Рафаэль Санти

Рафаэль Санти, Раффаэло Санти (6.4.1483, — 6.4.1520, Рим) — италиялық кескіндемеші әрі архитектор, қайта өркендеу дәуірінің аса ірі шеберлерінің бірі.

Рафаэль Санти, Раффаэло Санти (6.4.1483, Урбино — 6.4.1520, Рим)

Сарай суретшісі отбасында туған. Италиялық кескіндемеші П.Перуджиноның шәкірті. Алғашқы шығарм. кезеңінде Леонардо да Винчи, Микеланджело, Д.Браманте өнері ықпалында болды. “Рыцарьдың түсі” (Лондондағы Ұлттық галереяда) мен “Мадонна Конестабиле” (Санкт-Петербургтегі Эрмитажда; екеуі де 1500 — 02 ж. ш.) атты алғашқы туындыларынан-ақ талантты суретшінің өзіндік қолтаңбасы аңғарылды. Осы жылдары ол Перуджино шеберханасын тастап, “Марияның некелесуі” (1504, Миландағы Брера галереясы) атты діни сюжеттегі картинасы мен “Кілт тапсыру” композициясын бітірді. 1504 ж. кескіндемеші Флоренцияда жұмыс істеп, өнердің әйгілі үлгілерімен танысты әрі анатомия, перспектива заңдылықтарын оқып үйренді.

Бозбала кезінде салған авто-портрет деп саналады

Адам бойындағы қастерлі мейірімділік пен сезім кәусарлығын, табиғат тылсымын паш еткен Рафаэльдің көптеген альтарлық образдары (“Грандука мадонна”, Флоренциядағы ; “Шалғындағы мадонна”, Венаның Тарихи-көркемсурет мұражайында, 1504 — 08; “Шоқындырушы Иоанн және нәрестемен отырған мадонна” немесе “Бақ күтуші сұлу”, 1505, Париждегі Луврде) шеберге өшпес даңқ алып келді. 1508 ж. Рафаэль Римге шақырылып, папа оған безендіруді жүктеді. Рафаэльдің ең нәтижелі еңбегі болып табылатын Ватикан сарайы салтанат залының жазбаларында суретші негізгі жоспарға (католик шіркеуі мен Рим папасын мадақтауға) шырмалып қалмай, адамның табиғи және рухани күш-қуатының жан-жақты өсуін, өмір шапағаты мен еркіндік мұратын асқан суреткерлікпен бейнелей білді. Рафаэль 1506 — 11 ж. делла Саньятура Станцысындағы (залындағы) туындыларында адам қызметінің төрт қырын — дін ілімін, философияны (“Афины мектебі”), поэзия (“Парнас”) мен заң ғылымын (зиялылар мен шіркеу құқығы тарихынан алынған “Даналық, Өлшем және Күш”) және діни сюжет пен мифтік көріністерді негізгі арқау етті. 2-залдағы (, 1511 — 14) “Элиодорды аластау[”, “Апостол Петрдің қараңғы зынданнан босанып шығуы” атты тарихи аңыз тақырыбындағы фрескалары сәуле мен көлеңке ұтымдылығы және колорит байлығы арқылы дарынды суретшінің тағы да бір қырын танытты. 3-залдағы (, 1514 — 17) драм. шиеленіске толы фрескалары, Сикст капелласы үшін жасалған шпалерлер топтамасы (1515 — 16), Римдегі Фарнезе вилласындағы еңбектері Р-дің озық туындыларының бірінен саналады. Юлий ІІ (1511 ж. ш., Флоренциядағы Уффици галереясы), (1513 ж. ш., Палатина галереясы), Б.Кастильоне (1515 — 16, Лувр) портреттері мен мадонналарында (“Альба мадонна”, 1510 — 11 ж. ш., Вашингтондағы Ұлттық галерея; “ди Фолиньо мадонна”, 1511 — 12 ж. ш., Ватикан пинакотекасы; “Секстин мадоннасы”, 1515 — 19, Дрезден сурет галереясы) кейіпкерлердің басты мінез ерекшеліктері мен табиғи пәк сезімдерін шынайы шеберлікпен суреттеді. Іайта өркендеу дәуірі өнеріне тән басты қасиеттерді (өмір құбылыстарын, әсемдік пен сұлулық идеалын гуманистік тұрғыдан тану) бойына сіңірген Рафаэль шығарм. өнер тарихынан өшпес орын алып, өзінен кейінгі көптеген шәкірттері мен ізбасарларына жол салды. Өмірінің соңғы кезеңінде өтініш-тапсырманың өте көп түсуіне байланысты шәкірттеріне (, Дж.Ф. Пенни, т.б.) сырттай бақылау жасаумен ғана шектелді. Браманте қайтыс болғаннан кейін Р. әулие Петр соборында бас архитектор қызметін атқарып, Браманте бастаған құрылысты аяқтады. 1509 жылдан Римдегі , (1512 — 20) мен палаццоларды және құрылысы жобасын жасады.

Галлерея

• The , 1502-3, very much in the style of
• The 1502-3
• The , Raphael's most sophisticated altarpiece of this period.
• Saint George and the Dragon, a small work (29 x 21 cm) for the court of Urbino.

• , 1514, Stanza di Eliodoro
• , 1514, Stanza di Eliodoro
• , 1514, Stanza dell'incendio del Borgo, painted by the workshop to Raphael's design.

• ,1512, his only major mythology, for Chigi's villa.
• The Miraculous Draught of Fishes, 1515, one of the seven remaining for tapestries.
• 1517, brings a new degree of expressiveness to his art.
• , 1520, unfinished at his death.

Портреттері

• , ca. 1504
• , ca. 1512
• , ca. 1514
• Portrait of , ca. 1515.

Дереккөздер

1. Гращенков В.Н., Рафаэль, М., 1975
2. Лебядинский М. С., Портреты Рафаэля, М., 1983; Рафаэль и его время, М., 1986
3. Рафаэль, М., 1987; Рафаэль [текст Е.Капретти], М., 2000.