Үлбі – Ертіс алабындағы өзен.
Үлбі өзені | |
---|---|
Сипаттамасы | |
Ұзындығы | 156 км |
Су алабының ауданы | 4990 км² |
Су алабы | Ертіс алабы |
Бастауы | Тынық және Күркіреуік өзендерінің косылған жері |
• Координаттары | 50°17′07″ с. е. 83°22′58″ ш. б. / 50.28528° с. е. 83.38278° ш. б. (G) (O) (Я) |
Сағасы | Ертіс өзені |
• Координаттары | 49°57′03″ с. е. 82°34′58″ ш. б. / 49.95083° с. е. 82.58278° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 49°57′03″ с. е. 82°34′58″ ш. б. / 49.95083° с. е. 82.58278° ш. б. (G) (O) (Я) |
Орналасуы | |
Ел | Қазақстан |
Аймақ | Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданы |
Географиялық орны
Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданы жерімен ағады. Ұзындығы Күркіреуік (Громотуха) саласын қоса алғанда 156 км. Су жиналатын алабы 4990 км2.
Бастауы
Тынық және Күркіреуік өзендері бір-біріне қосылған жерден «Үлбі» деп аталады. Орталық Алтайдағы Иванов жотасы беткейінен басталып Ертіс өзеніне кұяды.
Гидрологиясы
Аңғары тік жарлы, Үлбі өзенінің жоғарғы ағысы шатқалды, ені 400 м. Еріген қар, жауын-шашын суларымен толығады. Жылдық су қоры 78,3%-ы сәуір - шілдеде, 15,2%-ы тамыз - қарашада, 6,5%-ы желтоқсан - наурызда өзен арнасымен ағып өтеді. Суының минералдылығы су тасу кезеңінде 100 - 300 мг/ л-ден сабасына түскенде 500 - 700 мг/л-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа су өтімі құйылысынан 10 - 151 км жоғарыда 102 м3/с. Лайлылығы жоғарғы ағысында 50 г/м3-ден төменгі ағысында 200 г/м3-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа тасынды өтімі 8,2 кг/с. Өзен бойында шағын Хайрузов, Тишин, Үлбі СЭС-тері салынған. Риддер, Өскемен қалалары осы өзен бойында.
Дереккөздер
- Атамекен Географиялық энциклопедия. Алматы 2011 ISBN 9965-893-70-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Үlbi Ertis alabyndagy ozen Үlbi ozeniSipattamasyҰzyndygy 156 kmSu alabynyn audany 4990 km Su alaby Ertis alabyBastauy Tynyk zhәne Kүrkireuik ozenderinin kosylgan zheri Koordinattary 50 17 07 s e 83 22 58 sh b 50 28528 s e 83 38278 sh b 50 28528 83 38278 G O Ya T Sagasy Ertis ozeni Koordinattary 49 57 03 s e 82 34 58 sh b 49 95083 s e 82 58278 sh b 49 95083 82 58278 G O Ya Koordinattar 49 57 03 s e 82 34 58 sh b 49 95083 s e 82 58278 sh b 49 95083 82 58278 G O Ya T OrnalasuyEl ҚazakstanAjmak Shygys Қazakstan oblysy Altaj audanyGeografiyalyk ornyShygys Қazakstan oblysy Altaj audany zherimen agady Ұzyndygy Kүrkireuik Gromotuha salasyn kosa alganda 156 km Su zhinalatyn alaby 4990 km2 BastauyTynyk zhәne Kүrkireuik ozenderi bir birine kosylgan zherden Үlbi dep atalady Ortalyk Altajdagy Ivanov zhotasy betkejinen bastalyp Ertis ozenine kuyady GidrologiyasyAngary tik zharly Үlbi ozeninin zhogargy agysy shatkaldy eni 400 m Erigen kar zhauyn shashyn sularymen tolygady Zhyldyk su kory 78 3 y sәuir shildede 15 2 y tamyz karashada 6 5 y zheltoksan nauryzda ozen arnasymen agyp otedi Suynyn mineraldylygy su tasu kezeninde 100 300 mg l den sabasyna tүskende 500 700 mg l ge dejin ozgeredi Kop zhyldyk ortasha su otimi kujylysynan 10 151 km zhogaryda 102 m3 s Lajlylygy zhogargy agysynda 50 g m3 den tomengi agysynda 200 g m3 ge dejin ozgeredi Kop zhyldyk ortasha tasyndy otimi 8 2 kg s Өzen bojynda shagyn Hajruzov Tishin Үlbi SES teri salyngan Ridder Өskemen kalalary osy ozen bojynda DerekkozderAtameken Geografiyalyk enciklopediya Almaty 2011 ISBN 9965 893 70 5