Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
(13.08.1872-03.08.1942)
Неміс химик-органик. 1894 жылы Мюнхен университетін бітірген (философия докторы). 1894-1905 және 1916-1925 жылдары осы университеттің оқытушысы (1902 жылдан бастап профессор болған), 1905-1912 жылдары - Цюрих Жоғары техникалық мектебінде, 1912-1915 жылдары Берлинде Кайзер Вильгельмнің химия институтының директоры болып жұмыс істеген. 1925 жылдан бастап Мюнхенде өз үйіндегі зертханасында зерттеулер жүргізген. 1939 жылы Цюрихке эмиграцияға жөнелді.
Негізгі еңбектері табиғи қосылыстардың химиясы мен биохимиясына жатады. 1897 жылы кокаинның құрылысын анықтады.
1898 жылы тропилиден құрылысын анықтап, 1901 жылы осы көмірсутекті синтездеген. 1901-1905 жылдары тропин тобының алкалоидтерінің өзара айналымын зерттеген, экгонин құрылымын анықтаған, тропидиннен тропин aлған, тропиннің формуласын тапқан, тропинионды синтезедеген. 1905 жылы гранат алкалоидін - псевдопельтьеринді зерттеген.
1907-1910 жылдары алғаш рет А.Штольмен бірге кристалдық хлорофилді бөліп, хлорофилл α формуласын және оның жеке фрагменттерінің құрылысын анықтаған. 1907 жылы циклобутанды, 1910 жылы циклооктенді және 1911 жылы циклооктатетраенді синтездеген. Хинондарды, хинониминдерді, пиронның туындыларын, цикді 4- және 8- мүшелі көмірсутектерді түйіндес қос байланыстар мен қосылыстардың түсі арасындағы байланысты анықтау мақсатында зерттеген. 1904 жылы о-бензохинонды алу тәсілін жетілдірген. 1813 жылы қанның қызыл пигментін бөліп оның табиғатын анықтаған. Көптеген гүлдер мен жемістердің бояғыш заттарын бөліп зерттеген, ең маңызды антоциандарды - пеларгонидинді, дельфининді, цианидинді синтездеген. 1918 жылдан бастап ферменттерді зерттеген; амилазаны, пероксидазаны, сахарозаны, липазаны бөліп алған. Г.Эйлер-Хельпинмен бірге 1922 жылы ферменттердің бөлшектері химиялық активті топпен коллоидты тасығыштан құралған деген түсінікті енгізді. Кокаиннің 18-сатылы синтезі туралы 1923 жылы жариялады. 1929 жылы целлюлоза гидролизін жүргізіп, жеке полисахаридтерін бөлді. Гемиеннің құрылысын зерттеген. 1924-1926 жылдары неміс химия қоғамының президенті болған. Бірқатар ғылым академиялары мен ғылыми қоғамдарының мүшесі болған. 1929 жылдан КСРО ғылым академиясының құрметті мүшесі, 1915 жылы Нобель сыйлығының лауреаты болған.
Дереккөздер:
С.К.Мырзалиева "Химия" (Балаларға арналған энциклопедиялық анықтамалық Алматы 2012ж.)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
13 08 1872 03 08 1942 Nemis himik organik 1894 zhyly Myunhen universitetin bitirgen filosofiya doktory 1894 1905 zhәne 1916 1925 zhyldary osy universitettin okytushysy 1902 zhyldan bastap professor bolgan 1905 1912 zhyldary Cyurih Zhogary tehnikalyk mektebinde 1912 1915 zhyldary Berlinde Kajzer Vilgelmnin himiya institutynyn direktory bolyp zhumys istegen 1925 zhyldan bastap Myunhende oz үjindegi zerthanasynda zertteuler zhүrgizgen 1939 zhyly Cyurihke emigraciyaga zhoneldi Negizgi enbekteri tabigi kosylystardyn himiyasy men biohimiyasyna zhatady 1897 zhyly kokainnyn kurylysyn anyktady 1898 zhyly tropiliden kurylysyn anyktap 1901 zhyly osy komirsutekti sintezdegen 1901 1905 zhyldary tropin tobynyn alkaloidterinin ozara ajnalymyn zerttegen ekgonin kurylymyn anyktagan tropidinnen tropin algan tropinnin formulasyn tapkan tropiniondy sintezedegen 1905 zhyly granat alkaloidin psevdopelterindi zerttegen 1907 1910 zhyldary algash ret A Shtolmen birge kristaldyk hlorofildi bolip hlorofill a formulasyn zhәne onyn zheke fragmentterinin kurylysyn anyktagan 1907 zhyly ciklobutandy 1910 zhyly ciklooktendi zhәne 1911 zhyly ciklooktatetraendi sintezdegen Hinondardy hinoniminderdi pironnyn tuyndylaryn cikdi 4 zhәne 8 mүsheli komirsutekterdi tүjindes kos bajlanystar men kosylystardyn tүsi arasyndagy bajlanysty anyktau maksatynda zerttegen 1904 zhyly o benzohinondy alu tәsilin zhetildirgen 1813 zhyly kannyn kyzyl pigmentin bolip onyn tabigatyn anyktagan Koptegen gүlder men zhemisterdin boyagysh zattaryn bolip zerttegen en manyzdy antociandardy pelargonidindi delfinindi cianidindi sintezdegen 1918 zhyldan bastap fermentterdi zerttegen amilazany peroksidazany saharozany lipazany bolip algan G Ejler Helpinmen birge 1922 zhyly fermentterdin bolshekteri himiyalyk aktivti toppen kolloidty tasygyshtan kuralgan degen tүsinikti engizdi Kokainnin 18 satyly sintezi turaly 1923 zhyly zhariyalady 1929 zhyly cellyuloza gidrolizin zhүrgizip zheke polisaharidterin boldi Gemiennin kurylysyn zerttegen 1924 1926 zhyldary nemis himiya kogamynyn prezidenti bolgan Birkatar gylym akademiyalary men gylymi kogamdarynyn mүshesi bolgan 1929 zhyldan KSRO gylym akademiyasynyn kurmetti mүshesi 1915 zhyly Nobel syjlygynyn laureaty bolgan Derekkozder S K Myrzalieva Himiya Balalarga arnalgan enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty 2012zh