Бетқайнар (қорым)

Бетқайнар — көне қорым. Алматы қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 215 км жерде, сол жағалауында.

Бетқайнар қорымындағы оба

 Басқа мағыналар үшін Бетқайнар деген бетті қараңыз.

1996 жылы Оңтүстік Қазақстан кешенді археологиялық экспедициясы (жетекшісі К.М. Байпақов) зерттеді. Қорым бір-бірінен 150 м қашықтықта орналасқан екі обалар тобынан тұрады. Обалардың ішіндегі ең үлкені — 12-оба, оның аумағы 22 м, биіктігі 2 м. Қалған обалар үйінділерінің аумағы 12 — 13 м, биіктігі 0,3 — 0,6 м аралығында. Барлығы да ертеде тоналған, тек 12-обадан ғана қызықты деректер табылды. Оның үстіне үйілген топырақтың астынан төртбұрышты қабір ашылды. Қабірдің ұзын қабырғаларының еденмен ұштасатын жақтауларынан үңгіп, ыдыс қоюға арналған қуыстар жасалған. Қабірдің еденіне бастары солтүстік-батысқа қарай бағытталған екі мәйіт қойылған. Солтүстік-шығыс қабырғасының орта тұсында адамның бет бейнесі ойып салынған. Өкінішке қарай, қабірді ашу кезінде ол айтарлықтай бүлінген. Қабірдің ішінен төрт ыдыс, қоладан жасалған доға тәріздес екі зат және бет жағы алтынмен апталған күміс сақина табылды. Сақинаның беткі жағына басын оңға қарай бұрып, киіп, қару-жарақ асынып тұрған адамның кеудесіне дейінгі бейнесі бедерленіп салынған. Оның түсі сұсты, мұрны тік, астыңғы ірі, шығыңқы, бұрыштанып келген. Бейненің оң қолында бір шоқ лотос гүлі, ал сол қолында аса-таяққа ұқсас зат бедерленген. Табылған деректерге сүйене отырып, бетқайнар зиратын б.з.б. XI ғасырға жатқызуға болады.

Дереккөздер

1. “Қазақ Энциклопедиясы”, 2 том
2. Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8