Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кіші Басқан, Үлкен Теректі – Лепсі алабындағы өзен.
| Кіші Басқан өзені | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 38 км |
| Су алабының ауданы | 379 км² |
| Су алабы | Лепсі алабы |
| Өзендердің су алабы | Іле |
| Бастауы | Жетісу Алатауы |
| • Координаттары | 45°04′02″ с. е. 80°11′55″ ш. б. / 45.06722° с. е. 80.19861° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Үлкен Басқан |
| • Координаттары | 45°22′36″ с. е. 80°08′23″ ш. б. / 45.37667° с. е. 80.13972° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°22′36″ с. е. 80°08′23″ ш. б. / 45.37667° с. е. 80.13972° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Алматы облысы Сарқан ауданы |
Географиялық орны
Жетісу облысы Сарқан ауданы жерімен ағады.
Бастауы
Бастауын Жетісу Алатауының орта тұсындағы Дальний асуынан алып, Үлкен Басқан өзеніне Екіаша ауылы жанында сол жағалық аңғарынан құяды.
Гидрологиясы
Ұзындығы 38 км, су жиналатын алабы 379 км2. Үлкен Басқан өзенімен қосылған кезде Екіаша (Покатиловка) ауылының ауданында өзен Басқан өзенін құрайды, одан әрі Лепсі өзеніне құйылады. Кіші Басқан өзенінің 6 саласы бар. Ол Қараңгүрт және Тереңсей бастаулары қосылғаннан кейін пайда болады. Үлкен Басқанның шатқалында тік беткейлер және шырша орманының шағын аралдары бар. Кіші Басқан өзенінің ең үлкен ағыны - Арчевая өзені. Өзен өз бастауын Шумский мұздығының астында теңіз деңгейінен 4442 м биіктікте алады. Жергілікті "сәукеле" мұздығы - қазақ келінінің бас киімінің атауы деп аталады. Кеңес ғалымы, гляциология кеңестік мектебінің негізін қалаушылардың бірі, Арктика мен Антарктика зерттеушісі, Петр Александрович Шумскийдің құрметіне мұздыққа ғалымның есімі берілді. Мұнда қысы жазы қар. Жазда қарлы шыңның көрінісінен ләззат алуға болады. Жоғарғы және орта ағысындағы жағалау бойы тік жартасты келген. Өзен суы көктем айларында тасиды. Төменгі жағалаулық аңғары шабындыққа және мал жайылымына пайдаланылады.
Кіші Басқан шатқалы
[Кіші Басқан шатқалы Жоңғар Алатауының (Жетісу) орталық беткейінің солтүстік жотасында орналасқан. Оңтүстіктен солтүстікке бағытталған шатқал жотаның ең биік бөлігінде. Шатқал Жамбыл мұздығынан басталады. Жоңғар Алатауының ең биік үш шыңы Жамбыл мұздығының шығыс бөлігінде орналасқан: Семенов-Тян-Шанский шыңы – 4622 м, Шумский шыңы – 4442 м және Абай шыңы – 4460 м. Мұздықтың батыс бөлігінде Жамбыл шыңы — 4249 м. Жамбыл мұздығының ұзындығы 4,5 км. Мұздықтар 3100-3300 м биіктікке дейін барады. Шатқалда - Шумский шыңының (4442 м) тау жыныстарының тас сынықтарынан күшті ежелгі жер сілкінісінен пайда болған тас үйінділер. Шатқалдағы орман алқабы 1400-ден 2400 метрге дейін өседі. Семенов-Тян-Шанский шыңының ескі атауы - Басқан шыңы. Шыңының биіктігі теңіз деңгейінен 4622 м. Шың Қазақстан Республикасы мен ҚХР Мемлекеттік шекарасында орналасқан. Батыста шыңнан Аманбөктер асуы – теңіз деңгейінен 3933 м, ол Қазақстаннан Қытайдағы Боро-Тала өзеніне дәліз болып табылады. Жоғарыға алғашқы жорық 1939 жылы в. М. Зиминнің басшылығымен ұйымдастырылды. Шыңды бағындыру мен зерттеудің ресми күні 1959 жылдан 1962 жылға дейінгі күндер болып табылады. Осы кезеңде Б. А. Студениннің, И. И. Ларионовтың және С. С. Абдамбаевтың жетекшілігімен қазақстандық альпинистер 3 экспедиция өткізді.]
Дереккөздер
Сыртқы сілтемелер
- Алматы облысы туризмінің ресми сайты Мұрағатталған 3 мамырдың 2020 жылы.
- Жоңғар Алатау ұлттық паркінің ресми сайты Мұрағатталған 25 сәуірдің 2020 жылы.
