Ильминский Николай Иванович (23 сәуір 1822, Ресей, – 27 желтоқсан 1891, Қазан қаласы) – орыс педагогы, .
Өмірбаяны
- Пенза діни семинариясын (1842) бітірген.
- Қазан діни академиясын (1846) бітірген.
- Қазан діни академиясында оқытушы (1846–51) болған.
- Шығыс тілдерін жете меңгеру мақсатында ғылыми сапармен Сирия, Мысыр, Түркияны (1851–54) аралады.
- Қазан діни академиясында шығыс тілдерінен сабақ береді (1854–58).
- Орынбор шекаралық комиссиясында аудармашы (1858–61).
- Қазан университеттінің профессор (1861–72) қызметтерін атқарған.
- 1872 жылдан өмірінің соңына дейін өзі негізін қалаған Қазан мұғалімдер семинариясының директоры болды.
Ғылыми жұмыстары
- «Материалы к изучению киргизского наречия» (Қазан, 1861) атты 200 беттік еңбегінің алғашқы 40 беті Қазақ тілінің фонетикасы мен грамматикасына арналған да, қалған 160 беті ретінде берілген.
- Басқа да түркі тілдерін зерттеумен қатар ауыз әдебиеті нұсқаларын жинастырумен де («Ер Тарғын», Қазан, 1862; «, Қазан, 1859), этнограф, тарих мәселелерімен де шұғылданды (мыс., «Бабыр сұлтанның жазбалары», 1857). Патшалық Ресей үкіметі Еділ, Орал, Сібір аймақтарындағы «бұратана» халықтарға оқу-ағарту ісін жүргізуде Ильминский Николай Ивановичтің «педагогикалық жүйесін» қолданды. Осыған орай мектепте оқытудың білімдік мәнінен гөрі діни-насихаттық жағы басым болды. Осындай кемшіліктерге қарамастан Ильминский Николай Иванович отар халықтардың білім беру ісін дамытуға елеулі үлес қосты. Араб әліпбиі орнына орыс графикасына негізделген әліпби ұсынды. Ағартушы ғалым Ы.Алтынсаринмен қызметтес болып, ол туралы естелік жазды.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
- Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3
- Профессор Н.И.Егоров. Выступление на чувашском языке (Круглый стол, посвященный к 195-летию со дня рождения Н.И. Ильминского, 120-летию Н.Н. Поппе и 145-летию К.П. Прокопьева). Чăвашла.
- Сергей Щербаков: Миссионерско-просветительская система Н.И. Ильминского и чуваши: две стороны одной медали
- Agabazar: Сумбур вместо гармонии
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ilminskij Nikolaj Ivanovich 23 sәuir 1822 Resej 27 zheltoksan 1891 Қazan kalasy orys pedagogy Ilminskij Nikolaj IvanovichӨmirbayanyPenza dini seminariyasyn 1842 bitirgen Қazan dini akademiyasyn 1846 bitirgen Қazan dini akademiyasynda okytushy 1846 51 bolgan Shygys tilderin zhete mengeru maksatynda gylymi saparmen Siriya Mysyr Tүrkiyany 1851 54 aralady Қazan dini akademiyasynda shygys tilderinen sabak beredi 1854 58 Orynbor shekaralyk komissiyasynda audarmashy 1858 61 Қazan universitettinin professor 1861 72 kyzmetterin atkargan 1872 zhyldan omirinin sonyna dejin ozi negizin kalagan Қazan mugalimder seminariyasynyn direktory boldy Ғylymi zhumystary Materialy k izucheniyu kirgizskogo narechiya Қazan 1861 atty 200 bettik enbeginin algashky 40 beti Қazak tilinin fonetikasy men grammatikasyna arnalgan da kalgan 160 beti retinde berilgen Baska da tүrki tilderin zertteumen katar auyz әdebieti nuskalaryn zhinastyrumen de Er Targyn Қazan 1862 Қazan 1859 etnograf tarih mәselelerimen de shugyldandy mys Babyr sultannyn zhazbalary 1857 Patshalyk Resej үkimeti Edil Oral Sibir ajmaktaryndagy buratana halyktarga oku agartu isin zhүrgizude Ilminskij Nikolaj Ivanovichtin pedagogikalyk zhүjesin koldandy Osygan oraj mektepte okytudyn bilimdik mәninen gori dini nasihattyk zhagy basym boldy Osyndaj kemshilikterge karamastan Ilminskij Nikolaj Ivanovich otar halyktardyn bilim beru isin damytuga eleuli үles kosty Arab әlipbii ornyna orys grafikasyna negizdelgen әlipbi usyndy Agartushy galym Y Altynsarinmen kyzmettes bolyp ol turaly estelik zhazdy Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IV tom Қazak tili Enciklopediya Almaty Қazakstan Respublikasy Bilim mәdeniet zhәne densaulyk saktau ministrligi Қazakstan damu instituty 1998 zhyl 509 bet ISBN 5 7667 2616 3 Professor N I Egorov Vystuplenie na chuvashskom yazyke Kruglyj stol posvyashennyj k 195 letiyu so dnya rozhdeniya N I Ilminskogo 120 letiyu N N Poppe i 145 letiyu K P Prokopeva Chăvashla Sergej Sherbakov Missionersko prosvetitelskaya sistema N I Ilminskogo i chuvashi dve storony odnoj medali Agabazar Sumbur vmesto garmonii