Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
11-Қабанбай батыр атындағы танк бригадасы (11-тбр) — Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Құрлық әскерлері мен Құрлық әскерлерінің (78-Невел Қызылтулы танк дивизиясы — 78-тд) құрамасы.
| 11-Қабанбай батыр атындағы танк бригадасы | |
 | |
| Жалпы ақпарат | |
|---|---|
| Күндер | 1942 — 2003 |
| Елі | |
| Құрамында | |
| Түрі | |
| Орналасуы | |
| Сәруары | Қабанбай батыр |
| Шайқастары | |
| Марапаттары |
|
Ұлы Отан соғысы жылдарындағы жауынгерлік жолы
78-тд-ның алдыңғы нұсқасы — 1942 жылы ақпанда құрылған 78-танк Невел Қызылтулы бригадасы (78-тбр).
Ол 1942 жылы 17 қаңтардан 14 ақпанға дейін Мәскеу әскери округінде құрылды. 1942 жылы 10 ақпанға қарай полк 32 танкпен қаруланған, оның ішінде 10 КВ-1, 22 Т-34. Бастапқыда, Иваново облысының Владимир қаласында, ал 1942 жылы 6 ақпанда Мәскеуге көшірілді. Бригада 1942 жылдың 28 қаңтарында дайын болды. 14-атты әскер корпусына арналған. 1942 жылы 20 ақпанда құрылғаннан кейін Калинин майданының 4-соққы беретін әскердің қарамағына өтті. 1943 жылы 6 қаңтарда 4-соққы беретін әскердің құрамынан шығарылып, Великие Луки қаласындағы Калинин майданының 3-соққы беретін әскердің қарамағына ауыстырылды. 1943 жылдың күзінде Невел шабуыл операциясына қатысты. Осы операция кезіндегі шайқастардағы үздіктілігі үшін Жоғарғы Бас қолбасшының бұйрығымен 1943 жылы 7 қыркүйекте бригадаға «Невел» құрметті атауы берілді.
1944 жылы 4 сәуірде 2-Балтық майданының 10-гвардия әскерінің қарамағына ауыстырылды.
1945 жылы 10 ақпанда 10-гвардия әскерінен шығарылып, 2-Балтық майданының 42-әскерге бағындырылды.
1945 жылы 14 ақпанда 2-Балтық майданының 1-соққы беретін армиясының құрамына қайта бағындырылды.
1945 жылы 1 наурызда 2-Балтық майданындағы 22-армиясының қолбасшылығына өтті.
1945 жылы 27 наурызда Ленинград майданының резервіне шығарылды.
Соғыстың соңына қарай 78-тбр № 010/500-010/506 штатқа сәйкес келесі құрамға ие болды:
- Штаб
- басқарма рота
- 1-жеке танк батальоны
- 2-жеке танк батальоны
- 3-жеке танк батальоны
- автоматшылардың моторландырылған батальоны
- зенитті-пулемет ротасы
- техникалық қолдау ротасы
Соғыстан кейінгі тарихы
1945 жылы 30 маусымда 78-Невел Қызылтулы танк бригадасы 78-Невел Қызылтулы танк полкі (78-тп) болып қайта құрылып, 63-Корсун Қызылтулы атты әскер дивизиясынан құрылған 12-механикаландырылған дивизияның (12-мехд) құрамына қосылды.
1947 жылдың ақпанында 78-тп 12-механикаландырылған дивизиядан шығарылып, Тәжік КСР-да орналастырылып, онда 201-атқыштар дивизиясының құрамына енді.
1947 жылдың жазында 201-атқыштар дивизиясы жеке 325-атқыштар бригадасы (325-атбр) болып қайта құрылды.
1948 жылы 325-атбр 201-таулы атқыштар дивизиясына (201-татд) айналдырылды. Осы қайта құруға байланысты 78-танк дивизиясы 201-таулы атқыштар дивизиясының құрамынан шығарылып, 1949 жылы 23 тамызда Түрікмен КСР-нің Тежен қаласында жаңадан құрылған 15-танк дивизиясының (15-тд) құрамына енді.
50-жылдардың аяғында 15-тд 78-жеке танк полкіне (78-жтп) дейін қысқартылды.
1962 жылы 78-жтп қайтадан 15-тд айналдырылды.
1965 жылы 11 қаңтарда 15-танк дивизиясы 78-тд болып өзгертіліп, штаб-пәтері Ашхабад қаласында орналасқан 1-армия корпусының (1-АК) құрамына енді. 78-тд басқа 1-АК құрамына 5-гвардиялық мотоатқыштар дивизиясы да кірді.
Осы сәттен бастап бөлімшенің толық атауы: 78-Невел Қызылтулы танк дивизиясы.
60-жылдардың аяғында нашарлауына байланысты Орта Азия әскери округі қайта құрылып, жаңа округ үшін жаңа құрамалар құрылды.
1969 жылы ТүркӘО құрамынан ОАӘО құрамына 1-АК және 78-тд басқармалары жіберілді. 1-АК бақылауының негізінде ОАӘО-ға бағынатын құрлық әскерлерінің негізі болатын (32-ЖА) құрылды.
78-тд Қазақ КСР-нің Аягөз қаласына орналастырылды.
Жаңа мотоатқыштар дивизиясын құру қажеттілігіне байланысты 374-Стрьевский Богдан Хмельницкий орденді мотоатқыштар полкі (1957 жылға дейін — 15-танк дивизиясының 139-механикаландырылған полкі) Шығыс Қазақстан облысына 78-тд-дан жіберіліп, оның негізінде 155-мотоатқыштар дивизиясы құрылды.
78-тд-дан шыққан 374-полктің орнына 5-гвардиялық мотоатқыштар дивизиясынан дивизияға 369-гвардиялық мотоатқыштар полкі (369-гв. мап) берілді. Кеткен 369-гвардиялық мотоатқыштар полкінің орнына 5-гвардиялық мотоатқыштар полкінің құрамына Ленинград әскери округінде 45-гвардиялық мотоатқыштар дивизиясының негізінде құрылған 101-мотоатқыштар полкі кірді.
1987 жылға қарай 78-тд құрамы:
- 78-тд басқармасы — 05325 ә/б, Аягөз
- 143-танк полкі — 01287 ә/б, Ақтоғай ()
- 156-танк полкі — 01221 ә/б, Аягөз (Т-62)
- 180-танк полкі — 10810 ә/б, Аягөз (Т-62)
- 369-гвардиялық Прагалы 2-дәрежелі Кутузов орденді мотоатқыштар полкі — 40398 ә/б, Үшарал және Достық (БМП-1)
- 1030-өздігінен жүретін артиллериялық полк — 10181 ә/б, Үшарал (2С3 және БМ-21)
- 1144-зенитті зымыран полкі — 20709 ә/б, Ақтоғай («Куб» ЗЗК)
- 345-жеке зымыран дивизиясы — 67734 ә/б, Аягөз («Луна-М» 9К52)
- 103-жеке инженерлі-саперлік батальон — 30624 ә/б, Аягөз
- 194-жеке байланыс батальоны — 21106 ә/б, Аягөз
- 85-жеке барлау батальоны – 21035 ә/б, Аягөз
- жеке жөндеу-қалпына келтіру батальоны – 62983 ә/б, Аягөз
- жеке материалvty қамтамасыз ету батальоны – 10984 ә/б, Аягөз
- 546-жеке химиялық қорғаныс батальоны — 11573 ә/б, Аягөз
- жеке автокөлік батальоны – 31431 ә/б, Аягөз
- жеке медициналық батальон – 30697 ә/б, Ақтоғай
- 248-басқарма және артиллериялық барлау батареясы – Аягөз
- коменданттық рота — Аягөз
Ескертпе: 369-гвардиялық мотоатқыштар полкінің 1-мотоатқыштар батальоны 1969 жылдың мамыр айынан бастап Кеңес Одағы кезінде шекара бөлімшелерін нығайту арқылы Қытаймен шекарадағы Достық елді мекенінде орналасты.
Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріндегі құралым
Астанадағы шеру. 2015 жыл 7 мамыр
1992 жылы 7 мамырда 78-тд Қазақстанның құзырына өтті.
1999 жылы 14 мамырда дивизия 78-танк дивизиясынан 3-механикаландырылған дивизия болып қайта құрылды. Қайта құрылғаннан кейінгі дивизияның толық атауы: 3-механикаландырылған Невел Қызылтулы дивизиясы. Бұл ретте 180-танк полкі (18010 ә/б) 31-танк полкі болып өзгертілді.
2000 жылғы 20 қазанда Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қазақстан Республикасының білім беру және мәдениет ұйымдарына, сондай-ақ әскери бөлімдеріне атаулар беру және қайта атау туралы» № 1576 қаулысы шығып, онда Невел Қызылтулы механикаландырылған бөлімшеге (05325 ә/б) Қабанбай батырдың есімі беріледі деп бөлек тармақта жазылған.
Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріндегі Құрлық әскерлерінің бригадалық құрамға көшуіне байланысты 2003 жылы 3-мд таратылды.
2005 жылы 15 мамырда 31-танк полкі 11-жеке механикаландырылған бригада болып қайта құрылды.
2007 жылдың 1 желтоқсанында 11-жеке механикаландырылған бригада 11-танк бригадасы болып қайта құрылды.
Таратылған 78-танк дивизиясының негізінде 3 бригада құрылды (жақшада алдыңғы полктер көрсетілген):
- 3-жеке гвардиялық Прагалы 2-дәрежелі Кутузов орденді механикаландырылған бригада (3-жмехбр — бұрынғы 369-гв. мап) — 40398 ә/б, Үшарал
- 11-Қабанбай батыр атындағы танк бригадасы (11-тбр — бұрынғы 180-тп және 156-тп) — 10810 ә/б, Аягөз
- 34-артиллериялық бригада (34-абр — бұрынғы 1030-өздігінен жүретін артиллериялық полк) — 10181 ә/б, Үшарал
Ескертпе: 180-тп негізінде 11-танк бригадасы құрылды, оның құрамына таратылған 156-танк полкінің бөлімшелері кірді, нәтижесінде бригаданың құрамына 5 танк батальоны, 1 мотоатқыштар батальоны, 3 артиллериялық батальон және 1 зениттік зымыранды-артиллериялық дивизион кірді. 11-тбр 78-танк дивизиясының мұрагері болып саналады.
Мемлекеттік тілдегі толық атауы: 11-Қабанбай батыр атындағы танк бригадасы (11-тбр).
78-дивизияның қолбасшылары
78-дивизия қолбасшыларының толық емес тізімі:
- Лобанов — 1973 дейін;
- Суятинов Алексей Фёдорович — 1973—1974;
- Огородник Сергей Васильевич — 1977—1979;
- Исупов Виктор Васильевич — 1979—1982;
- — 1982—1987;
- Жарболов Әлихан Бірімжанұлы — 1992—1995;
- — 1995—1997;
- Телегусов Махмұт Өтегенұлы — 1997—2000.
Дереккөздер
- Феськов В.И., Голиков В.И., Калашников К.А., Слугин С.А. «Вооружённые Силы СССР после Второй мировой войны: от Красной Армии к Советской. Часть 1: Сухопутные войска». — Томбы: Издательство Томского университета, 2013. — Б. 551-554. — 640 б. — ISBN 978-5-89503-530-6.
- Даманский, Дулаты, Жаланашколь — неизвестные страницы истории советско-китайского конфликта.
- Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2000 жылғы 20 қазан №1576 (қаз.). adilet.zan.ks. Басты дереккөзінен мұрағатталған 17 қараша 2015.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
11 Қabanbaj batyr atyndagy tank brigadasy 11 tbr Қazakstan Respublikasy Қaruly Kүshteri Қurlyk әskerleri men Қurlyk әskerlerinin 78 Nevel Қyzyltuly tank diviziyasy 78 td kuramasy 11 Қabanbaj batyr atyndagy tank brigadasyZhalpy akparatKүnder1942 2003 2005 kaz uak Eli KSRO ҚazakstanҚuramyndaOAӘO ҚR ҚK 11 tbr TүriKSRO ҚK tank diviziyasy ҚR ҚK tank brigadasy 2007 bastap OrnalasuyAyagoz Abaj oblysySәruaryҚabanbaj batyrShajkastaryҰly Otan sogysyMarapattaryBul үlgini koru ondeuҰly Otan sogysy zhyldaryndagy zhauyngerlik zholyTolyk makalasy 78 td nyn aldyngy nuskasy 1942 zhyly akpanda kurylgan 78 tank Nevel Қyzyltuly brigadasy 78 tbr Ol 1942 zhyly 17 kantardan 14 akpanga dejin Mәskeu әskeri okruginde kuryldy 1942 zhyly 10 akpanga karaj polk 32 tankpen karulangan onyn ishinde 10 KV 1 22 T 34 Bastapkyda Ivanovo oblysynyn Vladimir kalasynda al 1942 zhyly 6 akpanda Mәskeuge koshirildi Brigada 1942 zhyldyn 28 kantarynda dajyn boldy 14 atty әsker korpusyna arnalgan 1942 zhyly 20 akpanda kurylgannan kejin Kalinin majdanynyn 4 sokky beretin әskerdin karamagyna otti 1943 zhyly 6 kantarda 4 sokky beretin әskerdin kuramynan shygarylyp Velikie Luki kalasyndagy Kalinin majdanynyn 3 sokky beretin әskerdin karamagyna auystyryldy 1943 zhyldyn kүzinde Nevel shabuyl operaciyasyna katysty Osy operaciya kezindegi shajkastardagy үzdiktiligi үshin Zhogargy Bas kolbasshynyn bujrygymen 1943 zhyly 7 kyrkүjekte brigadaga Nevel kurmetti atauy berildi 1944 zhyly 4 sәuirde 2 Baltyk majdanynyn 10 gvardiya әskerinin karamagyna auystyryldy 1945 zhyly 10 akpanda 10 gvardiya әskerinen shygarylyp 2 Baltyk majdanynyn 42 әskerge bagyndyryldy 1945 zhyly 14 akpanda 2 Baltyk majdanynyn 1 sokky beretin armiyasynyn kuramyna kajta bagyndyryldy 1945 zhyly 1 nauryzda 2 Baltyk majdanyndagy 22 armiyasynyn kolbasshylygyna otti 1945 zhyly 27 nauryzda Leningrad majdanynyn rezervine shygaryldy Sogystyn sonyna karaj 78 tbr 010 500 010 506 shtatka sәjkes kelesi kuramga ie boldy Shtab baskarma rota 1 zheke tank batalony 2 zheke tank batalony 3 zheke tank batalony avtomatshylardyn motorlandyrylgan batalony zenitti pulemet rotasy tehnikalyk koldau rotasySogystan kejingi tarihy1945 zhyly 30 mausymda 78 Nevel Қyzyltuly tank brigadasy 78 Nevel Қyzyltuly tank polki 78 tp bolyp kajta kurylyp 63 Korsun Қyzyltuly atty әsker diviziyasynan kurylgan 12 mehanikalandyrylgan diviziyanyn 12 mehd kuramyna kosyldy 1947 zhyldyn akpanynda 78 tp 12 mehanikalandyrylgan diviziyadan shygarylyp Tәzhik KSR da ornalastyrylyp onda 201 atkyshtar diviziyasynyn kuramyna endi 1947 zhyldyn zhazynda 201 atkyshtar diviziyasy zheke 325 atkyshtar brigadasy 325 atbr bolyp