Саңырауқұлақтар (лат: fungi, жекеше түрі fungus) — зең, ашытқы, қозықұйрық сияқты эукариоттық ағзалардың бір тобы. Жануар қасиеттерін де, өсімдік қасиеттерін де қамтиды, сондықтан бөлек бір патшалық болып табылады. Саңырауқұлақтар - хлорофилсіз дайын органикалық заттармен қоректенетін төменгі сатыдағы өсімдіктер тобы.
Саңырауқұлақтар | ||||||||||||
Ғылыми топтастырылуы | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Домен | ||||||||||||
Патшалық | ||||||||||||
Халықаралық ғылыми атауы | ||||||||||||
Fungi Bartl., 1830 | ||||||||||||
| ||||||||||||
|
Саңырауқұлақтарды өсімдік, бактерия және кейбір простистен айыратын қасиет — хитиннен тұратын жасуша қабырғасы. Олар жануарлар сияқты гетеротрофты, яғни олар тамақты органикалық молекула сіңіру арқылы табады және фотосинтез жасамайды.
Мекенін өсу арқылы ауыстырып, ауа және сумен қозғала алатын спора шығара алады. Экожүйеде редуцент рөлін атқарады, демек өлген ағза мен органикалық қоқыс ыдыратып, ағзалар арасындағы зат айналымын әрі қарай қозғайды. Саңырауқұлақты зерттейтін ғылым микология (ежелгі грекше μύκης — саңырауқұлақ) деп аталады. Бұрын ол ботаниканың бір бөлігі болып саналатын, бірақ қазіргі деректер бойынша, саңырауқұлақ филогенетикалық жағынан өсімдіктен гөрі, жануарға жақын.
Морфологиясы
Саңырауқұлақтардың басым бөлігі гифа ретінде өсіп, тіршілік етеді. Гифа деген диаметрі 2–10 µм, ұзындығы бірнеше сантиметрге жететін, цилиндрлік жіп пішінді құрылым. Гифа ұшынан өседі; жаңа гифалар ескі гифалардың жаңа ұш өсіріп, тармақтануы немесе бір ұштың екіге бөлінуі арқылы пайда болады. Бір-біріне ұшырасқан гифалар бірігіп, мицелий деген матасқан гифалар желісін құрайды. Гифа септалы және коэноцитті бола алады. Септалы гифалар септа деген қабырғалармен көптеген компартментке бөлінеді; әрбір компартментте бір не одан да көп ядро орналасады. Ал коэноцитті гифалар болса, бөлінбейді, және септалары жоқ. Септаның цитоплазма, органелла және кейбір кезде ядро өте алатын кеуектері (тесіктері) бар. Коэноцитті гифалар, шын мәнінде, көп ядролы супержасуша болып табылады.
Дереккөздер
- "Geomycology: biogeochemical transformations of rocks, minerals, metals and radionuclides by fungi, bioweathering and bioremediation". Mycological Research 111 (Pt 1): 3–49. 2007 Қаңтар. :10.1016/j.mycres.2006.12.001. 0953-7562. 17307120.
- "Multigene phylogeny of choanozoa and the origin of animals". PLOS ONE 3 (5): e2098. 2008. Bibcode 2008PLoSO...3.2098S. :10.1371/journal.pone.0002098. 2346548. 18461162.
- "Branching of fungal hyphae: regulation, mechanisms and comparison with other branching systems". Mycologia 100 (6): 823–32. 2008. :10.3852/08-177. 19202837. http://www.cybertruffle.org.uk/cyberliber/59350/0100/006/0823.htm. Retrieved 5 July 2011.
- Alexopoulos et al., 30-бет
- Deacon, 57-бет.
- Mushrooms: Cultivation, Nutritional Value, Medicinal Effect and Environmental Impact — Boca Raton, Florida: CRC Press, 2004. — ISBN 978-0-8493-1043-0.
Тағы көріңіз
Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sanyraukulaktar lat fungi zhekeshe tүri fungus zen ashytky kozykujryk siyakty eukariottyk agzalardyn bir toby Zhanuar kasietterin de osimdik kasietterin de kamtidy sondyktan bolek bir patshalyk bolyp tabylady Sanyraukulaktar hlorofilsiz dajyn organikalyk zattarmen korektenetin tomengi satydagy osimdikter toby SanyraukulaktarҒylymi toptastyryluyDomenEukariottarPatshalykSanyraukulaktarHalykaralyk gylymi atauyFungi Bartl 1830Uikitүrlerdegi zhiktelui fullurl commons Commons uselang kk Ortakkordan suret izdeu ITIS 555705NCBI 4751EOL 5559MB 99029 Sanyraukulaktardy osimdik bakteriya zhәne kejbir prostisten ajyratyn kasiet hitinnen turatyn zhasusha kabyrgasy Olar zhanuarlar siyakty geterotrofty yagni olar tamakty organikalyk molekula siniru arkyly tabady zhәne fotosintez zhasamajdy Mekenin osu arkyly auystyryp aua zhәne sumen kozgala alatyn spora shygara alady Ekozhүjede reducent rolin atkarady demek olgen agza men organikalyk kokys ydyratyp agzalar arasyndagy zat ajnalymyn әri karaj kozgajdy Sanyraukulakty zerttejtin gylym mikologiya ezhelgi grekshe mykhs sanyraukulak dep atalady Buryn ol botanikanyn bir boligi bolyp sanalatyn birak kazirgi derekter bojynsha sanyraukulak filogenetikalyk zhagynan osimdikten gori zhanuarga zhakyn MorfologiyasyPenicillium sanyraukulagy 1 gifa 2 konidiofor 3 fialida 4 konidiya 5 septa Sanyraukulaktardyn basym boligi gifa retinde osip tirshilik etedi Gifa degen diametri 2 10 µm uzyndygy birneshe santimetrge zhetetin cilindrlik zhip pishindi kurylym Gifa ushynan osedi zhana gifalar eski gifalardyn zhana ush osirip tarmaktanuy nemese bir ushtyn ekige bolinui arkyly pajda bolady Bir birine ushyraskan gifalar birigip micelij degen mataskan gifalar zhelisin kurajdy Gifa septaly zhәne koenocitti bola alady Septaly gifalar septa degen kabyrgalarmen koptegen kompartmentke bolinedi әrbir kompartmentte bir ne odan da kop yadro ornalasady Al koenocitti gifalar bolsa bolinbejdi zhәne septalary zhok Septanyn citoplazma organella zhәne kejbir kezde yadro ote alatyn keuekteri tesikteri bar Koenocitti gifalar shyn mәninde kop yadroly superzhasusha bolyp tabylady Derekkozder Geomycology biogeochemical transformations of rocks minerals metals and radionuclides by fungi bioweathering and bioremediation Mycological Research 111 Pt 1 3 49 2007 Қantar 10 1016 j mycres 2006 12 001 0953 7562 17307120 Multigene phylogeny of choanozoa and the origin of animals PLOS ONE 3 5 e2098 2008 Bibcode 2008PLoSO 3 2098S 10 1371 journal pone 0002098 2346548 18461162 Branching of fungal hyphae regulation mechanisms and comparison with other branching systems Mycologia 100 6 823 32 2008 10 3852 08 177 19202837 http www cybertruffle org uk cyberliber 59350 0100 006 0823 htm Retrieved 5 July 2011 Alexopoulos et al 30 bet Deacon 57 bet Mushrooms Cultivation Nutritional Value Medicinal Effect and Environmental Impact Boca Raton Florida CRC Press 2004 ISBN 978 0 8493 1043 0 Tagy korinizAshytkylar Mikologiya Bul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet