Алқа — коллегия (латынша collegіum — әріптестер) — 1. әкімшілік немесе кеңесші органдарға мүше адамдар тобы. 2. Ежелгі Римде ортақ мамандық, діни наным және т.б. бойынша біріккен адамдардың одағы; кәсіпшілік, діни, рәсімдік Алқалар (коллегиялар) болған; 3. Ресейде І Петрдің кезінде “” деп аталатын органдардың орнына құрылған және 19 ғасырдың басында енуіне байланысты жойылған орталық басқару органдарының атауы; 4. ертедегі қазақтар ұғымында Алқа атауы белгілі бір мәселені “алқа-қотан отырып”, мәжіліс құрып, кеңесіп отырып шешу мағынасын білдірген. "Алқа" - ұлтжанды қазақ жазушыларының шығармашылық ұйымы. кейін көркем әдебиеттен де таптық принципті талап ете бастаған кезде қазақ каламгерлерінің оған қарсылық, балама бағыт ретінде құрмақшы болған шығармашылық ұйымының бағдарламасын М.Жұмабаев бастаған алашшыл ақын-жазушылар 1924 ж. дайындап, сол кездегі көрнекті қаламгерлерге қолдан көшіріп 16 данасын пікір білу мақсатымен тараткан. "Алқаньң" бағдарламасын Ә.Бөкейханов, А.Вайгерсынов. М.Әуезов, С.Сәдуақасов, С.Қожанов, С.Денентаев, Ж.Тілеуұлы, Е.Омаров, Е.Алдәңіров, Ж.Сәрсенбіұлы т.б. қазақ зиялылары, мәдениет әдебиет қайраткерлері қолдаған. Сәдуақасұлы бағдарламаны "Еңбекші қазақ" газетіне жарияламақшы да болады. Бірақ РКП ОК-ның 1925 ж. 18 маусымдағы "Партияның көркем әдебиет саласындағы саясат туралы" қаулысы негізінде Ресей пролетариат жазушыларының қауымдастығы құрылып, оның жергілікті жердегі бөлімшесі ретінде 1925 ж. 12 шілдесінен Қазақстан пролетариат жазушыларының ассоциациясы (ҚазАПП) жұмыс істей бастады да "Алқаға" қатысы бар ақын-жазушылар "ұлтшыл" ретінде қуғынға ұшырады. Сөйтіп "Алқаның" шығармашылық ұйым ретінде құрылып, жұмыс жасауына мүмкіндіктер берілмеді. Қолжазба күйінде сақталып қалған "Алқаның" бағдарламасы "Әдебиетіміз", "Бұл күнге дейін төңкеріс һәм әдебиетіміз", Әдебиеттің жалпы заңы", "Марксшілдік һәм әдебиет. Не жазуға" деген негізгі бес бөлімнен тұрады. "Табалдырық" аталған кіріспесі "Қазақ әдебиеті тоғыз жолдың торабында тұр. Артында бір жол, алдында мың жол" - деген жолдармен басталады да қазақ әдебиеті қандай жолмен дамуы керек деген сауалға жауап іздейді. "Қазақ әдебиетінің алыбы Абайдың" ақындығын аса жоғары бағалап, қазақ әдебиеті өзінен үлгі алатын дәрежеге жеткен жоқ деген сияқты солақай пікірлерді теріске шығарады. Төңкерістің қазақ даласына сырттан әкелінгендігі, сол себепті де қазақ әдебиетінің төңкерісті жырлауынша негіздің жоқтығы "ұлттық әдебиет өз соқпағымен жүру керектігі" айқын айтылды. "Алқаның" алған бағытының өміршең болғандығы ұлттық әдебиетіміздің даму тәжірибелерінен көрініп отыр.
- Интернет да кейде алқа дейді.
Дереккөздер
- “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Қазақ энциклопедиясы
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Alka kollegiya latynsha collegium әriptester 1 әkimshilik nemese kenesshi organdarga mүshe adamdar toby 2 Ezhelgi Rimde ortak mamandyk dini nanym zhәne t b bojynsha birikken adamdardyn odagy kәsipshilik dini rәsimdik Alkalar kollegiyalar bolgan 3 Resejde I Petrdin kezinde dep atalatyn organdardyn ornyna kurylgan zhәne 19 gasyrdyn basynda enuine bajlanysty zhojylgan ortalyk baskaru organdarynyn atauy 4 ertedegi kazaktar ugymynda Alka atauy belgili bir mәseleni alka kotan otyryp mәzhilis kuryp kenesip otyryp sheshu magynasyn bildirgen Alka ultzhandy kazak zhazushylarynyn shygarmashylyk ujymy kejin korkem әdebietten de taptyk principti talap ete bastagan kezde kazak kalamgerlerinin ogan karsylyk balama bagyt retinde kurmakshy bolgan shygarmashylyk ujymynyn bagdarlamasyn M Zhumabaev bastagan alashshyl akyn zhazushylar 1924 zh dajyndap sol kezdegi kornekti kalamgerlerge koldan koshirip 16 danasyn pikir bilu maksatymen taratkan Alkann bagdarlamasyn Ә Bokejhanov A Vajgersynov M Әuezov S Sәduakasov S Қozhanov S Denentaev Zh Tileuuly E Omarov E Aldәnirov Zh Sәrsenbiuly t b kazak ziyalylary mәdeniet әdebiet kajratkerleri koldagan Sәduakasuly bagdarlamany Enbekshi kazak gazetine zhariyalamakshy da bolady Birak RKP OK nyn 1925 zh 18 mausymdagy Partiyanyn korkem әdebiet salasyndagy sayasat turaly kaulysy negizinde Resej proletariat zhazushylarynyn kauymdastygy kurylyp onyn zhergilikti zherdegi bolimshesi retinde 1925 zh 12 shildesinen Қazakstan proletariat zhazushylarynyn associaciyasy ҚazAPP zhumys istej bastady da Alkaga katysy bar akyn zhazushylar ultshyl retinde kugynga ushyrady Sojtip Alkanyn shygarmashylyk ujym retinde kurylyp zhumys zhasauyna mүmkindikter berilmedi Қolzhazba kүjinde saktalyp kalgan Alkanyn bagdarlamasy Әdebietimiz Bul kүnge dejin tonkeris һәm әdebietimiz Әdebiettin zhalpy zany Marksshildik һәm әdebiet Ne zhazuga degen negizgi bes bolimnen turady Tabaldyryk atalgan kirispesi Қazak әdebieti togyz zholdyn torabynda tur Artynda bir zhol aldynda myn zhol degen zholdarmen bastalady da kazak әdebieti kandaj zholmen damuy kerek degen saualga zhauap izdejdi Қazak әdebietinin alyby Abajdyn akyndygyn asa zhogary bagalap kazak әdebieti ozinen үlgi alatyn dәrezhege zhetken zhok degen siyakty solakaj pikirlerdi teriske shygarady Tonkeristin kazak dalasyna syrttan әkelingendigi sol sebepti de kazak әdebietinin tonkeristi zhyrlauynsha negizdin zhoktygy ulttyk әdebiet oz sokpagymen zhүru kerektigi ajkyn ajtyldy Alkanyn algan bagytynyn omirshen bolgandygy ulttyk әdebietimizdin damu tәzhiribelerinen korinip otyr Internet da kejde alka dejdi Derekkozder Қazak әdebieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 zhyl ISBN 9965 26 096 6Bul makala kazak әdebieti turaly bastama makala Ony tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Қazak enciklopediyasy Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet