Мырзағұл Шыманұлы (1845–1906), ол әрі би, әрі шешен, әрі бүкіл аймаққа беделді тұлға, болыс болған. Әлімұлы тайпасы Шекті руынан шыққан. XVII ғасырдағы Тілеу батырдың жетінші ұрпақтарының бірі.
Мырзағұл би - елі мен жері үшін күресе білген, халық қамын қорғаған үлкен ағайының бірі болған. Ол 1872–1879 жылдары Ырғыз уезіндегі Аралши болысын басқарған, 1878 жылы қазақ зиялыларының депутатциясы құрамында Санкт-Петербург пен Москваға барып, ІІ Александр патшаның қабылдауында болған, 1879–1887 жылдары Тілеу руының аға биі, 1891–1908 жылдары екі рет Шеңгелді болыстығына болыстыққа сайланған, Шалқар қаласында 2 кластық орыс-қазақ мектебін ашқан, 1901–1905 жылдары Орынбор-Ташкент теміржолын салуға белсене қатысқаны үшін Орынбор әкімшілігінен «Мақтау грамотасын» алған. Осындай әкімшілік қызметтерде жүргенімен, ел мүддесін көздеген. 1882 жылы маусымда өткен Орал, Торғай облыстарының болыстары мен билерінің құрылтайында шығып сөз сөйлеп, патша үкіметінің жер саясатын ашық сынаған. Отаршылдарға жер бермеу үшін күрескені себепті 1891 жылы 15 қаңтарда болыстықтан босатылып, 6 айға сотталып, түрмеде отырып шыққан. Езгіге қарсы толқулар ұйымдастырғаны үшін екінші рет сотталып, 1908 жылы Орынбор түрмесінде отарлаушылар қолынан қаза табады. Сүйегі Орынбордағы мұсылмандар зиратында. «Қазақ совет энциклопедиясында»: «Мырзағұл Шыманұлы... 1903-жылы Біршоғыр, Шалқар станциясында басталған шаруалар көтерілісін басқарды...Патша өкіметінің отарлық саясатына ашықтан-ашық қарсы шықты» деп жазылған. Қарт ағайындарының естеліктерінде, Мырзағұл Шыманұлы - 7 жасынан зерек, шешен әділдікті көздеуші, ауылдың үлкендері арасында өткізілген жиналыстарды тындап, дау шешуге қатысып, билік айтқан деседі. Тәуелсіздігімізді алғаннан кейін, 1995 жылы Мырзағұл бидің атына Ақтөбе облысы Шалқар қаласының басты көшелерінің бірі беріліп, темір жол вокзалы алдында оған салтанатты түрде ескерткіш қойылды. Сонымен қатар ас беріліп, Мырзағұл Шыманұлының туған топырағы болып табылатын, Шалқар ауданының 7 ауылына, Мырзағұл Шыманұлы ауылы атауы берілді. Мырзағұл Шыманұлының Әйтекеш, Қидаш есімді балаларының ұрпақтары Ақтөбе өңірінде тұрады. Әйтекеш есімді баласының Муапық атты баласы 1914–1995 жылдар аралығында өмір сүрді. Атасы Мырзағұл Шыманұлы атсалысқан Темір-жолда адал, озат еренбей еңбек етіп, зейнеткерлікке шыққан. Мырзағұлов Муапық Әйтекешұлының ұрпақтары: Абылайсан, Міржақып, Қабыл, Дабыл, Сабыр, Әмір. Немерелері: Нұржан, Нұрлан, Ерлан, Еркін, Абай, Ермек. Шөбересі: Әбілмансұр. Ұрпақтары ел алдында белді еңбек етіп жүрген жандар болып табылады.
Дереккөздер
- http://anatili.kazgazeta.kz/?p=17106
- ҚСЭ,12 том. 320-б
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Myrzagul Shymanuly 1845 1906 ol әri bi әri sheshen әri bүkil ajmakka bedeldi tulga bolys bolgan Әlimuly tajpasy Shekti ruynan shykkan XVII gasyrdagy Tileu batyrdyn zhetinshi urpaktarynyn biri Myrzagul bi eli men zheri үshin kүrese bilgen halyk kamyn korgagan үlken agajynyn biri bolgan Ol 1872 1879 zhyldary Yrgyz uezindegi Aralshi bolysyn baskargan 1878 zhyly kazak ziyalylarynyn deputatciyasy kuramynda Sankt Peterburg pen Moskvaga baryp II Aleksandr patshanyn kabyldauynda bolgan 1879 1887 zhyldary Tileu ruynyn aga bii 1891 1908 zhyldary eki ret Shengeldi bolystygyna bolystykka sajlangan Shalkar kalasynda 2 klastyk orys kazak mektebin ashkan 1901 1905 zhyldary Orynbor Tashkent temirzholyn saluga belsene katyskany үshin Orynbor әkimshiliginen Maktau gramotasyn algan Osyndaj әkimshilik kyzmetterde zhүrgenimen el mүddesin kozdegen 1882 zhyly mausymda otken Oral Torgaj oblystarynyn bolystary men bilerinin kuryltajynda shygyp soz sojlep patsha үkimetinin zher sayasatyn ashyk synagan Otarshyldarga zher bermeu үshin kүreskeni sebepti 1891 zhyly 15 kantarda bolystyktan bosatylyp 6 ajga sottalyp tүrmede otyryp shykkan Ezgige karsy tolkular ujymdastyrgany үshin ekinshi ret sottalyp 1908 zhyly Orynbor tүrmesinde otarlaushylar kolynan kaza tabady Sүjegi Orynbordagy musylmandar ziratynda Қazak sovet enciklopediyasynda Myrzagul Shymanuly 1903 zhyly Birshogyr Shalkar stanciyasynda bastalgan sharualar koterilisin baskardy Patsha okimetinin otarlyk sayasatyna ashyktan ashyk karsy shykty dep zhazylgan Қart agajyndarynyn estelikterinde Myrzagul Shymanuly 7 zhasynan zerek sheshen әdildikti kozdeushi auyldyn үlkenderi arasynda otkizilgen zhinalystardy tyndap dau sheshuge katysyp bilik ajtkan desedi Tәuelsizdigimizdi algannan kejin 1995 zhyly Myrzagul bidin atyna Aktobe oblysy Shalkar kalasynyn basty koshelerinin biri berilip temir zhol vokzaly aldynda ogan saltanatty tүrde eskertkish kojyldy Sonymen katar as berilip Myrzagul Shymanulynyn tugan topyragy bolyp tabylatyn Shalkar audanynyn 7 auylyna Myrzagul Shymanuly auyly atauy berildi Myrzagul Shymanulynyn Әjtekesh Қidash esimdi balalarynyn urpaktary Aktobe onirinde turady Әjtekesh esimdi balasynyn Muapyk atty balasy 1914 1995 zhyldar aralygynda omir sүrdi Atasy Myrzagul Shymanuly atsalyskan Temir zholda adal ozat erenbej enbek etip zejnetkerlikke shykkan Myrzagulov Muapyk Әjtekeshulynyn urpaktary Abylajsan Mirzhakyp Қabyl Dabyl Sabyr Әmir Nemereleri Nurzhan Nurlan Erlan Erkin Abaj Ermek Shoberesi Әbilmansur Ұrpaktary el aldynda beldi enbek etip zhүrgen zhandar bolyp tabylady Derekkozderhttp anatili kazgazeta kz p 17106 ҚSE 12 tom 320 bBul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet