Збигнев Бжезинский (пол. Zbigniew Kazimierz Brzeziński; 28 наурыз 1928 жыл, Польша Варшава — 26 мамыр 2017 жыл, АҚШ немесе Харьков) — АҚШ мемлекет қайраткері, ғалым. Философия докторы (1953), профессор (1960). Польшада дүниеге келген ол АҚШ-тың ең көрнекті мемлекеттік қайраткерлерінің бірі болған. Ол 1977-1981 жылдар аралығында АҚШ президенті Джимми Картердің ұлттық қауіпсіздік бойынша кеңесшісі қызметін атқарды.
Збигнев Казимир Бжезинский пол. Zbigniew Kazimierz Brzeziński | ||||
Лауазымы | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
1977 жыл — 1981 жыл | ||||
Президент | Джимми Картер | |||
Ізашары | ||||
Ізбасары | Ричард Аллен | |||
Өмірбаяны | ||||
Партиясы | ||||
Білімі | Гарвард университеті | |||
Ғылыми дәрежесі | профессор | |||
Дүниеге келуі | 28 наурыз 1928 Польша Варшава | |||
Қайтыс болуы | 26 мамыр 2017 (89 жас) АҚШ | |||
Туған кездегі есімі | пол. Zbigniew Kazimierz Brzeziński | |||
Әкесі | Тадеуш Бжезинский | |||
Жұбайы | Эмили Бенеш | |||
Балалары | Ян Бжезинский Марк Бжезинский Мика Бжезински | |||
Ғылыми қызметі | ||||
Ғылыми аясы | саясаттану бойынша (Гарвард, 1953) | |||
өңдеу |
Өмірбаяны
1928 жылы Варшавада поляк дипломаттарының отбасында дүниеге келген Збигнев Бжезинский 1950-жылдары (АҚШ) азаматтығын алған, сол елде Гарвард университетін тәмамдаған. Бжезинский үшжақты комиссияның – (Еуропа), (Солтүстік Америка) мен (Жапония)ның саяси және іскер лидерлері форумының негізін қалаушылардың бірі әрі 1973-1976 жылдары осы комиссия директоры болған.
1977-1981 жылдары аралығында Ақ үйде (Джимми Картер) әкімшілігі билікте болған кезде Бжезинский президенттің ұлттық қауіпсіздік бойынша кеңесші қызметін атқарған. Еуропа, Ауғанстан және басқа да елдердегі совет экспансиясына қарсы күрес идеологтарының бірі болған ол Атлантикалық ынтымақтастықты нығайтуды жақтады.
1981 жылы Збигнев Бжезинский АҚШ-та азаматтық тұлғаларға берілетін ең жоғарғы мемлекеттік наградалардың бір – ел президентінің Азаттық медалімен марапатталған.
- Әкесі отбасымен 1938 жылы Монреальдағы (Канада) Польша консулдығына жұмыс істеуге келіп, екінші дүниежүзілік соғыстан соң еліне оралудан бас тартқан.
- З.Бжезинский 1949 жылы (Канада), кейін (АҚШ) бітірген.
- 1953 — 1960 жылдары Гарвард университетінде (Орыс зерттеу орталығы, 1956 — 60 жылдары Халықаралық мәселе орталығы) ғылыми зерттеумен айналысқан.
- 1960 жылы Колумбия университетінде (Нью-Йорк) профессор, сонымен бірге 1962—77 жылдары Коммунизм мәселелері институтында директор қызметін атқарған.
- 1977—1981 жылдары АҚШ президентінің ұлттық қауіпсіздік жөніндегі көмекшісі, АҚШ Ұлттық қауіпсіздік кеңесінің мүшесі болған.
- 1981—1989 жылдары Джорджтаун (Вашингтон), Колумбия университеттерінде жұмыс істеді.
- 1989—1999 жылдары халықараралық қатынастар бөлімін басқарды.
Збигнев Бжезинский мамырдың 26-сы күні Вирджиния штатындағы Inova Fairfax Hospital ауруханасында 89 жасында өмірден өтті. Бұл туралы New York Times басылымы және «Америка дауысы» радиосы марқұмның қызына сілтеме жасап хабарлады. Ол АҚШ сыртқы саясатының ықпалды әрі білгір өкілдерінің бірі саналатын.
Шығармалары
З. Бжезинский еңбектерінде кеңестік саясат идеологиясы мен билігі, коммунизмнің болашағы жоқтығы мәселелері қарастырылған. Олардың ішінде:
- “Толассыз тазартушылық — кеңестік тоталитаршылдыққа тән саясат” (1956),
- “Кеңес Одағы үкіметі және идеологиясы” (1962),
- “Екі дәуір тоғысында” (1970),
- “Үкімет және принцип” (1983),
- “Ойын жоспары: кеңес-американ бәсекелестігінің геостратегиялық шеңберлері”;
- “Ұлы құлдырау: XX ғасыр басында коммунизмнің пайда болуы мен ақыры” атты іргелі еңбектері дүние жүзі ғалымдарына кеңінен танымал.
Соңғы кітабында КСРО-ның ішкі және сыртқы саясатын терең де жан-жақты зерттеу нәтижесінде бұл империяның да ыдырауға ұшырайтындығы туралы дәйекті ғылыми болжам жасады. З.Бжезинский КСРО құрамында болған халықтардың ұлт-азаттық күресіне қолдау көрсетті. Еңбектерінде отарлық тәртіп пен ұлттық езгі кеңес империясының құлдырауына әкелетіндігіне баса назар аударды. 20 ғасырдың 90-жылдарынан бастап бұрынғы КСРО ауқымындағы, оның ішінде Орталық Азиядағы геосаяси жағдай мен жаңадан пайда болған тәуелсіз мемлекеттердің болашағы туралы мәселелермен шұғылданды.
Дереккөздер
- “Қазақстан" энциклопедиясы”, II-том
- Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Zbigniew Brzeziński |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zbignev Bzhezinskij pol Zbigniew Kazimierz Brzezinski 28 nauryz 1928 zhyl Polsha Varshava 26 mamyr 2017 zhyl AҚSh nemese Harkov AҚSh memleket kajratkeri galym Filosofiya doktory 1953 professor 1960 Polshada dүniege kelgen ol AҚSh tyn en kornekti memlekettik kajratkerlerinin biri bolgan Ol 1977 1981 zhyldar aralygynda AҚSh prezidenti Dzhimmi Karterdin ulttyk kauipsizdik bojynsha kenesshisi kyzmetin atkardy Zbignev Kazimir Bzhezinskij pol Zbigniew Kazimierz BrzezinskiLauazymyTu Tu1977 zhyl 1981 zhylPrezident Dzhimmi KarterIzasharyIzbasary Richard AllenӨmirbayanyPartiyasyBilimiGarvard universitetiҒylymi dәrezhesiprofessorDүniege kelui 28 nauryz 1928 1928 03 28 Polsha VarshavaҚajtys boluy 26 mamyr 2017 2017 05 26 89 zhas AҚShTugan kezdegi esimi pol Zbigniew Kazimierz BrzezinskiӘkesi Tadeush BzhezinskijZhubajy Emili BeneshBalalary Yan Bzhezinskij Mark Bzhezinskij Mika BzhezinskiҒylymi kyzmetiҒylymi ayasysayasattanu bojynsha Garvard 1953 ondeu Өmirbayany1928 zhyly Varshavada polyak diplomattarynyn otbasynda dүniege kelgen Zbignev Bzhezinskij 1950 zhyldary AҚSh azamattygyn algan sol elde Garvard universitetin tәmamdagan Bzhezinskij үshzhakty komissiyanyn Europa Soltүstik Amerika men Zhaponiya nyn sayasi zhәne isker liderleri forumynyn negizin kalaushylardyn biri әri 1973 1976 zhyldary osy komissiya direktory bolgan 1977 1981 zhyldary aralygynda Ak үjde Dzhimmi Karter әkimshiligi bilikte bolgan kezde Bzhezinskij prezidenttin ulttyk kauipsizdik bojynsha kenesshi kyzmetin atkargan Europa Auganstan zhәne baska da elderdegi sovet ekspansiyasyna karsy kүres ideologtarynyn biri bolgan ol Atlantikalyk yntymaktastykty nygajtudy zhaktady 1981 zhyly Zbignev Bzhezinskij AҚSh ta azamattyk tulgalarga beriletin en zhogargy memlekettik nagradalardyn bir el prezidentinin Azattyk medalimen marapattalgan Әkesi otbasymen 1938 zhyly Monrealdagy Kanada Polsha konsuldygyna zhumys isteuge kelip ekinshi dүniezhүzilik sogystan son eline oraludan bas tartkan Z Bzhezinskij 1949 zhyly Kanada kejin AҚSh bitirgen 1953 1960 zhyldary Garvard universitetinde Orys zertteu ortalygy 1956 60 zhyldary Halykaralyk mәsele ortalygy gylymi zertteumen ajnalyskan 1960 zhyly Kolumbiya universitetinde Nyu Jork professor sonymen birge 1962 77 zhyldary Kommunizm mәseleleri institutynda direktor kyzmetin atkargan 1977 1981 zhyldary AҚSh prezidentinin ulttyk kauipsizdik zhonindegi komekshisi AҚSh Ұlttyk kauipsizdik kenesinin mүshesi bolgan 1981 1989 zhyldary Dzhordzhtaun Vashington Kolumbiya universitetterinde zhumys istedi 1989 1999 zhyldary halykararalyk katynastar bolimin baskardy Zbignev Bzhezinskij mamyrdyn 26 sy kүni Virdzhiniya shtatyndagy Inova Fairfax Hospital auruhanasynda 89 zhasynda omirden otti Bul turaly New York Times basylymy zhәne Amerika dauysy radiosy markumnyn kyzyna silteme zhasap habarlady Ol AҚSh syrtky sayasatynyn ykpaldy әri bilgir okilderinin biri sanalatyn ShygarmalaryZ Bzhezinskij enbekterinde kenestik sayasat ideologiyasy men biligi kommunizmnin bolashagy zhoktygy mәseleleri karastyrylgan Olardyn ishinde Tolassyz tazartushylyk kenestik totalitarshyldykka tәn sayasat 1956 Kenes Odagy үkimeti zhәne ideologiyasy 1962 Eki dәuir togysynda 1970 Үkimet zhәne princip 1983 Ojyn zhospary kenes amerikan bәsekelestiginin geostrategiyalyk shenberleri Ұly kuldyrau XX gasyr basynda kommunizmnin pajda boluy men akyry atty irgeli enbekteri dүnie zhүzi galymdaryna keninen tanymal Songy kitabynda KSRO nyn ishki zhәne syrtky sayasatyn teren de zhan zhakty zertteu nәtizhesinde bul imperiyanyn da ydyrauga ushyrajtyndygy turaly dәjekti gylymi bolzham zhasady Z Bzhezinskij KSRO kuramynda bolgan halyktardyn ult azattyk kүresine koldau korsetti Enbekterinde otarlyk tәrtip pen ulttyk ezgi kenes imperiyasynyn kuldyrauyna әkeletindigine basa nazar audardy 20 gasyrdyn 90 zhyldarynan bastap buryngy KSRO aukymyndagy onyn ishinde Ortalyk Aziyadagy geosayasi zhagdaj men zhanadan pajda bolgan tәuelsiz memleketterdin bolashagy turaly mәselelermen shugyldandy Derekkozder Қazakstan enciklopediyasy II tom Biekenov K Sadyrova M Әleumettanudyn tүsindirme sozdigi Almaty Sozdik Slovar 2007 344 bet ISBN 9965 822 10 7 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Zbigniew Brzezinski