Федор Иванович Тютчев

Федор Иванович Тютчев (5 желтоқсан 1803, губерниясы, уезі, селосы – 27 шілде 1873, Петербургтегі монастырында жерленген) – орыс ақыны, лирик, дипломат, публицист.

Фёдор Иванович Тютчев
Туған күні	5 желтоқсан 1803 (1803-12-05)
Туған жері	Овстуг, Брянск уезді, Орел губерниясы, Ресей империясы
Қайтыс болған күні	27 шілде 1873 (1873-07-27) (69 жас)
Қайтыс болған жері	Царское Село, Санкт-Петербург губерниясы, Ресей империясы
Азаматтығы	Ресей империясы
Мансабы	ақын, публицист, саясаткер, дипломат, аудармашы
Шығармашылық жылдары	1813—1873
Бағыты	романтизм, пантеизм
Жанры	лирика
Шығармалардың тілі	орыс
Марапаттары	Әулие Анна ордені Әулие Станислав ордені Әулие Владимир ордені
Ортаққордағы санаты: Фёдор Иванович Тютчев

Өмірбаяны

1803 жылы 5 желтоқсанда Орел губерниясының ақсүйектер отбасында дүниеге келді. 1816 жылы жаңа жылға арнаған өлеңін (“”) ақын А.Ф. әдеби ұйымның талқысына салып, Тютчевті осы ұйымның мүшесі етіп қабылдады. Мәскеу унститутінің тіл бөлімінде М.П. , С.П. , В.Ф. , А.И. бірге оқыған (1819 – 21). Сыртқы істер алқасында қызмет атқарып, Мюнхен мен Баварияда (1822 – 37), Туринде (1837 – 39) дипломатиялық жұмыста болды. Шетелдерде жазған өлеңдері мен аудармалары Мәскеу журналдарында жиі жарияланып тұрды. 1836 жылы досы И.С. Гагарин Тютчевтің Германияда жүргенде жазған өлеңдерін А.С. Пушкин “Современник” журналында туындыларды жоғары бағалап жариялаған. 1844 ж. Ресейге оралып, 1848 жылы министрдің бас бақылаушысы, 1858 жылы шетел цензура коммитетінің меңгерушісі лауазымын атқарды. Біраз уақыт өлең жазудан қол үзіп, публицистикалық мақалаларын (“Россия їәм революция” 1849; “Папалық және рим мәселесі” 1850, т.б.) жариялады. 1850 жылы Н.А. Некрасов Тютчев шығарма туралы талдау мақала жазып, оны Пушкин мен М.Ю. Лермонтов деңгейіндегі қаламгер деп таныды. Тютчевтің алғашқы өлеңдер жинағы И.С. Тургеневтің көмегімен 1854 жылы жарық көрген. Ақын ұстаздарының бірі ретінде аудармашы, ақын С.Е. Раичті атауға болады. Тютчев шығармалары романтизммен тығыз байланысты, оны символистер ұстазы санайтын зерттеушілер де кездеседі. Табиғат тақырыбына арналған өлеңдерінде символик. күн, түн, теңіз, найзағай, жыл мезгілдерінің бейнеленуі философиялық сипат алған. Ол туындыларында неміс романтигі Шеллингтің идеяларына еліктей отырып, табиғаттың тылсым сырларын тануға ұмтылды, махаббат күйінің драмалық тағдырын терең лиризммен жырлады. Тютчевтің “өлеңдер” атты жинағы 1970 жылы қазақ тілінде баспадан шыққан.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том