Мамонттар - піл текті қазып алынған жануарлардың түрі.
Мамонттар Қазбалық ауқымы: to Early , 5–0.0045 Ma | ||
---|---|---|
| ||
Mammuthus primigenius (, 1799 [originally Elephas]) | ||
түрлері | ||
| ||
|
Мамонт
Ма́монттар- сүтқоректілердің жойылып кеткен түрі. Бойы 5,5 метр және салмағы 10-12 тонна болатын. Осылайша мамонттар қазіргі африкандық пілдерден екі есе ауыр болған.
Фенотип
Мамонттар плиоценде пайда болып 2млн - 9000 жылдарда Еуропа, Азия, Африка және Солтүстік Америкада өмір сүретін. Мамонттардың көптеген сүйектері ежелгі адамдардың тұрақтаған жерлерінде табылған, және ежелгі адамдармен жасалған суреттерде мамонттар бейнеленген. Сібір және Аляскада мұздардың арқасында мамонттардың өлі денелері табылған. Мамонттардың қарапайым түрлері қазіргі пілдерден аспайтын, бірақ солтүстікамерикалық түрі бойы 5 метр және салмағы 12 тонна болатын, ал кішкене түрлерінің бойы 2 метрден аспайтын және салмағы 900 килограммға дейін болатын. Мамонттар суық климаттың өміріне жақсы бейімделген. Қазіргі пілдерге қарағанда, денелері ірі, үлкен болған, аяқтары қысқа, ұзын жүнді, құлақтары кішірек және ұзын иілген азулар болған. Азулардың арқасында қысқы уақытта қардың астынан тамақ таба алатын. Тұмсығының соңында кеңейтілген ауданның арқасында қарды қазу және қатудан алдын алатын, және қарды шөлден алдын алу үшін ішкен. Тұмсығының соңындағы шаштың жоқтығы, оның тамақ жеуге қолданған деуге болады.
Жойылып кетуі
Көптеген мамонттар 10 мың жыл бұрын Вислиндік мұз дәуірінде өліп кеткен. Бір гипотеза бойынша палеолит дәуіріндегі аңшылары жойған, ал екінші гипотеза бойынша климаттың өзгеруі себептерінен жойылып кеткен. Және метеорит құлауы себебінен жойылды деген ойлар бар.
Оның өткен дәуірлердегі сүйектері барлық құрлықтан табылды. Тек әзірге архиологтар, ұзынтұмсықты пілдердің қалдығын Австралия мен Оңтүстік Америкадан кезіктірмеген. Жүндес мамонт Сібірдің қатты суығында өмір сүргендіктен, оның өліктері де бізге қалпында бұзылмай жетті.
Көпшілігінің көлемі қазіргі пілдердермен шамалас болған. Кейбірі сәл кішірек. Ал, Император деп аталатын Солтүстік Американдық мамонттың биіктігі 4 метрге дейін жеткен. Мамонттардың көпшілігінің денесін қысқа қалың түк қаптаған және ұзын мұрты бар. Бас сүйектері күмбез тәрізді, құлақтары кішілеу болып келеді.
Мамонттар осыдан 10 мың жыл бұрынғы уақыттарда өмір сүрген. Жер бетінен жоғалып кетуіне ежелгі дәуір адамдарының соңына түсіп, аулауы себеп болуы мүмкін.
Дереккөздер
- «Britannica настольная энциклопедия» Том I. АСТ-Астрель. Мәскеу, 2006 жыл. ISBN 978-5-17-038532-4 (Т.1) (АСТ). ISBN 978-5-271-15120-0 (Т.1) (Астрель)
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Mammuthus |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mamonttar pil tekti kazyp alyngan zhanuarlardyn tүri Mamonttar Қazbalyk aukymy to Early 5 0 0045 Ma PreK K O S D Kr P T Yu B Pg N Tegi MammuthusMammuthus primigenius 1799 originally Elephas tүrleri M primigenius Archidiskodon Pohling 1888 Parelephas Osborn 1924 MammonteusMamontMa monttar sүtkorektilerdin zhojylyp ketken tүri Bojy 5 5 metr zhәne salmagy 10 12 tonna bolatyn Osylajsha mamonttar kazirgi afrikandyk pilderden eki ese auyr bolgan FenotipMamonttar pliocende pajda bolyp 2mln 9000 zhyldarda Europa Aziya Afrika zhәne Soltүstik Amerikada omir sүretin Mamonttardyn koptegen sүjekteri ezhelgi adamdardyn turaktagan zherlerinde tabylgan zhәne ezhelgi adamdarmen zhasalgan suretterde mamonttar bejnelengen Sibir zhәne Alyaskada muzdardyn arkasynda mamonttardyn oli deneleri tabylgan Mamonttardyn karapajym tүrleri kazirgi pilderden aspajtyn birak soltүstikamerikalyk tүri bojy 5 metr zhәne salmagy 12 tonna bolatyn al kishkene tүrlerinin bojy 2 metrden aspajtyn zhәne salmagy 900 kilogrammga dejin bolatyn Mamonttar suyk klimattyn omirine zhaksy bejimdelgen Қazirgi pilderge karaganda deneleri iri үlken bolgan ayaktary kyska uzyn zhүndi kulaktary kishirek zhәne uzyn iilgen azular bolgan Azulardyn arkasynda kysky uakytta kardyn astynan tamak taba alatyn Tumsygynyn sonynda kenejtilgen audannyn arkasynda kardy kazu zhәne katudan aldyn alatyn zhәne kardy sholden aldyn alu үshin ishken Tumsygynyn sonyndagy shashtyn zhoktygy onyn tamak zheuge koldangan deuge bolady Zhojylyp ketuiKoptegen mamonttar 10 myn zhyl buryn Vislindik muz dәuirinde olip ketken Bir gipoteza bojynsha paleolit dәuirindegi anshylary zhojgan al ekinshi gipoteza bojynsha klimattyn ozgerui sebepterinen zhojylyp ketken Zhәne meteorit kulauy sebebinen zhojyldy degen ojlar bar Onyn otken dәuirlerdegi sүjekteri barlyk kurlyktan tabyldy Tek әzirge arhiologtar uzyntumsykty pilderdin kaldygyn Avstraliya men Ontүstik Amerikadan keziktirmegen Zhүndes mamont Sibirdin katty suygynda omir sүrgendikten onyn olikteri de bizge kalpynda buzylmaj zhetti Kopshiliginin kolemi kazirgi pilderdermen shamalas bolgan Kejbiri sәl kishirek Al Imperator dep atalatyn Soltүstik Amerikandyk mamonttyn biiktigi 4 metrge dejin zhetken Mamonttardyn kopshiliginin denesin kyska kalyn tүk kaptagan zhәne uzyn murty bar Bas sүjekteri kүmbez tәrizdi kulaktary kishileu bolyp keledi Mamonttar osydan 10 myn zhyl buryngy uakyttarda omir sүrgen Zher betinen zhogalyp ketuine ezhelgi dәuir adamdarynyn sonyna tүsip aulauy sebep boluy mүmkin Derekkozder Britannica nastolnaya enciklopediya Tom I AST Astrel Mәskeu 2006 zhyl ISBN 978 5 17 038532 4 T 1 AST ISBN 978 5 271 15120 0 T 1 Astrel Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Mammuthus