kajta kuryldy 1948 zhyly 325 atbr 201 tauly atkyshtar diviziyasyna 201 tatd ajnaldyryldy Osy kajta kuruga bajlanysty 78 tank diviziyasy 201 tauly atkyshtar diviziyasynyn kuramynan shygarylyp 1949 zhyly 23 tamyzda Tүrikmen KSR nin Tezhen kalasynda zhanadan kurylgan 15 tank diviziyasynyn 15 td kuramyna endi 50 zhyldardyn ayagynda 15 td 78 zheke tank polkine 78 zhtp dejin kyskartyldy 1962 zhyly 78 zhtp kajtadan 15 td ajnaldyryldy 1965 zhyly 11 kantarda 15 tank diviziyasy 78 td bolyp ozgertilip shtab pәteri Ashhabad kalasynda ornalaskan 1 armiya korpusynyn 1 AK kuramyna endi 78 td baska 1 AK kuramyna 5 gvardiyalyk motoatkyshtar diviziyasy da kirdi Osy sәtten bastap bolimshenin tolyk atauy 78 Nevel Қyzyltuly tank diviziyasy 60 zhyldardyn ayagynda nasharlauyna bajlanysty Orta Aziya әskeri okrugi kajta kurylyp zhana okrug үshin zhana kuramalar kuryldy 1969 zhyly TүrkӘO kuramynan OAӘO kuramyna 1 AK zhәne 78 td baskarmalary zhiberildi 1 AK bakylauynyn negizinde OAӘO ga bagynatyn kurlyk әskerlerinin negizi bolatyn 32 ZhA kuryldy 78 td Қazak KSR nin Ayagoz kalasyna ornalastyryldy Zhana motoatkyshtar diviziyasyn kuru kazhettiligine bajlanysty 374 Strevskij Bogdan Hmelnickij ordendi motoatkyshtar polki 1957 zhylga dejin 15 tank diviziyasynyn 139 mehanikalandyrylgan polki Shygys Қazakstan oblysyna 78 td dan zhiberilip onyn negizinde 155 motoatkyshtar diviziyasy kuryldy 78 td dan shykkan 374 polktin ornyna 5 gvardiyalyk motoatkyshtar diviziyasynan diviziyaga 369 gvardiyalyk motoatkyshtar polki 369 gv map berildi Ketken 369 gvardiyalyk motoatkyshtar polkinin ornyna 5 gvardiyalyk motoatkyshtar polkinin kuramyna Leningrad әskeri okruginde 45 gvardiyalyk motoatkyshtar diviziyasynyn negizinde kurylgan 101 motoatkyshtar polki kirdi 1987 zhylga karaj 78 td kuramy 78 td baskarmasy 05325 ә b Ayagoz 143 tank polki 01287 ә b Aktogaj 156 tank polki 01221 ә b Ayagoz T 62 180 tank polki 10810 ә b Ayagoz T 62 369 gvardiyalyk Pragaly 2 dәrezheli Kutuzov ordendi motoatkyshtar polki 40398 ә b Үsharal zhәne Dostyk BMP 1 1030 ozdiginen zhүretin artilleriyalyk polk 10181 ә b Үsharal 2S3 zhәne BM 21 1144 zenitti zymyran polki 20709 ә b Aktogaj Kub ZZK 345 zheke zymyran diviziyasy 67734 ә b Ayagoz Luna M 9K52 103 zheke inzhenerli saperlik batalon 30624 ә b Ayagoz 194 zheke bajlanys batalony 21106 ә b Ayagoz 85 zheke barlau batalony 21035 ә b Ayagoz zheke zhondeu kalpyna keltiru batalony 62983 ә b Ayagoz zheke materialvty kamtamasyz etu batalony 10984 ә b Ayagoz 546 zheke himiyalyk korganys batalony 11573 ә b Ayagoz zheke avtokolik batalony 31431 ә b Ayagoz zheke medicinalyk batalon 30697 ә b Aktogaj 248 baskarma zhәne artilleriyalyk barlau batareyasy Ayagoz komendanttyk rota Ayagoz Eskertpe 369 gvardiyalyk motoatkyshtar polkinin 1 motoatkyshtar batalony 1969 zhyldyn mamyr ajynan bastap Kenes Odagy kezinde shekara