Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жаңасемей ауданы — Абай облысының орталық бөлігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлік. Орталығы - Семей қаласы (аудан құрамына кірмейді).
| Қазақстан ауданы | |
| Жаңасемей ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны | 12 |
| Кенттік әкімдіктер саны | 2 |
| Ауыл саны | 32 |
| Әкімі | Руслан Ерланұлы Базарбаев |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы | Семей қаласы, Әуезов даңғылы, №95А |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы | 27,5 мың км² |
| Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 20 868 адам (2021) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды | 18 |
| Жаңасемей ауданының әкімдігі | |
|
| |
|
| |
Тарихы
Алғаш рет Жаңасемей ауданы 1928 жылы Семей округінің құрамында құрылды. Ол 1930 жылы жойылды.
1938 жылы 4 ақпанда Шығыс Қазақстан облысының құрамында Жаңасемей ауданы қалпына келтірілді. Оның құрамына Бағана, Балтатарақ, Глухов, Делбегетей, Знаменск, Ертіс, Карпов, Климентьев, Көкен, Қорғанбай, Мұрат, Озёрск, Ескісемей, Талица, Тепкаши, Шар, Шебінді ауылдық кеңестері кірді.
1939 жылы 14 қазанда Жаңасемей ауданы Семей облысының құрамына кірді. Сол жылы 16 қазанда Делбегетей, Карпов және Қорғанбай ауылдық кеңестері Шар ауданына берілді.
1945 жылдың 1 қаңтарына қарай облыс құрамына Бағана, Балтатарақ, Глуховск, Жиенәлі, Жаңасемей, Знаменск, Ертіс, Климентьев, Көкен, Мұрат, Озёрск, Ескісемей, Талица, Тепкаши, Шар, Шебінді және Ебетей ауылдық кеңестері кірді.
1948 жылы 10 маусымда Үшаша, Байуақ және Келменбет ауылдық кеңестері Павлодар облысының Май ауданынан Жаңасемей ауданына ауыстырылды.
1950 жылы Келменбет ауылдық кеңесі жойылды. Жыланды ауылдық кеңесі құрылды.
1954 жылы Үшаша ауылдық кеңесі Байуақ ауылдық кеңесіне, Жыланды Бағанаға, Ескісемей Глуховқа, Балтатарақ Ертіске, Талица Шарға, Ебетей Шебіндіге қосылды.
1957 жылы Климентьев, Шебінді және Шар ауылдық кеңестері Новобаженов ауылдық кеңесі болып біріктірілді.
1957 жылы 11 қарашада Жаңасемей ауданы таратылды. Оның аумағы Жаңа Покров пен Шар аудандары арасында бөлінді.
1966 жылы 31 қаңтарда Жаңасемей ауданы қалпына келтірілді. Оның құрамына Жарма ауданының Новобаженов ауылдық және Суықбұлақ кенттік кеңестері кірді; Абай ауданының Знаменск ауылдық кеңесі; Бесқарағай ауданының Глухов және Жиеналы ауылдық кеңестері; Бородулиха ауданының Зубаир, Ертіс, Жаңа Покров, Петропавл, Семейтау және Тепкаши ауылдық кеңестері кірді.
1967 жылы Тепкаши ауылдық кеңесі Озёрск ауылдық кеңесі болып өзгертілді.
1968 жылы Делбегетей және Қарасу ауылдық кеңестері Жарма ауданынан Жаңасемей ауданына берілді. Приречный ауылдық кеңесі құрылып, Семейтау ауылдық кеңесі жойылды.
1972 жылы Делбегетей мен Қарасу ауылдық кеңестері, сондай-ақ Суықбұлақ кенттік кеңесі Шар ауданына берілді.
1974 жылы Берёзов кенттік кеңесі құрылды.
1981 жылы Жазық, 1982 жылы - Бұлақ, 1985 жылы - Достық, 1992 жылы - Жарқын ауылдық кеңестері құрылды.