- Жоңғар Алатау
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kishi Baskan Үlken Terekti Lepsi alabyndagy ozen Kishi Baskan ozeniSipattamasyҰzyndygy 38 kmSu alabynyn audany 379 km Su alaby Lepsi alabyӨzenderdin su alaby IleBastauy Zhetisu Alatauy Koordinattary 45 04 02 s e 80 11 55 sh b 45 06722 s e 80 19861 sh b 45 06722 80 19861 G O Ya T Sagasy Үlken Baskan Koordinattary 45 22 36 s e 80 08 23 sh b 45 37667 s e 80 13972 sh b 45 37667 80 13972 G O Ya Koordinattar 45 22 36 s e 80 08 23 sh b 45 37667 s e 80 13972 sh b 45 37667 80 13972 G O Ya T OrnalasuyEl ҚazakstanAjmak Almaty oblysy Sarkan audanyGeografiyalyk ornyZhetisu oblysy Sarkan audany zherimen agady BastauyBastauyn Zhetisu Alatauynyn orta tusyndagy Dalnij asuynan alyp Үlken Baskan ozenine Ekiasha auyly zhanynda sol zhagalyk angarynan kuyady GidrologiyasyҰzyndygy 38 km su zhinalatyn alaby 379 km2 Үlken Baskan ozenimen kosylgan kezde Ekiasha Pokatilovka auylynyn audanynda ozen Baskan ozenin kurajdy odan әri Lepsi ozenine kujylady Kishi Baskan ozeninin 6 salasy bar Ol Қarangүrt zhәne Terensej bastaulary kosylgannan kejin pajda bolady Үlken Baskannyn shatkalynda tik betkejler zhәne shyrsha ormanynyn shagyn araldary bar Kishi Baskan ozeninin en үlken agyny Archevaya ozeni Өzen oz bastauyn Shumskij muzdygynyn astynda teniz dengejinen 4442 m biiktikte alady Zhergilikti sәukele muzdygy kazak kelininin bas kiiminin atauy dep atalady Kenes galymy glyaciologiya kenestik mektebinin negizin kalaushylardyn biri Arktika men Antarktika zertteushisi Petr Aleksandrovich Shumskijdin kurmetine muzdykka galymnyn esimi berildi Munda kysy zhazy kar Zhazda karly shynnyn korinisinen lәzzat aluga bolady Zhogargy zhәne orta agysyndagy zhagalau bojy tik zhartasty kelgen Өzen suy koktem ajlarynda tasidy Tomengi zhagalaulyk angary shabyndykka zhәne mal zhajylymyna pajdalanylady Kishi Baskan shatkaly Kishi Baskan shatkaly Zhongar Alatauynyn Zhetisu ortalyk betkejinin soltүstik zhotasynda ornalaskan Ontүstikten soltүstikke bagyttalgan shatkal zhotanyn en biik boliginde Shatkal Zhambyl muzdygynan bastalady Zhongar Alatauynyn en biik үsh shyny Zhambyl muzdygynyn shygys boliginde ornalaskan Semenov Tyan Shanskij shyny 4622 m Shumskij shyny 4442 m zhәne Abaj shyny 4460 m Muzdyktyn batys boliginde Zhambyl shyny 4249 m Zhambyl muzdygynyn uzyndygy 4 5 km Muzdyktar 3100 3300 m biiktikke dejin barady Shatkalda Shumskij shynynyn 4442 m tau zhynystarynyn tas synyktarynan kүshti ezhelgi zher silkinisinen pajda bolgan tas үjindiler Shatkaldagy orman alkaby 1400 den 2400 metrge dejin osedi Semenov Tyan Shanskij shynynyn eski atauy Baskan shyny Shynynyn biiktigi teniz dengejinen 4622 m Shyn Қazakstan Respublikasy men ҚHR Memlekettik shekarasynda ornalaskan Batysta shynnan Amanbokter asuy teniz dengejinen 3933 m ol Қazakstannan Қytajdagy Boro Tala ozenine dәliz bolyp tabylady Zhogaryga algashky zhoryk 1939 zhyly v M Ziminnin basshylygymen ujymdastyryldy Shyndy bagyndyru men zertteudin resmi kүni 1959 zhyldan 1962 zhylga dejingi kүnder bolyp tabylady Osy kezende B A Studeninnin I I Larionovtyn zhәne S S Abdambaevtyn zhetekshiligimen kazakstandyk alpinister 3 ekspediciya otkizdi DerekkozderҚazak enciklopediyasySyrtky siltemelerAlmaty oblysy turizminin resmi sajty Muragattalgan 3 mamyrdyn 2020 zhyly Zhongar Alatau ulttyk parkinin resmi sajty Muragattalgan 25 sәuirdin 2020 zhyly Zhongar Alatau