bolimshelerin nygajtu arkyly Қytajmen shekaradagy Dostyk eldi mekeninde ornalasty Қazakstan Respublikasy Қaruly Kүshterindegi kuralym31 tank polkinin zhauyngerlik bajragy Astanadagy sheru 2015 zhyl 7 mamyr 1992 zhyly 7 mamyrda 78 td Қazakstannyn kuzyryna otti 1999 zhyly 14 mamyrda diviziya 78 tank diviziyasynan 3 mehanikalandyrylgan diviziya bolyp kajta kuryldy Қajta kurylgannan kejingi diviziyanyn tolyk atauy 3 mehanikalandyrylgan Nevel Қyzyltuly diviziyasy Bul rette 180 tank polki 18010 ә b 31 tank polki bolyp ozgertildi 2000 zhylgy 20 kazanda Қazakstan Respublikasy Үkimetinin Қazakstan Respublikasynyn bilim beru zhәne mәdeniet ujymdaryna sondaj ak әskeri bolimderine ataular beru zhәne kajta atau turaly 1576 kaulysy shygyp onda Nevel Қyzyltuly mehanikalandyrylgan bolimshege 05325 ә b Қabanbaj batyrdyn esimi beriledi dep bolek tarmakta zhazylgan Қazakstan Respublikasy Қaruly Kүshterindegi Қurlyk әskerlerinin brigadalyk kuramga koshuine bajlanysty 2003 zhyly 3 md taratyldy 2005 zhyly 15 mamyrda 31 tank polki 11 zheke mehanikalandyrylgan brigada bolyp kajta kuryldy 2007 zhyldyn 1 zheltoksanynda 11 zheke mehanikalandyrylgan brigada 11 tank brigadasy bolyp kajta kuryldy Taratylgan 78 tank diviziyasynyn negizinde 3 brigada kuryldy zhakshada aldyngy polkter korsetilgen 3 zheke gvardiyalyk Pragaly 2 dәrezheli Kutuzov ordendi mehanikalandyrylgan brigada 3 zhmehbr buryngy 369 gv map 40398 ә b Үsharal 11 Қabanbaj batyr atyndagy tank brigadasy 11 tbr buryngy 180 tp zhәne 156 tp 10810 ә b Ayagoz 34 artilleriyalyk brigada 34 abr buryngy 1030 ozdiginen zhүretin artilleriyalyk polk 10181 ә b Үsharal Eskertpe 180 tp negizinde 11 tank brigadasy kuryldy onyn kuramyna taratylgan 156 tank polkinin bolimsheleri kirdi nәtizhesinde brigadanyn kuramyna 5 tank batalony 1 motoatkyshtar batalony 3 artilleriyalyk batalon zhәne 1 zenittik zymyrandy artilleriyalyk divizion kirdi 11 tbr 78 tank diviziyasynyn murageri bolyp sanalady Memlekettik tildegi tolyk atauy 11 Қabanbaj batyr atyndagy tank brigadasy 11 tbr 78 diviziyanyn kolbasshylaryMahmut Өtegenuly Telegusov 78 diviziya kolbasshylarynyn tolyk emes tizimi Lobanov 1973 dejin Suyatinov Aleksej Fyodorovich 1973 1974 Ogorodnik Sergej Vasilevich 1977 1979 Isupov Viktor Vasilevich 1979 1982 1982 1987 Zharbolov Әlihan Birimzhanuly 1992 1995 1995 1997 Telegusov Mahmut Өtegenuly 1997 2000 DerekkozderFeskov V I Golikov V I Kalashnikov K A Slugin S A Vooruzhyonnye Sily SSSR posle Vtoroj mirovoj vojny ot Krasnoj Armii k Sovetskoj Chast 1 Suhoputnye vojska Tomby Izdatelstvo Tomskogo universiteta 2013 B 551 554 640 b ISBN 978 5 89503 530 6 Damanskij Dulaty Zhalanashkol neizvestnye stranicy istorii sovetsko kitajskogo konflikta Қazakstan Respublikasy Үkimetinin kaulysy 2000 zhylgy 20 kazan 1576 kaz adilet zan ks Basty derekkozinen muragattalgan 17 karasha 2015