap baganynyn biiktigi bojynsha eseptejdi Atmosferalyk kysymnyn birligi retinde 1 millimetr synap bagany 1 mm syn bag alynady 1 mm syn bag 133 3 Pa 1 33 gPa Sojtip atmosfera bizge zhәne baska barlyk denelerge kysym tүsiredi Atmosferalyk kysym adamdardyn konil kүjine densaulygyna eleuli әserin tigizedi Atmosferanyn kүjine temperaturasyna ylgaldylygyna bajlanysty atmosferalyk kysym da ozgerip otyrady Sol sebepti aua rajyn bolzhau үshin baska mәlimettermen katar mindetti tүrde atmosferalyk kysymnyn da mәni eskeriledi DerekkozderFizika zhәne astronomiya Almaty Atamura 2007 ISBN 9965 34 634 8 Bul fizika bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz