Берлин конгресі — тоқтатқан бітім шартын қайта қарау үшін шақырылған халықаралық жиын [1 (13).6 — 1 (13).7, 1878]. Конгреске Осман империясы, Ресей, Ұлыбритания, Аустрия-Мажарстан, Германия, Франция, Италия делегациялары мен Грекия, Иран, Сербия, Румыния, Черногория елдерінен өкілдер шақырылды. Конгресті Ұлыбритания мен Аустрия-Мажарстан үкіметтері ұйымдастырды. Олар Балқан түбегінде Ресейдің ықпалының күшеюіне және Болгария мемлекетінің құрылуына наразы болды. Сол себептен олар соғыс ашамыз деп қорқытып, Ресейді Сан-Стефан бітімін өзгертуге мәжбүр етті. Англия үкіметі 23 мамыр (4 маусым) күні (1878) Түркиямен жасырын келіссөз жүргізіп, егер Кипр аралын беруге келіссе, Азиядағы түрік иеліктерін қорғауға уәде берді. 25 мамырда (8 маусым) ағылшындар Австрия — Венгрия үкіметімен де жасырын кездесіп, Ресейге қарсы бірлесіп әрекет етуге уағдаласты. Берлин конгресін басқарған Германия канцлері О. Бисмарк та Англия мен Австрия-Венгрия делегациялары жағында болды. Конгрестің шешіміне сәйкес Болгария екіге бөлініп, солтүстік бөлігінде Болгария автономиялы князьдігі құрылды. Оның басшысын Түркия сұлтаны өзге мемлекеттер келісімімен бекітетін болып шешілді. Бұл князьдікте түрік әскерлері тұруына тыйым салынды, бірақ автономия болғандықтан жыл сайын сұлтан үкіметіне алым-салық төлеуге міндетті болды. Болгарияның оңтүстік бөлігі Түркияның Шығысындағы Румелия провинциясына айналды. Фракия, Македония, Албания сұлтан билігінде қалдырылды. Черногория, Сербия, Румыния тәуелсіз елдер деп жарияланды, бірақ Черногорияның жері қысқарып, ал Сербия өз аумағын Болгария жері есебінен ұлғайтты. Австрия — Венгрия болса Босния мен Герцоговинаны өзіне қосып алуға рұқсат алды. Бессарабияны Ресейге беруге мәжбүр болған Румыния оның орнына мен Дунай сағасын алды. Кавказдағы , , Батуми қалалары (Батуми ерікті порт деп жарияланды) төңірегіндегі аймақтарымен бірге Ресейге өтті. өңірімен бірге Түркияға қайтарылды. Берлин конгресінің шешімдері (1912 — 13) кейін өз күшін жойды.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Berlin kongresi toktatkan bitim shartyn kajta karau үshin shakyrylgan halykaralyk zhiyn 1 13 6 1 13 7 1878 Kongreske Osman imperiyasy Resej Ұlybritaniya Austriya Mazharstan Germaniya Franciya Italiya delegaciyalary men Grekiya Iran Serbiya Rumyniya Chernogoriya elderinen okilder shakyryldy Kongresti Ұlybritaniya men Austriya Mazharstan үkimetteri ujymdastyrdy Olar Balkan tүbeginde Resejdin ykpalynyn kүsheyuine zhәne Bolgariya memleketinin kuryluyna narazy boldy Sol sebepten olar sogys ashamyz dep korkytyp Resejdi San Stefan bitimin ozgertuge mәzhbүr etti Angliya үkimeti 23 mamyr 4 mausym kүni 1878 Tүrkiyamen zhasyryn kelissoz zhүrgizip eger Kipr aralyn beruge kelisse Aziyadagy tүrik ielikterin korgauga uәde berdi 25 mamyrda 8 mausym agylshyndar Avstriya Vengriya үkimetimen de zhasyryn kezdesip Resejge karsy birlesip әreket etuge uagdalasty Berlin kongresin baskargan Germaniya kancleri O Bismark ta Angliya men Avstriya Vengriya delegaciyalary zhagynda boldy Kongrestin sheshimine sәjkes Bolgariya ekige bolinip soltүstik boliginde Bolgariya avtonomiyaly knyazdigi kuryldy Onyn basshysyn Tүrkiya sultany ozge memleketter kelisimimen bekitetin bolyp sheshildi Bul knyazdikte tүrik әskerleri turuyna tyjym salyndy birak avtonomiya bolgandyktan zhyl sajyn sultan үkimetine alym salyk toleuge mindetti boldy Bolgariyanyn ontүstik boligi Tүrkiyanyn Shygysyndagy Rumeliya provinciyasyna ajnaldy Frakiya Makedoniya Albaniya sultan biliginde kaldyryldy Chernogoriya Serbiya Rumyniya tәuelsiz elder dep zhariyalandy birak Chernogoriyanyn zheri kyskaryp al Serbiya oz aumagyn Bolgariya zheri esebinen ulgajtty Avstriya Vengriya bolsa Bosniya men Gercogovinany ozine kosyp aluga ruksat aldy Bessarabiyany Resejge beruge mәzhbүr bolgan Rumyniya onyn ornyna men Dunaj sagasyn aldy Kavkazdagy Batumi kalalary Batumi erikti port dep zhariyalandy toniregindegi ajmaktarymen birge Resejge otti onirimen birge Tүrkiyaga kajtaryldy Berlin kongresinin sheshimderi 1912 13 kejin oz kүshin zhojdy Anton von Werner Berlin kongresi Kongress nәtizhesi bojynsha shekaralarDerekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet