Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Есік өзені – Іле алабындағы өзен.
| Есік өзені | |
|---|---|
 Есік өзенінің ортаңғы ағысында Есік көліне құяр тұсы | |
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 96 км |
| Су алабы | Іле |
| Бастауы | Іле Алатауы мұздықтары |
| • Биіктігі | 3950 м |
| • Координаттары | 43°08′21″ с. е. 77°23′02″ ш. б. / 43.13917° с. е. 77.38389° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Қапшағай су қоймасы |
| • Координаттары | 43°46′12″ с. е. 77°22′11″ ш. б. / 43.77000° с. е. 77.36972° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°46′12″ с. е. 77°22′11″ ш. б. / 43.77000° с. е. 77.36972° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Алматы облысы Еңбекшіқазақ, Талғар аудандары |
Географиялық орны
Алматы облысы Еңбекшіқазақ, Талғар аудандары жерімен ағып өтеді.
Бастауы
Бастауын Іле Алатауындағы Корженевский (3950 м биіктікте), Григорьев (3850 м биіктікте) мұздықтарының төменгі етектерінен алып, Қапшағай су қоймасына құяды.
Гидрографикасы
Ұзындығы – 96 км, оның 22 км-дей бөлігі Есік шатқалымен өтеді. Өзеннің ені мен тереңдігі әр бөлігінде әртүрлі болып - ені 3-5 м-ден 7-8 м-ге дейін, тереңдігі 25-30 см-ден 1-1,5 м-ге дейін ауытқиды. Таулы тасқынында ағысының жылдамдығы 3 м/сек болса, төменгі ағысы мен өзеннің аяғында 0,06 м/сек-қа дейін азаяды. Ағыс жылдамдығы маусымдық өзгеріске байланысты өзгеріп отырады - көктемде су деңгейі көтерілгенде ағыс жылдамдығы артады, ең қатты ағыс маусым-шілде айларында байқалады, қазан-қараша айларында азайып, қыс кезінде минимумға жетеді.
Өзеннің бойлық зоналары
Өзеннің бойлығы тамыз айының физика-гидрологиялық факторлары бойынша жеті зонаға бөлінген:
- бірінші зона - мұздық, мәңгі қардың шекарасы деңгейінен 4000-3000 м, су температурасы 0°С;
- екінші зона - мұздықтың бастауы - мореналық аймақ, ең биіктігі теңіз деңгейінен 3000-2900 м, ағыс жылдамдығы тым қатты емес - шамамен 2 м/сек, суы мұздықтың майлы лайының (ил) әсерінен лайлы болып келеді;
- үшінші зона - тау өзенінің жоғарғы ағысы, абсолюттік биіктігі - 2900-1800 м, су температурасы 3,0-8°С, су ағысының жылдамдығы қатты - 3-4 м/сек. Грунттың қозғалысы екінші зонаға қарағанда баяу;
- төртінші зона - өзеннің ортаңғы ағысы, абсолюттік биіктігі 1800-1000 м, су температурасы 8-12°С, ағыс жылдамдығы - 3-4 м/сек, грунт кейбір жерлерінде қозғалмалы;
- бесінші зона - өзеннің төменгі ағысы, абсолюттік биіктігі 1000-800 м, судың орташа температурасы 12-17°С, ағыс жылдамдығы - 2 м/сек, грунты майда, ірі және ұсақ тастар, кейбір жерлерінде лай тұнған;
- алтыншы зона - далалық, абсолюттік биіктігі 800-600 м, су температурасы 17-19°С, су ағысының жылдамдығы күрт 2 м/сек-тан 0,09 м/сек-қа дейін төмендейді. Грунты майда тасты, қиыршық тасты, құмды, қойнауларында тұнба лайлы, аңғары кең;
- жетінші зона - жазықтық және шөлейтті, абсолюттік биктігі 700 м және одан төмен, температура шамамен 30°С, ағыс жылдамдығы өте баяу (0,06 м/сек), грунты - құм, тұнба лай.
Су бассейні
Өзеннің мореналық аймағында оң жағынан Көкбұлақ өзені, жоғарғы, ортаңғы ағыстарында оң және сол жағынан бірнеше өзен тармақтары қосылады. Өзен ортаңғы ағысында 1759 м биіктікте Есік көлін кесіп өтеді.
Дереккөздер
- Жалпы гидробиология. Б.Минсаринова, Б.Есжанов, 2017. ISBN 9785040889143
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Esik ozeni Ile alabyndagy ozen Esik ozeniEsik ozeninin ortangy agysynda Esik koline kuyar tusySipattamasyҰzyndygy 96 kmSu alaby IleBastauy Ile Alatauy muzdyktary Biiktigi 3950 m Koordinattary 43 08 21 s e 77 23 02 sh b 43 13917 s e 77 38389 sh b 43 13917 77 38389 G O Ya T Sagasy Қapshagaj su kojmasy Koordinattary 43 46 12 s e 77 22 11 sh b 43 77000 s e 77 36972 sh b 43 77000 77 36972 G O Ya Koordinattar 43 46 12 s e 77 22 11 sh b 43 77000 s e 77 36972 sh b 43 77000 77 36972 G O Ya T OrnalasuyEl ҚazakstanAjmak Almaty oblysy Enbekshikazak Talgar audandaryGeografiyalyk ornyAlmaty oblysy Enbekshikazak Talgar audandary zherimen agyp otedi BastauyBastauyn Ile Alatauyndagy Korzhenevskij 3950 m biiktikte Grigorev 3850 m biiktikte muzdyktarynyn tomengi etekterinen alyp Қapshagaj su kojmasyna kuyady GidrografikasyҰzyndygy 96 km onyn 22 km dej boligi Esik shatkalymen otedi Өzennin eni men terendigi әr boliginde әrtүrli bolyp eni 3 5 m den 7 8 m ge dejin terendigi 25 30 sm den 1 1 5 m ge dejin auytkidy Tauly taskynynda agysynyn zhyldamdygy 3 m sek bolsa tomengi agysy men ozennin ayagynda 0 06 m sek ka dejin azayady Agys zhyldamdygy mausymdyk ozgeriske bajlanysty ozgerip otyrady koktemde su dengeji koterilgende agys zhyldamdygy artady en katty agys mausym shilde ajlarynda bajkalady kazan karasha ajlarynda azajyp kys kezinde minimumga zhetedi Өzennin bojlyk zonalaryӨzennin bojlygy tamyz ajynyn fizika gidrologiyalyk faktorlary bojynsha zheti zonaga bolingen birinshi zona muzdyk mәngi kardyn shekarasy dengejinen 4000 3000 m su temperaturasy 0 S ekinshi zona muzdyktyn bastauy morenalyk ajmak en biiktigi teniz dengejinen 3000 2900 m agys zhyldamdygy tym katty emes shamamen 2 m sek suy muzdyktyn majly lajynyn il әserinen lajly bolyp keledi үshinshi zona tau ozeninin zhogargy agysy absolyuttik biiktigi 2900 1800 m su temperaturasy 3 0 8 S su agysynyn zhyldamdygy katty 3 4 m sek Grunttyn kozgalysy ekinshi zonaga karaganda bayau tortinshi zona ozennin ortangy agysy absolyuttik biiktigi 1800 1000 m su temperaturasy 8 12 S agys zhyldamdygy 3 4 m sek grunt kejbir zherlerinde kozgalmaly besinshi zona ozennin tomengi agysy absolyuttik biiktigi 1000 800 m sudyn ortasha temperaturasy 12 17 S agys zhyldamdygy 2 m sek grunty majda iri zhәne usak tastar kejbir zherlerinde laj tungan altynshy zona dalalyk absolyuttik biiktigi 800 600 m su temperaturasy 17 19 S su agysynyn zhyldamdygy kүrt 2 m sek tan 0 09 m sek ka dejin tomendejdi Grunty majda tasty kiyrshyk tasty kumdy kojnaularynda tunba lajly angary ken zhetinshi zona zhazyktyk zhәne sholejtti absolyuttik biktigi 700 m zhәne odan tomen temperatura shamamen 30 S agys zhyldamdygy ote bayau 0 06 m sek grunty kum tunba laj Su bassejniӨzennin morenalyk ajmagynda on zhagynan Kokbulak ozeni zhogargy ortangy agystarynda on zhәne sol zhagynan birneshe ozen tarmaktary kosylady Өzen ortangy agysynda 1759 m biiktikte Esik kolin kesip otedi DerekkozderZhalpy gidrobiologiya B Minsarinova B Eszhanov 2017 ISBN 9785040889143