1986 жылы ауданда 2 кенттік (Берёзов, Шүлбі) және 13 ауылдық кеңес (Бұлақ, Глухов, Достық, Жазық, Жиеналы, Знаменка, Зубаир, Ертіс, Новобаженов, Новопокров, Озёрки, Петропавл, Приречный) болған.
1996 жылы 20 тамызда Жаңасемей ауданы жойылып, Семей қаласының қарамағына Шүлбі, Берёзовка кенттері, Бұлақ, Достық, Жазық, Жарқын, Жиеналы, Знаменка, Ертіс, Новобаженов, Озёрск, Приречный ауылдық округтері, Бесқарағай ауданына Глухов ауылдық округі және Бородулиха ауданына Зубаир, Новопокров, Петропавлов ауылдық округтері берілді.
2023 жылғы 28 желтоқсандағы ҚР Президентінің №424 Жарлығымен 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап Жаңасемей ауданы төртінші рет қайта құрылды. Құрамына Семей қаласына қарасты Абыралы, Айнабұлақ, Ақбұлақ, Алғабас, Ертіс, Новобаженово, Озёрки, Приречный, Жиенәлі, Достық, Қараөлең, Көкентау ауылдық округтері мен Шүлбі, Шаған кенттері енді.
Географиялық орны
Солтүстігінде Бесқарағай, Бородулиха аудандарымен, шығысында Шығыс Қазақстан облысының Ұлан ауданымен, оңтүстік-шығысында Жарма, оңтүстігінде Абай, Аягөз аудандарымен, батысында Павлодар облысының Май және Қарағанды облысының Қарқаралы аудандарымен шектеседі.
Халқы
| 1939 | 1970 | 1979 | 1989 |
|---|---|---|---|
| 17976 | ▲39351 | ▼35590 | ▲40716 |
Әкімшілік бөлінісі
Аудандағы 32 елді мекен 12 ауылдық округ пен 2 кенттік әкімдікке біріктірілген:
| Ауылдық округтер | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Абыралы ауылдық округі | 638 | ▼423 | 66,3 | 312 | ▼225 | 72,1 | 326 | ▼198 | 60,7 |
| Айнабұлақ ауылдық округі | 383 | ▼233 | 60,8 | 207 | ▼133 | 64,3 | 176 | ▼100 | 56,8 |
| Ақбұлақ ауылдық округі | 667 | ▼459 | 68,8 | 334 | ▼245 | 73,4 | 333 | ▼214 | 64,3 |
| Алғабас ауылдық округі | 1069 | ▼688 | 64,4 | 527 | ▼348 | 66 | 542 | ▼340 | 62,7 |
| Достық ауылдық округі | 1719 | ▼1594 | 92,7 | 861 | ▼782 | 90,8 | 858 | ▼812 | 94,6 |
| Ертіс ауылдық округі | 2654 | ▼2506 | 94,4 | 1312 | ▼1265 | 96,4 | 1342 | ▼1241 | 92,5 |
| Жиенәлі ауылдық округі | 981 | ▼721 | 73,5 | 491 | ▼387 | 78,8 | 490 | ▼334 | 68,2 |
| Көкентау ауылдық округі | 2236 | ▼1647 | 73,7 | 1143 | ▼909 | 79,5 | 1093 | ▼738 | 67,5 |
| Қараөлең ауылдық округі | 2029 | ▼1416 | 69,8 | 1008 | ▼709 | 70,3 | 1021 | ▼707 | 69,2 |
| Новобаженов ауылдық округі | 3247 | ▼2296 | 70,7 | 1615 | ▼1184 | 73,3 | 1632 | ▼1112 | 68,1 |
| Озёрки ауылдық округі | 3106 | ▲3343 | 107,6 | 1508 | ▲1707 | 113,2 | 1598 | ▲1636 | 102,4 |
| Приречный ауылдық округі | 2625 | ▼2205 | 84 | 1307 | ▼1132 | 86,6 | 1318 | ▼1073 | 81,4 |
| Шаған кенттік әкімдігі | 725 | ▼484 | 66,8 | 361 | ▼248 | 68,7 | 364 | ▼236 | 64,8 |
| Шүлбі кенттік әкімдігі | 3149 | ▼2853 | 90,6 | 1470 | ▼1250 | 85 | 1679 | ▼1603 | 95,5 |
| Жалпы саны | 25228 | ▼20868 | 82,7 | 12456 | ▼10524 | 84,5 | 12772 | ▼10344 | 81 |
Ірі елді мекендері
| Елді мекен | Халқы (2021) |
|---|---|
| Шүлбі | ▼ 2853 |
| Озёрки | ▲ 2111 |
| Новобаженово | ▼ 1498 |
| Қайнар | ▼ 1415 |
| Көкентау | ▼ 1373 |
| Шақаман | ▲ 1333 |
| Мұқыр | ▼ 1129 |
| Приречное | ▼ 1002 |
| Прииртышское | ▼ 863 |
| Алғабас | ▼ 688 |
| Бұлақ | ▼ 675 |
| Бөкенші | ▼ 615 |
| Жарқын | ▼ 557 |
Әкімдері
- Руслан Ерланұлы Базарбаев (02.2024 жылдан бастап)
Экономикасы
Жаңасемей ауданы өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығын дамыту үшін қолайлы. Ауданда өнеркәсіп салаларының 7 ірі және орта кәсіпорындары жұмыс істейді: "Қаражыра" ЖШС (көмір өндіру), "ФИК Алел" АҚ (құрамында алтын бар кенді өндіру және өңдеу), "Шүлбі ГЭС" АҚ (электр энергиясын өндіру), "ARX MINERALS" ЖШС (құрамында мыс бар кендерді өндіру және өңдеу), "Прииртышская бройлерная құс фабрикасы" ЖШС, "Агрофирма Приречное" ЖШС.
Әйгілі адамдары
- Төлеубай Аманов (1923—1978) — қазақ ғалымы, физика-математика ғылымдарының докторы (1967), профессор (1969), Қазақстан Ғылым академиясының корреспондент мүшесі (1972) Жаңасемей ауданы, Құрманқожа ауылында дүниеге келді.
Дереккөздер
- Қазақ КСР. 1986 жылғы 1 қаңтарға әкімшілік-аумақтық бөлінісі
- Семей облысының әкімшілік-аумақтық құрылымының тарихы туралы анықтамалық. — Семей, 2006.
- Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылысының кейбір мәселелері туралы
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- Жаңасемей ауданының құрамына қандай ауылдар енді
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhanasemej audany Abaj oblysynyn ortalyk boliginde ornalaskan әkimshilik aumaktyk birlik Ortalygy Semej kalasy audan kuramyna kirmejdi Қazakstan audanyZhanasemej audanyӘkimshiligiOblysyAbaj oblysyAudan ortalygySemejAuyldyk okrugter sany12Kenttik әkimdikter sany2Auyl sany32ӘkimiRuslan Erlanuly BazarbaevAudan әkimdiginin mekenzhajySemej kalasy Әuezov dangyly 95ATarihy men geografiyasyҚurylgan uakyty1 kantar 2024 zhylZher aumagy27 5 myn km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny20 868 adam 2021 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody18Zhanasemej audanynyn әkimdigiTarihyAlgash ret Zhanasemej audany 1928 zhyly Semej okruginin kuramynda kuryldy Ol 1930 zhyly zhojyldy 1938 zhyly 4 akpanda Shygys Қazakstan oblysynyn kuramynda Zhanasemej audany kalpyna keltirildi Onyn kuramyna Bagana Baltatarak Gluhov Delbegetej Znamensk Ertis Karpov Klimentev Koken Қorganbaj Murat Ozyorsk Eskisemej Talica Tepkashi Shar Shebindi auyldyk kenesteri kirdi 1939 zhyly 14 kazanda Zhanasemej audany Semej oblysynyn kuramyna kirdi Sol zhyly 16 kazanda Delbegetej Karpov zhәne Қorganbaj auyldyk kenesteri Shar audanyna berildi 1945 zhyldyn 1 kantaryna karaj oblys kuramyna Bagana Baltatarak Gluhovsk Zhienәli Zhanasemej Znamensk Ertis Klimentev Koken Murat Ozyorsk Eskisemej Talica Tepkashi Shar Shebindi zhәne Ebetej auyldyk kenesteri kirdi 1948 zhyly 10 mausymda Үshasha Bajuak zhәne Kelmenbet auyldyk kenesteri Pavlodar oblysynyn Maj audanynan Zhanasemej audanyna auystyryldy 1950 zhyly Kelmenbet auyldyk kenesi zhojyldy Zhylandy auyldyk kenesi kuryldy 1954 zhyly Үshasha auyldyk kenesi Bajuak auyldyk kenesine Zhylandy Baganaga Eskisemej Gluhovka Baltatarak Ertiske Talica Sharga Ebetej Shebindige kosyldy 1957 zhyly Klimentev Shebindi zhәne Shar auyldyk kenesteri Novobazhenov auyldyk kenesi bolyp biriktirildi 1957 zhyly 11 karashada Zhanasemej audany taratyldy Onyn aumagy Zhana Pokrov pen Shar audandary arasynda bolindi 1966 zhyly 31 kantarda Zhanasemej audany kalpyna keltirildi Onyn kuramyna Zharma audanynyn Novobazhenov auyldyk zhәne Suykbulak kenttik kenesteri kirdi Abaj audanynyn Znamensk auyldyk kenesi Beskaragaj audanynyn Gluhov zhәne Zhienaly auyldyk kenesteri Boroduliha audanynyn Zubair Ertis Zhana Pokrov Petropavl Semejtau zhәne Tepkashi auyldyk kenesteri kirdi 1967 zhyly Tepkashi auyldyk kenesi Ozyorsk auyldyk kenesi bolyp ozgertildi 1968 zhyly Delbegetej zhәne Қarasu auyldyk kenesteri Zharma audanynan Zhanasemej audanyna berildi Prirechnyj auyldyk kenesi kurylyp Semejtau auyldyk kenesi zhojyldy 1972 zhyly Delbegetej men Қarasu auyldyk kenesteri sondaj ak Suykbulak kenttik kenesi Shar audanyna berildi 1974 zhyly Beryozov kenttik kenesi kuryldy 1981 zhyly Zhazyk 1982 zhyly Bulak 1985 zhyly Dostyk 1992 zhyly Zharkyn auyldyk kenesteri kuryldy 1986 zhyly audanda 2 kenttik Beryozov Shүlbi zhәne 13 auyldyk kenes Bulak Gluhov Dostyk Zhazyk Zhienaly Znamenka Zubair Ertis Novobazhenov Novopokrov Ozyorki Petropavl Prirechnyj bolgan 1996 zhyly 20 tamyzda Zhanasemej audany zhojylyp Semej kalasynyn karamagyna Shүlbi Beryozovka kentteri Bulak Dostyk Zhazyk Zharkyn Zhienaly Znamenka Ertis Novobazhenov Ozyorsk Prirechnyj auyldyk okrugteri Beskaragaj audanyna Gluhov auyldyk okrugi zhәne Boroduliha audanyna Zubair Novopokrov Petropavlov auyldyk okrugteri berildi 2023 zhylgy 28 zheltoksandagy ҚR Prezidentinin 424 Zharlygymen 2024 zhyldyn 1 kantarynan bastap Zhanasemej audany tortinshi ret kajta kuryldy Қuramyna Semej kalasyna karasty Abyraly Ajnabulak Akbulak Algabas Ertis Novobazhenovo Ozyorki Prirechnyj Zhienәli Dostyk Қaraolen Kokentau auyldyk okrugteri men Shүlbi Shagan kentteri endi Geografiyalyk ornySoltүstiginde Beskaragaj Boroduliha audandarymen shygysynda Shygys Қazakstan oblysynyn Ұlan audanymen ontүstik shygysynda Zharma ontүstiginde Abaj Ayagoz audandarymen batysynda Pavlodar oblysynyn Maj zhәne Қaragandy oblysynyn Қarkaraly audandarymen shektesedi Halky1939 1970 1979 198917976 39351 35590 40716Әkimshilik bolinisiAudandagy 32 eldi meken 12 auyldyk okrug pen 2 kenttik әkimdikke biriktirilgen Halkynyn sany 2009 2021 Auyldyk okrugter 2009 2021 2021 2009 ga pajyzben Erler 2009 Erler 2021 2021 2009 ga pajyzben Әjelder 2009 Әjelder 2021 2021 2009 ga pajyzbenAbyraly auyldyk okrugi 638 423 66 3 312 225 72 1 326 198 60 7Ajnabulak auyldyk okrugi 383 233 60 8 207 133 64 3 176 100 56 8Akbulak auyldyk okrugi 667 459 68 8 334 245 73 4 333 214 64 3Algabas auyldyk okrugi 1069 688 64 4 527 348 66 542 340 62 7Dostyk auyldyk okrugi 1719 1594 92 7 861 782 90 8 858 812 94 6Ertis auyldyk okrugi 2654 2506 94 4 1312 1265 96 4 1342 1241 92 5Zhienәli auyldyk okrugi 981 721 73 5 491 387 78 8 490 334 68 2Kokentau auyldyk okrugi 2236 1647 73 7 1143 909 79 5 1093 738 67 5Қaraolen auyldyk okrugi 2029 1416 69 8 1008 709 70 3 1021 707 69 2Novobazhenov auyldyk okrugi 3247 2296 70 7 1615 1184 73 3 1632 1112 68 1Ozyorki auyldyk okrugi 3106 3343 107 6 1508 1707 113 2 1598 1636 102 4Prirechnyj auyldyk okrugi 2625 2205 84 1307 1132 86 6 1318 1073 81 4Shagan kenttik әkimdigi 725 484 66 8 361 248 68 7 364 236 64 8Shүlbi kenttik әkimdigi 3149 2853 90 6 1470 1250 85 1679 1603 95 5Zhalpy sany 25228 20868 82 7 12456 10524 84 5 12772 10344 81Iri eldi mekenderiEldi meken Halky 2021 Shүlbi 2853Ozyorki 2111Novobazhenovo 1498Қajnar 1415Kokentau 1373Shakaman 1333Mukyr 1129Prirechnoe 1002Priirtyshskoe 863Algabas 688Bulak 675Bokenshi 615Zharkyn 557ӘkimderiRuslan Erlanuly Bazarbaev 02 2024 zhyldan bastap EkonomikasyZhanasemej audany osimdik sharuashylygy men mal sharuashylygyn damytu үshin kolajly Audanda onerkәsip salalarynyn 7 iri zhәne orta kәsiporyndary zhumys istejdi Қarazhyra ZhShS komir ondiru FIK Alel AҚ kuramynda altyn bar kendi ondiru zhәne ondeu Shүlbi GES AҚ elektr energiyasyn ondiru ARX MINERALS ZhShS kuramynda mys bar kenderdi ondiru zhәne ondeu Priirtyshskaya brojlernaya kus fabrikasy ZhShS Agrofirma Prirechnoe ZhShS Әjgili adamdaryToleubaj Amanov 1923 1978 kazak galymy fizika matematika gylymdarynyn doktory 1967 professor 1969 Қazakstan Ғylym akademiyasynyn korrespondent mүshesi 1972 Zhanasemej audany Қurmankozha auylynda dүniege keldi DerekkozderҚazak KSR 1986 zhylgy 1 kantarga әkimshilik aumaktyk bolinisi Semej oblysynyn әkimshilik aumaktyk kurylymynyn tarihy turaly anyktamalyk Semej 2006 Қazakstan Respublikasynyn әkimshilik aumaktyk kurylysynyn kejbir mәseleleri turaly Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary 2021 zhylgy ulttyk halyk sanagynyn korytyndylary Zhanasemej audanynyn kuramyna kandaj auyldar endi