Аршалы ауданы Ақмола облысының оңтүстік шығысындағы әкімшілік бөлініс Жер аумағы 5 8 мың км Аудан орталығы Аршалы кенті

Аршалы ауданы – Ақмола облысының оңтүстік-шығысындағы әкімшілік бөлініс. Жер аумағы 5,8 мың км². Аудан орталығы – Аршалы кенті.

Әкімшілігі
Қазақстан ауданы
Аршалы ауданы
Облысы	Ақмола облысы
Аудан орталығы	Аршалы
Ауылдық округтер саны	12
Кенттік әкімдіктер саны	1
Ауыл саны	32
Әкімі	Мұрат Сағатұлы Балпан
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Аршалы кенті, Тәшенов көшесі, №47
Тарихы мен географиясы
Координаттары	51°02′58″ с. е. 73°03′58″ ш. б. / 51.04944° с. е. 73.06611° ш. б. / 51.04944; 73.06611 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 51°02′58″ с. е. 73°03′58″ ш. б. / 51.04944° с. е. 73.06611° ш. б. / 51.04944; 73.06611 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	1928
Жер аумағы	5,8 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	24 920 адам (2023)
Тығыздығы	4,3 адам/км²
Ұлттық құрамы	қазақтар (41,55%), орыстар (40,63%), немістер (4,99%), украиндар (4,87%), беларустар (1,68%), татарлар (1,52%), басқалары (4,76%)
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	020200-020214
Автомобиль коды	03
Аршалы ауданының әкімдігі

Тарихы

Аудан 1928 жылы құрылған. 1939 жылдың қазан айына дейін Қарағанды облысының құрамында болды. 1928 жылы "Коммунист", 1935 жылы "Вишневка" ауданы болып аталды. 1997 жылдан Аршалы ауданы деп аталады.

Географиялық орны және жер бедері

Батысында Целиноград ауданымен және Астана қаласымен, шығысында Ерейментау ауданымен, оңтүстігі мен оңтүстік-батысында Қарағанды облысының Нұра және Осакаров аудандарымен шектеседі.

Аудан Сарыарқаның орта тұсында, құрғақ дала белдемінде орналасқан. Жер бедері абсолюттік биіктігі 600 м аспайтын төбелі-белесті жазық болып келеді. Шығыс жағын Ерейментаудың ұсақ шоқылы оңтүстік сілемдері алып жатыр. Жуантөбе (498 м), Тастөбе (432 м), Түйетөбе (464 м) сияқты төбелер бар.

Климаты

Климаты тым континенттік, қысы суық, ұзақ. Жазы қоңыржай ыстық. Орташа температурасы қаңтарда –17°С, шілдеде 20°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 300 – 350 мм.

Су жүйесі

Аудан жерінен Есіл өзені және оның салалары , Шортанды, Ақтасты, Беріктал, Жыланды, Сүгір және , өзендері ағады. Олардың біразы жазда құрғап, қарасуға айналып бөлініп қалады. Ірілі-ұсақты тұщы әрі тұзды көлдер көп. Үлкендері: Үлкен және Кіші Сарыоба, Балықтыкөл, Танакөл, Байдалы, Шалқар, Қызылкөл, т.б.

Топырағы, өсімдіктері мен жануарлар дүниесі

Аудан жерінде негізінен сортаң қара қоңыр топырақ тараған. Тың және тыңайған жерлерді игеру жылдары олардың көбі жыртылған. Құрғақ дала белдеміне тән селеу, бетеге, сұлыбас, кермек, жусан, т.б. өсімдіктер, өзен жайылмаларында, көл жағаларында әр түрлі шөпті шалғындар, шоқы беткейлерінде қайың, көктерек, итмұрын, тобылғы, ұшқат және басқа бұталар өседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, борсық, ақ қоян, суыр, ақ тышқан, сарышұнақ, қосаяқ; сулы жерлерде ондатр; қамысты жерінде жабайы шошқа; құстардан шіл, құр, тырна, қаз, үйрек, балықшы, шағала, т.б. мекендейді. Көлдерде алабұға, мөңке, оңғақ, торта, шортан, ақ қайран өседі. Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жері 538,9 мың га, оның 201,8 мың га-сы егістік, 6,5 мың га-сы шабындық, 300,0 мың га-сы жайылымдық жерлер. Аудан жері арқылы Астана – Қарағанды, Астана – Павлодар темір жол, Астана – Қарағанды автомобиль жолдары өтеді.

