Ноғай ауданы (Дағыстан)

Ноғай ауданы (ноғ. Ногай район; 1965 жылға дейін Қараноғай ауданы) — және Ресей Федерациясының Дағыстан құрамындағы муниципалды құрылым (муниципалды аудан).

Ноғай ауданы
ноғ. Ногай район
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Ел	Ресей
Кіреді	Дағыстан
Әкімшілік орталығы	Тереклі Мектеп ауылы
Аудан басшысы	Әджеков Мұхтарби Қошманбетұлы
Тарихы мен географиясы
Координаттары	44°10′00″ с. е. 45°52′00″ ш. б. / 44.16667° с. е. 45.86667° ш. б. / 44.16667; 45.86667 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 44°10′00″ с. е. 45°52′00″ ш. б. / 44.16667° с. е. 45.86667° ш. б. / 44.16667; 45.86667 ^(G) ^(O) ^(Я)
Жер аумағы	8871,13 км² (1 орын)
Тұрғындары
Тұрғыны	↘18 222 адам (2020) (0,58 %)
Тығыздығы	2,05 адам/км² (42 орын)
Ұлттық құрамы	ноғайлар, даргиндер
nogaysky.ru  (орыс.)
Ноғай ауданы Ортаққорда Координаттар: 44°10′00″ с. е. 45°52′00″ ш. б. / 44.16667° с. е. 45.86667° ш. б. / 44.16667; 45.86667 ^(G) ^(O) ^(Я)

Әкімшілік орталығы — Тереклі Мектеп ауылы.

Географиясы

Аудан республиканың солтүстігінде орналасқан және шекарамен: солтүстікте — Қалмақстанмен, батыста — , оңтүстікте — Шешенстанмен және шығыста — Дағыстанның шектеседі.

Аудан аумағында жеке қалалық аймақ болып табылатын және аудан құрамына кірмейтін қаласы орналасқан.

Алып жатқан жер аумағы — 9000 км².

Тарихы

Аудан 1928 жылы 22 қарашада ДАКСР ОАК 4 сессиясының қаулысымен Қараноғай аумағын бұрынғы Қызлар аймағынан бөлу арқылы құрылды. Бастапқыда аудан Тереклі Мектеп орталығы бар Қараноғай кантоны атауын алды. 06.03.1929 ж. ДАКСР ОАК қаулысымен кантондар аудан болып өзгертілді. 1938 жылы 22 ақпандағы БОАК шешімімен шаруашылық табысты дамыту мақсатында Ащықұлақ, Қараноғай, Қайасулы, Қызлар және Шелков аудандары берілді. КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1944 жылғы 22 наурыздағы жарлығымен Қараноғай ауданы қосылды. РКФСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1957 жылғы 9 қаңтардағы қаулысымен Қараноғай ауданы қайтадан ДАКСР-ға берілді.

1965 жылы РКФСР ЖК Төралқасының Жарлығымен Қараноғай ауданы Ноғай ауданы болып өзгертілді.

Тұрғындары

1926	2002	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015
14 546	↗21 685	↗22 573	↘22 472	↘22 051	↘21 716	↘21 021	↘20 510	↘20 148
2016	2017	2018	2019	2020	2021
↘19 765	↘19 189	↘18 759	↘18 397	↘18 222	↘18 084

Ұлттық құрамы

2010 жылғы Бүкілресейлік халық санағы бойынша:

Халық	Саны, адам	Жалпы халықтан үлесі, %
ноғайлар	19 556	87,02 %
даргиндер	1815	8,08 %
орыстар	234	1,04 %
шешендер	207	0,92 %
қазақтар	115	0,51 %
құмықтар	101	0,45 %
татарлар	51	0,23 %
аварлар	47	0,21 %
лактар	28	0,12 %
	27	0,12 %
басқалары	113	0,50 %
көрсетпегендер	178	0,79 %
барлығы	22 472	100 %

Муниципалдық-аумақтық құрылым

Муниципалды аудан құрамына ауылдық елді мекен мәртебесі бар 10 муниципалды құрылым және солардың ішіндегі 17 елді мекен кіреді.

№	Ауылдық қоныс	Әкімшілік орталығы	Елді мекендер саны	Тұрғындары	Ауданы, км²
1	ауылы	ауылы	1	↘403	48,89
2	ауылы	ауылы	1	↘1518	313,45
3		ауылы	3	↘923	273,35
4		ауылы	3	↘2891	484,84
5		ауылы	2	↘1054	283,88
6	Тереклі Мектеп ауылы	Тереклі Мектеп ауылы	1	↘6641	26,49
7	ауылы	ауылы	1	↘1776	435,39
8		ауылы	2	↘625	131,97
9			2	↘2019	309,41
10	ауылы	ауылы	1	↘547	137,59

Елді мекендер

Аудан елді мекендерінің тізімі
№	Елді мекен	Түр	Тұрғындары	Муниципалды құрылым
1		ауыл	0
2		ауыл	↗624
3		ауыл	↗545
4		ауыл	↗535
5		ауыл	↗1972
6		ауыл	↗761
7		ауыл	↘547	ауылы
8		ауыл	↘1518	ауылы
9		ауыл	↗540
10		ауыл	↗1790
11		ауыл	↘1099
12		ауыл	↘49
13	Тереклі Мектеп	ауыл, әкімшілік орталық	↘6641	Тереклі Мектеп ауылы
14		ауыл	↘332
15		ауыл	↘1776	ауылы
16		ауыл	↗799
17		ауыл	↘403	ауылы

Тағы қараңыз

• Қадрия Оразбайқызы Темірболатова — ноғай жазушысы әрі ақыны.
• Дала дауысы — ноғай тілінде шығатын газет.
• Ноғай ауданы — Қарашай-Шеркес Республикасының әкімшілік бірлігі.

Дереккөздер

1. Перепись 2010 года. Дагстат. Том 3. Басты дереккөзінен мұрағатталған 11 қазан 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 желтоқсан 2013.
2. Закон Республики Дагестан от 13 января 2005 года № 6 «О статусе и границах муниципальных образований Республики Дагестан»  (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 22 шілде 2020.