Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Дагомба (дагбамба (өз атауы), дагбома, дагбане, нгвана) — Гананың солтүстік-шығысындағы гур тобының халқы (Солтүстік аймақтың шығысы). Олар Ақ Вольта мен Оти өзендерінің аралықтарында тұрады. Жалпы саны 785 мың адам. (2006, бағалау).
| Дагомба | |
| дагбамба, дагбома, дагбане | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 785 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
|
| |
| Діні | |
| суннизм, дәстүрлі нанымдар, католицизм, протестантизм |
Тілі
Тілі - . Жазуы 20 ғасырдың басынан латын әліпбиіне негізделген жазу («Африка» әліпбиі).
Діні
Көпшілігі сунниттік исламды, сондай-ақ дәстүрлі нанымдарды, католицизмді және протестантизмді ұстанады.
Тарихы
XV ғасырда астанасы Енди қаласында жоғарғы көсем (яна) және ауыл қауымдарының басшыларынан құралған ақсақалдар кеңесі басқаратын дагомбаның (Дагбон) ерте саяси формациясы құрылды. 18 ғасырдың ортасына дейін Дагомба Батыс Суданның сауда жүйесінің бөлігі болды, Алтын жағалаудағы орман аймағы мен Манде және Хауса елдері арасындағы сауда жолдарын бақылау үшін Нгбанья федерациясымен бәсекелес болды. Ашанти конфедерациясына тәуелділік кезеңінде (1745-1874) Дагомба Ашанти саяси және рухани мәдениетінің көптеген элементтерін қабылдады.
Кәсібі
Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік (ямс, тары, құмай, күріш, жүгері, фонио, жержаңғақ, бұршақ дақылдары), мал шаруашылығы, аңшылық, балық аулау, терушілік, қолөнерден - ұсталық, керамика, тоқу, тоқымашылық, ағаш ою дамыған.
Өмір салты
Дәстүрлі қоғамдық ұйым ауылдық қауымдастықтарға негізделген, көп балалы отбасылар мен патрилинейлік рулар сақталған. Неке вирилокальды.
Дәстүрлі нанымдары сиқырмен, ата-бабалар культімен және жер культімен байланысты. Маңызды рөлді жер культінің діни қызметкерлері атқарады – тенгдана («жер сақшылары»). Музыкалық фольклор дамыған (сыбызғы, люталар, піл азуынан жасалған кернейлер, т.б.).
Дәстүрлі үйлері төбесі конустық пішінді, сабанмен жабылған дөңгелек ағаш үйлер.
Ерлердің дәстүрлі киімі – қысқа жеңді ұзын жолақты жейделер, әйелдер киімі – белдемше тәрізді жамбас киім, мерекелік киім ретінде ақан кентесі қолданылады.
Негізгі тағам - сүт және өсімдік тектес азықтар (жарма, бәліштер, бұқтырылған және пісірілген бұршақтар және түйнектер).
Дереккөздер
- Энциклопедический справочник "Африка" Источник: http://otpusk-info.ru/journey/encyclopedia/africa/fc/slovar-196-1.htm
- Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2627455
- ИЛЛЮСТРИРОВАННЫЙ ЭНЦИКЛОПЕДИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ https://sanstv.ru/dict/%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0
- Дагомба https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/384091
- Главная / Буква "Д" / http://knowledge.su/d/dagomba-
- Народы и культуры Д https://travel-journal.ru/ethno/32/273/(қолжетпейтін сілтеме)
- народы мира / Дагомба http://www.etnolog.ru/people.php?id=DAGM
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Dagomba dagbamba oz atauy dagboma dagbane ngvana Gananyn soltүstik shygysyndagy gur tobynyn halky Soltүstik ajmaktyn shygysy Olar Ak Volta men Oti ozenderinin aralyktarynda turady Zhalpy sany 785 myn adam 2006 bagalau Dagombadagbamba dagboma dagbaneBүkil halyktyn sany785 000En kop taralgan ajmaktar GanaTilderiDinisunnizm dәstүrli nanymdar katolicizm protestantizmTiliTili Zhazuy 20 gasyrdyn basynan latyn әlipbiine negizdelgen zhazu Afrika әlipbii DiniKopshiligi sunnittik islamdy sondaj ak dәstүrli nanymdardy katolicizmdi zhәne protestantizmdi ustanady TarihyXV gasyrda astanasy Endi kalasynda zhogargy kosem yana zhәne auyl kauymdarynyn basshylarynan kuralgan aksakaldar kenesi baskaratyn dagombanyn Dagbon erte sayasi formaciyasy kuryldy 18 gasyrdyn ortasyna dejin Dagomba Batys Sudannyn sauda zhүjesinin boligi boldy Altyn zhagalaudagy orman ajmagy men Mande zhәne Hausa elderi arasyndagy sauda zholdaryn bakylau үshin Ngbanya federaciyasymen bәsekeles boldy Ashanti konfederaciyasyna tәueldilik kezeninde 1745 1874 Dagomba Ashanti sayasi zhәne ruhani mәdenietinin koptegen elementterin kabyldady KәsibiNegizgi kәsibi kolmen atkarylatyn eginshilik yams tary kumaj kүrish zhүgeri fonio zherzhangak burshak dakyldary mal sharuashylygy anshylyk balyk aulau terushilik kolonerden ustalyk keramika toku tokymashylyk agash oyu damygan Өmir saltyDәstүrli kogamdyk ujym auyldyk kauymdastyktarga negizdelgen kop balaly otbasylar men patrilinejlik rular saktalgan Neke virilokaldy Dәstүrli nanymdary sikyrmen ata babalar kultimen zhәne zher kultimen bajlanysty Manyzdy roldi zher kultinin dini kyzmetkerleri atkarady tengdana zher sakshylary Muzykalyk folklor damygan sybyzgy lyutalar pil azuynan zhasalgan kernejler t b Dәstүrli үjleri tobesi konustyk pishindi sabanmen zhabylgan dongelek agash үjler Erlerdin dәstүrli kiimi kyska zhendi uzyn zholakty zhejdeler әjelder kiimi beldemshe tәrizdi zhambas kiim merekelik kiim retinde akan kentesi koldanylady Negizgi tagam sүt zhәne osimdik tektes azyktar zharma bәlishter buktyrylgan zhәne pisirilgen burshaktar zhәne tүjnekter DerekkozderEnciklopedicheskij spravochnik Afrika Istochnik http otpusk info ru journey encyclopedia africa fc slovar 196 1 htm Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 https old bigenc ru ethnology text 2627455 ILLYuSTRIROVANNYJ ENCIKLOPEDIChESKIJ SLOVAR https sanstv ru dict D0 B4 D0 B0 D0 B3 D0 BE D0 BC D0 B1 D0 B0 Dagomba https dic academic ru dic nsf ruwiki 384091 Glavnaya Bukva D http knowledge su d dagomba Narody i kultury D https travel journal ru ethno 32 273 kolzhetpejtin silteme narody mira Dagomba http www etnolog ru people php id DAGM