Халқы

1939	1959	1970	1979	1989	1999	2009	2021
29277	▼27341	▲32670	▼31124	▲32952	▼29620	▼27940	▼24573

Тұрғындар саны: 27404 адам (2019).

ұлттық құрамы: орыстар (41,63%), қазақтар (39,84%), украиндар (5,21%), немістер (5,23%), беларустар (1,72%), татарлар (1,60%), басқалары (4,82%)

Әкімшілік бөлінісі

12 ауылдық округ пен 1 кенттік әкімдікте 32 елді мекен бар:

Халқының саны (2009, 2021)
Ауылдық округтері	2009	2021	2021 2009-ға пайызбен	Ерлер 2009	Ерлер 2021	2021 2009-ға пайызбен	Әйелдер 2009	Әйелдер 2021	2021 2009-ға пайызбен
Ақбұлақ ауылдық округі	1067	▼858	80,4	523	▼417	79,7	544	▼441	81,1
Анар ауылдық округі	1537	▼1085	70,6	725	▼533	73,5	812	▼552	68
Арнасай ауылдық округі	1430	▼978	68,4	731	▼534	73,1	699	▼444	63,5
Аршалы кенттік әкімдігі	7051	▲7888	111,9	3395	▲4085	120,3	3656	▲3803	104
Бұлақсай ауылдық округі	1469	▼1026	69,8	726	▼523	72	743	▼503	67,7
Бірсуат ауылдық округі	901	▼618	68,6	459	▼317	69,1	442	▼301	68,1
Елтоқ ауылдық округі	1557	▼1130	72,6	790	▼591	74,8	767	▼539	70,3
Жібек жолы ауылдық округі	4627	▼4523	97,8	2287	▼2315	101,2	2340	▼2208	94,4
Ижевск ауылдық округі	1962	▼1682	85,7	944	▼819	86,8	1018	▼863	84,8
Константинов ауылдық округі	2011	▼1442	71,7	995	▼727	73,1	1016	▼715	70,4
Михайлов ауылдық округі	1850	▼1553	83,9	901	▼779	86,5	949	▼774	81,6
Сарыоба ауылдық округі	1469	▼911	62	730	▼440	60,3	739	▼471	63,7
Түрген ауылдық округі	1009	▼879	87,1	493	▼438	88,8	516	▼441	85,5
ЖАЛПЫ САНЫ	27940	▼24573	87,9	13699	▼12518	91,4	14241	▼12055	84,6

Дереккөздер

Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
Қазақстан почталық индекстері
Ресей империясы, КСРО халық санақтары
ҚР халық санақтары
Ақмола облысының Статистика департаменті. 01.07.2019 Мұрағатталған 30 маусымның 2013 жылы.
2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы
Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны Мұрағатталған 17 қаңтардың 2013 жылы.
2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары

Сыртқы сілтемелер

Информация о районе на сайте области Мұрағатталған 3 қыркүйектің 2011 жылы.

[1] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[2] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[kazindex.ru-3] Қазақстан почталық индекстері

[4] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[5] ҚР халық санақтары

[6] Ақмола облысының Статистика департаменті. 01.07.2019 Мұрағатталған 30 маусымның 2013 жылы.

[пер.2019-7] 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы

[8] Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны Мұрағатталған 17 қаңтардың 2013 жылы.

[9] 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары