Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Лев Николаевич Гумилев (1 қазан 1912, Ресей, Петербор губерниясы, Царское село — 15 маусым 1992, Санкт-Петербург) — белгілі кеңестік және Ресей этнолог, XX ғасырдың көрнекті еуразияшыл ғалымы, тарихшы-этнолог, тарих және география ғылымдарының докторы, ақын, парсы тілінен аудармашы. Этногенез пассионарлық теориясының авторы. Қазақстанның ежелгі тарихын жетік білген. Ресей жаратылыстану ғылыми академиясының академигі, география және тарих ғылымының докторы, ұлы дала халықтарының тарихын зерттеген маман. Пассионар этногенез теориясының негізін салушы.
| Лев Николаевич Гумилев | |
 1934 жылғы фотосурет | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | Ресей, Царское Село |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы |
|
| Ғылыми аясы | |
| Жұмыс орны | (в 1949) |
| Ғылыми дәрежесі |
|
| Ғылыми атағы |
|
| Альма-матер |
|
| Ғылыми жетекші |
|
| Атақты шәкірттері |
|
| Несімен белгілі | орыс ғалымы, тарих ғылыми докторы, география ғылыми докторы |
Өмірбаяны
Ақын Николай Гумилев пен ақын Анна Ахматованың ұлы. Балалық шағын Слепнёво атындағы Бежецк уезінде әжесінің қолында өткізген. 1917-1929 жылдары аралығында Бежецк қаласында тұрды. Бежецк қаласының №1 мектебінде 1926 жылдан 1929 жылға дейін білім алды. Ал 1930 жылы Ленинградта оқыды. 1930—1934 жылдары Саян, Памирдегі, Қырымдағы экспедицияларда жұмыс істеді. 1934 ж. Гумилев Ленинград университетінің тарих факультетіне түсіп, Батыс пен Шығыстың өздеріне тән әр түрлі мәдениеттерінің бір-бірімен байланысы, сонымен қатар ерте орта ғасырлардағы халықтардың тарихи жөніндегі мәселелер қамтылған алғашқы «Удельно-лестничная система у тюрок в VI–VIII вв.» мақаласын жаза бастайды. Бірінші рет 1935 ж. түрмеге қамалады, бірақ анасының аралсауымен көп уақыт өтпей босатылады. 1938 ж. Гумилев қайта түрмеге қамалып, 5 жылға бас бостандығынан айрылады. 1944 ж. өз еркімен майданға кетіп, 1945 ж. Берлин операциясына қатысады. 1945-1948 ж. университетті жедел (экстерно) түрде бітіріп, «Политическая история первого тюркского каганата (546-656)» атты кандидаттық диссертация қорғады. Тұтқында жүргенде «Хунну» кітабын жазып, ол кітап кейіннен «Степная трилогия» кітабының бір бөлігі болды: «Хунну» (1960), «Древние тюрки» (1967), «Поиски вымышленного царства» (1970). Алғашқы екі кітабында Гумилев ұлы дала этносының тарихын суреттесе, «Поиски вымышленного царства» бөлігінде еуропалықтардың Еуразия даласының тұрғындарына алдын ала жоспар бойынша жасалған қарым-қатынастарының қалай туындағаны көрсетілген. 60-70 жылдарда Гумилевтің ғылыми еңбектерінің тарихи құрылымы жалпылама түрде қабылданған кеңестік тарихи ғылымнан түбегейлі айрықша болды, сондықтан да оның жұмыстары теріс бағаланды. Гумилевтің зерттеу әдістері толық көлемде «Этногенез и биосфера Земли» (1989) мақаласында көрсетілген. Гумилевтің тарих ғылымына қосқан негізгі үлесі «Древняя Русь и Великая степь» (1989) мақаласы болды. Онда IX-XII ғасырлардағы Еуразия этностарының бір-біріне өзара әсерлері қарастырылған. Автордың айтуы бойынша, тарих ұзақ уақыт бойы еуроорталықтандырушылық ұстаныммен бағаланды. Гумилев тарихтың міндеті цивилизацияның («суперэтностармен») ауысуына қатысты, тарихи процестердің мәніне байланысты этностардың дамуын оқып үйрену деп санады. Тарихи зерттеулердегі осы бағыт қазіргі уақытта жүзеге аса бастады.
1991 жылы Ресей жаратылыстану ғылымдарынң акдемигі (РАЕН) болып таңдалды. Зейнетке шыққанға дейін 1986 жылы Ленинград мемлекеттік университетінің география Ғылыми-зерттеу институтында жұмыс істеді. 1992 жылы 15 маусымда Санкт-Петербургте қайтыс болды. Александро-Невской лаврлары Никольскта жерленген.
2005 жылы тамызда Қазанда «Санкт-Петербург күндеріне және Қазан қаласының мыңжылдығын тойлауына байланысты» Лев Гумилевке ескерткіш қойылды, онда мынандай сөздер жазылған: «Өмір бойы татарларды жала жабудан қорғаған орыс адамына». Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың жеке бастамасымен 1996 жылы Қазақстан Республикасының елордасы Астанадағы жоғары оқу орындарының бірі Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Гумилевтің есімімен аталды. 2002 жылы университет қабырғасында Л. Н. Гумилевтің кабинет-мұражайы құрылды.
Негізгі еңбектері
- «Этногенез и биосфера Земли», АСТ, Астрель, 2005 ж., ISBN 5-17-031811-1, 5-271-12025-2
- «Конец и вновь начало», АСТ, АСТ Москва, Хранитель, 2007 ж., ISBN 978-5-17-044877-7, 978-5-9713-5990-6, 978-5-9762-3829-9
- «В поисках вымышленного царства», Товарищество «Клышников — Комаров и К», 1992 ж., ISBN 5-87495-006-0
- «Древняя Русь и Великая степь», Астрель, АСТ, 2004 ж., ISBN 5-17-026279-5, 5-271-09769-2
- «История народа хунну», АСТ, Люкс, 2004 ж., ISBN 5-17-026629-4, 5-9660-0501-X
- «Тысячелетие вокруг Каспия», АСТ, АСТ Москва, Харвест, 2008 ж., ISBN 978-5-17-051463-2, 978-5-9713-9145-6, 978-985-16-6196-7
- «Черная легенда», Айрис-Пресс, 2008 ж., ISBN 978-5-8112-3377-9
- «Древний Тибет», ДИ — ДИК, 1996 ж., ISBN 5-87583-022-0
- «Открытие Хазарии», ДИ-ДИК, 1996 ж., ISBN 5-87583-023-9
- «Волшебные папиросы» 1993 (написал в Норильском лагере в 1942 ж., решился записать на бумаге в 1966 ж., издано посмертно).
Л.Н. Гумилев мұражайы
Лев Николаевич Гумилевтің мұражай-кабинеті 2002 жылдың қазанында Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ базасында ректор М.Ж. Жолдасбековтың бастамасымен ашылған (2000-2004 жж.). Мұражай-кабинеттің ашылуына зор көмегін тигізген және қолдау көрсеткен ұлы ғалымның асыл жары Наталья Викторовна Гумилева (Симановская). Мұражай экспозициясын құруға ғалым шығармашылығының зерттеушілері — Е. Ділмұхамедов, М. Новгородов, М. Козырев, В. Биличенко, Е. Масловтың сынды белді азаматтар атсалысты.
2004 жылы Н. В. Гумилева ғалымның Мәскеу жұмыс кабинетiн университетімізге мұра етіп қалдырған болатын. Онда жұмыс үстелі, баспа машинкасы, кресло, кiтап шкафы, кiтап, фотосурет және (мүсінше, құмыра, сиясауыт) әр түрлi мемориал заттары бар.
Л. Н. Гумилевтiң мұражай экспозициясын кеңейту мен Мәскеуден Астанаға Л. Н. Гумилевтiң Мәскеу кабинетiн тасымалдауды ұйымдастыру туралы шешімді 2005 жылы университет ректоры, профессор С.Әбдiманапов қабылдаған болатын (2004-2008 жж.). 7 қазан күні Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде немере жиені, профессор Маргарита Иоанновна Новгородованың қатысуымен Л. Н. Гумилевтің мұражай-кабинетінің жаңа экспозициясының тұсаукесері өткен болатын. 2012 жылы Лев Николаевич Гумилевтің 100 жылдығы қарсаңында ЕҰУ ректоры Ерлан Сыдықовтың қолдауымен Е.С. Асылхановтың әзірленген және бекітілген дизайны бойынша мұражай-кабинет қайтадан қалпына келтірілді. Бүгінде Л.Н. Гумилев мұражайы Мұрағатталған 7 ақпанның 2013 жылы. – Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ғылыми-зерттеу және мәдени-ағартушылық құрылымдық бөлімшесі болып табылады. Мұражай Мұрағатталған 12 ақпанның 2013 жылы. нақты, жазбаша, бейнелеу көздерін жинап, сақтап, көрмеге қояды, сондай-ақ, кино-, фото-, тарих және география ғылымдарының докторы, еуразия ғылыми бағытының атақты өкілі Лев Николаевич Гумилевтің өмірбаяны мен көрнекті тарихшы-этнологтың ғылыми қызметінен сыр шертетін дереккөздерін. Мұражайдың түпкi мақсаты — Л. Н. Гумилевтің өмірі және қызметімен танысу, еуразияшылдық идеясын кеңінен насихаттау мен тарату,белсендi азаматтық позиция тұрғысынан тәрбиелей отырып, студенттің мәдени, адамгершiлiк-эстетикалық, отаншылдық рухын дамыту, университет абыройын асқақтату.
Мұражайдың негiзгі міндеті — Л. Н. Гумилевтiң өмірі мен қызметіне қатысты мұражай экспонаттарын зерттеуде (фотосурет, жеке заттары, құжаттар, хаттар) және мұражайдың ғылыми қорын құрастыруды негiзге ала отырып жинақтау, сақтау жұмыстарын жүргізу; мұражай қорларының алғашқы және екiншi есепке алу жүйесiн ретту; материалды жинақтау мен зерттеу негізінде экспозициялар және уақытша көрмелер құру; экскурсиялар, дәрiстер, семинарлар, мұражай сабақтары, ғылым және мәдениет қайраткерлерiнiң кездесулерi,түлектер кештерiн ұйымдастыру, университет қонақтарына таныстыру саяхатын өткізу, студенттермен,аспиранттармен, оқытушылармен, қызметкерлерiмен ғылыми-ағартушылық жұмыстар жүргізу және тағы басқа жиындарды өткізу.
Сыртқы сілтемелер
- Л. Н. Гумилев — толық кітапнама
- Л.Н. Гумилев – көрнекті тарихшы-еуразиятанушы Мұрағатталған 3 наурыздың 2010 жылы.
- Гумилев, Лев Николаевич (1912—1992) в Библиографическом словаре репрессированных востоковедов «Люди и судьбы»
- Гумилев Л. Н. в Новейшем философском словаре(қолжетпейтін сілтеме)
- Гумилев, Лев Николаевич — Биография. Библиография. Высказывания
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Lev Nikolaevich Gumilev 1 kazan 1912 Resej Peterbor guberniyasy Carskoe selo 15 mausym 1992 Sankt Peterburg belgili kenestik zhәne Resej etnolog XX gasyrdyn kornekti euraziyashyl galymy tarihshy etnolog tarih zhәne geografiya gylymdarynyn doktory akyn parsy tilinen audarmashy Etnogenez passionarlyk teoriyasynyn avtory Қazakstannyn ezhelgi tarihyn zhetik bilgen Resej zharatylystanu gylymi akademiyasynyn akademigi geografiya zhәne tarih gylymynyn doktory uly dala halyktarynyn tarihyn zerttegen maman Passionar etnogenez teoriyasynyn negizin salushy Lev Nikolaevich Gumilev1934 zhylgy fotosuretTugan kүni1 kazan 1912 1912 10 01 Tugan zheriResej Carskoe SeloҚajtys bolgan kүni15 mausym 1992 1992 06 15 79 zhas Қajtys bolgan zheriSankt PeterburgAzamattygy Ғylymi ayasy etnologiya shygystanu arheologiyaZhumys orny v 1949 v 1956 1962 Ғylymi zertteu geografiyalyk zhәne ekonomikalyk instituty 1962 1987 zhzh Ғylymi dәrezhesiҒylymi atagyAlma materҒylymi zhetekshiAtakty shәkirtteriNesimen belgiliorys galymy tarih gylymi doktory geografiya gylymi doktoryӘke sheshesimen birgeӨmirbayanyAkyn Nikolaj Gumilev pen akyn Anna Ahmatovanyn uly Balalyk shagyn Slepnyovo atyndagy Bezheck uezinde әzhesinin kolynda otkizgen 1917 1929 zhyldary aralygynda Bezheck kalasynda turdy Bezheck kalasynyn 1 mektebinde 1926 zhyldan 1929 zhylga dejin bilim aldy Al 1930 zhyly Leningradta okydy 1930 1934 zhyldary Sayan Pamirdegi Қyrymdagy ekspediciyalarda zhumys istedi 1934 zh Gumilev Leningrad universitetinin tarih fakultetine tүsip Batys pen Shygystyn ozderine tәn әr tүrli mәdenietterinin bir birimen bajlanysy sonymen katar erte orta gasyrlardagy halyktardyn tarihi zhonindegi mәseleler kamtylgan algashky Udelno lestnichnaya sistema u tyurok v VI VIII vv makalasyn zhaza bastajdy Birinshi ret 1935 zh tүrmege kamalady birak anasynyn aralsauymen kop uakyt otpej bosatylady 1938 zh Gumilev kajta tүrmege kamalyp 5 zhylga bas bostandygynan ajrylady 1944 zh oz erkimen majdanga ketip 1945 zh Berlin operaciyasyna katysady 1945 1948 zh universitetti zhedel eksterno tүrde bitirip Politicheskaya istoriya pervogo tyurkskogo kaganata 546 656 atty kandidattyk dissertaciya korgady Tutkynda zhүrgende Hunnu kitabyn zhazyp ol kitap kejinnen Stepnaya trilogiya kitabynyn bir boligi boldy Hunnu 1960 Drevnie tyurki 1967 Poiski vymyshlennogo carstva 1970 Algashky eki kitabynda Gumilev uly dala etnosynyn tarihyn surettese Poiski vymyshlennogo carstva boliginde europalyktardyn Euraziya dalasynyn turgyndaryna aldyn ala zhospar bojynsha zhasalgan karym katynastarynyn kalaj tuyndagany korsetilgen 60 70 zhyldarda Gumilevtin gylymi enbekterinin tarihi kurylymy zhalpylama tүrde kabyldangan kenestik tarihi gylymnan tүbegejli ajryksha boldy sondyktan da onyn zhumystary teris bagalandy Gumilevtin zertteu әdisteri tolyk kolemde Etnogenez i biosfera Zemli 1989 makalasynda korsetilgen Gumilevtin tarih gylymyna koskan negizgi үlesi Drevnyaya Rus i Velikaya step 1989 makalasy boldy Onda IX XII gasyrlardagy Euraziya etnostarynyn bir birine ozara әserleri karastyrylgan Avtordyn ajtuy bojynsha tarih uzak uakyt bojy euroortalyktandyrushylyk ustanymmen bagalandy Gumilev tarihtyn mindeti civilizaciyanyn superetnostarmen auysuyna katysty tarihi procesterdin mәnine bajlanysty etnostardyn damuyn okyp үjrenu dep sanady Tarihi zertteulerdegi osy bagyt kazirgi uakytta zhүzege asa bastady 1991 zhyly Resej zharatylystanu gylymdarynn akdemigi RAEN bolyp tandaldy Zejnetke shykkanga dejin 1986 zhyly Leningrad memlekettik universitetinin geografiya Ғylymi zertteu institutynda zhumys istedi 1992 zhyly 15 mausymda Sankt Peterburgte kajtys boldy Aleksandro Nevskoj lavrlary Nikolskta zherlengen 2005 zhyly tamyzda Қazanda Sankt Peterburg kүnderine zhәne Қazan kalasynyn mynzhyldygyn tojlauyna bajlanysty Lev Gumilevke eskertkish kojyldy onda mynandaj sozder zhazylgan Өmir bojy tatarlardy zhala zhabudan korgagan orys adamyna Қazakstan Prezidenti Nursultan Nazarbaevtyn zheke bastamasymen 1996 zhyly Қazakstan Respublikasynyn elordasy Astanadagy zhogary oku oryndarynyn biri L N Gumilev atyndagy Euraziya ulttyk universiteti Gumilevtin esimimen ataldy 2002 zhyly universitet kabyrgasynda L N Gumilevtin kabinet murazhajy kuryldy Negizgi enbekteri Etnogenez i biosfera Zemli AST Astrel 2005 zh ISBN 5 17 031811 1 5 271 12025 2 Konec i vnov nachalo AST AST Moskva Hranitel 2007 zh ISBN 978 5 17 044877 7 978 5 9713 5990 6 978 5 9762 3829 9 V poiskah vymyshlennogo carstva Tovarishestvo Klyshnikov Komarov i K 1992 zh ISBN 5 87495 006 0 Drevnyaya Rus i Velikaya step Astrel AST 2004 zh ISBN 5 17 026279 5 5 271 09769 2 Istoriya naroda hunnu AST Lyuks 2004 zh ISBN 5 17 026629 4 5 9660 0501 X Tysyacheletie vokrug Kaspiya AST AST Moskva Harvest 2008 zh ISBN 978 5 17 051463 2 978 5 9713 9145 6 978 985 16 6196 7 Chernaya legenda Ajris Press 2008 zh ISBN 978 5 8112 3377 9 Drevnij Tibet DI DIK 1996 zh ISBN 5 87583 022 0 Otkrytie Hazarii DI DIK 1996 zh ISBN 5 87583 023 9 Volshebnye papirosy 1993 napisal v Norilskom lagere v 1942 zh reshilsya zapisat na bumage v 1966 zh izdano posmertno L N Gumilev murazhajy L N Gumilevtin zhүz zhyldygyna arnalgan Қazakstan poshta markasy Lev Nikolaevich Gumilevtin murazhaj kabineti 2002 zhyldyn kazanynda L N Gumilev atyndagy EҰU bazasynda rektor M Zh Zholdasbekovtyn bastamasymen ashylgan 2000 2004 zhzh Murazhaj kabinettin ashyluyna zor komegin tigizgen zhәne koldau korsetken uly galymnyn asyl zhary Natalya Viktorovna Gumileva Simanovskaya Murazhaj ekspoziciyasyn kuruga galym shygarmashylygynyn zertteushileri E Dilmuhamedov M Novgorodov M Kozyrev V Bilichenko E Maslovtyn syndy beldi azamattar atsalysty 2004 zhyly N V Gumileva galymnyn Mәskeu zhumys kabinetin universitetimizge mura etip kaldyrgan bolatyn Onda zhumys үsteli baspa mashinkasy kreslo kitap shkafy kitap fotosuret zhәne mүsinshe kumyra siyasauyt әr tүrli memorial zattary bar L N Gumilevtin murazhaj ekspoziciyasyn kenejtu men Mәskeuden Astanaga L N Gumilevtin Mәskeu kabinetin tasymaldaudy ujymdastyru turaly sheshimdi 2005 zhyly universitet rektory professor S Әbdimanapov kabyldagan bolatyn 2004 2008 zhzh 7 kazan kүni L N Gumilev atyndagy Euraziya ulttyk universitetinde nemere zhieni professor Margarita Ioannovna Novgorodovanyn katysuymen L N Gumilevtin murazhaj kabinetinin zhana ekspoziciyasynyn tusaukeseri otken bolatyn 2012 zhyly Lev Nikolaevich Gumilevtin 100 zhyldygy karsanynda EҰU rektory Erlan Sydykovtyn koldauymen E S Asylhanovtyn әzirlengen zhәne bekitilgen dizajny bojynsha murazhaj kabinet kajtadan kalpyna keltirildi Bүginde L N Gumilev murazhajy Muragattalgan 7 akpannyn 2013 zhyly L N Gumilev atyndagy Euraziya ulttyk universitetinin gylymi zertteu zhәne mәdeni agartushylyk kurylymdyk bolimshesi bolyp tabylady Murazhaj Muragattalgan 12 akpannyn 2013 zhyly nakty zhazbasha bejneleu kozderin zhinap saktap kormege koyady sondaj ak kino foto tarih zhәne geografiya gylymdarynyn doktory euraziya gylymi bagytynyn atakty okili Lev Nikolaevich Gumilevtin omirbayany men kornekti tarihshy etnologtyn gylymi kyzmetinen syr shertetin derekkozderin Murazhajdyn tүpki maksaty L N Gumilevtin omiri zhәne kyzmetimen tanysu euraziyashyldyk ideyasyn keninen nasihattau men taratu belsendi azamattyk poziciya turgysynan tәrbielej otyryp studenttin mәdeni adamgershilik estetikalyk otanshyldyk ruhyn damytu universitet abyrojyn askaktatu Murazhajdyn negizgi mindeti L N Gumilevtin omiri men kyzmetine katysty murazhaj eksponattaryn zertteude fotosuret zheke zattary kuzhattar hattar zhәne murazhajdyn gylymi koryn kurastyrudy negizge ala otyryp zhinaktau saktau zhumystaryn zhүrgizu murazhaj korlarynyn algashky zhәne ekinshi esepke alu zhүjesin rettu materialdy zhinaktau men zertteu negizinde ekspoziciyalar zhәne uakytsha kormeler kuru ekskursiyalar dәrister seminarlar murazhaj sabaktary gylym zhәne mәdeniet kajratkerlerinin kezdesuleri tүlekter keshterin ujymdastyru universitet konaktaryna tanystyru sayahatyn otkizu studenttermen aspiranttarmen okytushylarmen kyzmetkerlerimen gylymi agartushylyk zhumystar zhүrgizu zhәne tagy baska zhiyndardy otkizu Syrtky siltemelerL N Gumilev tolyk kitapnama L N Gumilev kornekti tarihshy euraziyatanushy Muragattalgan 3 nauryzdyn 2010 zhyly Gumilev Lev Nikolaevich 1912 1992 v Bibliograficheskom slovare repressirovannyh vostokovedov Lyudi i sudby Gumilev L N v Novejshem filosofskom slovare kolzhetpejtin silteme Gumilev Lev Nikolaevich Biografiya Bibliografiya VyskazyvaniyaBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet