Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ЖЫЛДЫҚ АҒЫНДЫ– 1) өзен алабынан бір жыл ішінде ағып жиналатын судың мөлшері. Кез келген өзен қимасында жылдық ағынды мерзімдік өзгерістерге ұшырап отырады, себебі, ол климаттық факторларға, оның ішінде жауын-шашын мен булануға тәуелді. Бұлардан Жылдық ағындының құбылмалылығына физикалық-географикалық факторлар да әсер етеді, олар алаптың ауданы мен сұлбасы, жер бедері, алаптың топырақ және өсімдік жамылғысы, мен ормандардың орналасу жағдайы, т.б. Жылдық ағындыныңның құбылмалылығы циклдік сипатқа ие. Циклдік сипат сулы жылдар жылдардың белгілі бір тұрақтылықпен алмасып отыруымен айқындалады. Циклдер бір-бірінен ұзақтығымен әрі орташа көрсеткіштен ауытқу дәрежесімен ерекшеленуі мүмкін. Кейбір циклдер айқын көрініске ие болса, басқа жағдайларда сулы жылдар ішінде жекелеген немесе циклінде жеке сулы жылдар кездесуі мүмкін. Ағынды құбылмалылығының циклдік сипаты тұйық көлдердің деңгейлерінің тербелуінен анық көрінеді. Өзендердің сулылығы мен көлдердің деңгейінің циклдік кұбылмалылығы күннің белсенділігіне, оған тәуелді атмосфера циркуляцияға тәуелді. Атмосфера циркуляция жер шарындағы жауын-шашын мен буланудың таралуын қамтамасыз етеді. Көп жылдық мерзімдегі жылдық ағындының орташа мәні жылдар саны көбейгенімен айтарлықтай өзгеріске ұшырамайтын болса, ағындының бұл мәнін қалыпты дейді. Бұл мәнге өзеннің сулылығының құбылмалылығы толық циклдерді қамтитын мерзімде жақындайды; 2) су жиналатын немесе өзен алабын шектеуші тұстама арқылы бір жыл ішінде ағып өтетін су көл. 1 млн. м3 (жыл немесе км3) жыл шамасымен өлшенеді. Мысалы, Іле өзенінің тұстамасындағы көп жылдық орташа көл. 12,65 км3.
Дереккөздер
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
ZhYLDYҚ AҒYNDY 1 ozen alabynan bir zhyl ishinde agyp zhinalatyn sudyn molsheri Kez kelgen ozen kimasynda zhyldyk agyndy merzimdik ozgeristerge ushyrap otyrady sebebi ol klimattyk faktorlarga onyn ishinde zhauyn shashyn men bulanuga tәueldi Bulardan Zhyldyk agyndynyn kubylmalylygyna fizikalyk geografikalyk faktorlar da әser etedi olar alaptyn audany men sulbasy zher bederi alaptyn topyrak zhәne osimdik zhamylgysy men ormandardyn ornalasu zhagdajy t b Zhyldyk agyndynynnyn kubylmalylygy cikldik sipatka ie Cikldik sipat suly zhyldar zhyldardyn belgili bir turaktylykpen almasyp otyruymen ajkyndalady Ciklder bir birinen uzaktygymen әri ortasha korsetkishten auytku dәrezhesimen erekshelenui mүmkin Kejbir ciklder ajkyn koriniske ie bolsa baska zhagdajlarda suly zhyldar ishinde zhekelegen nemese ciklinde zheke suly zhyldar kezdesui mүmkin Agyndy kubylmalylygynyn cikldik sipaty tujyk kolderdin dengejlerinin terbeluinen anyk korinedi Өzenderdin sulylygy men kolderdin dengejinin cikldik kubylmalylygy kүnnin belsendiligine ogan tәueldi atmosfera cirkulyaciyaga tәueldi Atmosfera cirkulyaciya zher sharyndagy zhauyn shashyn men bulanudyn taraluyn kamtamasyz etedi Kop zhyldyk merzimdegi zhyldyk agyndynyn ortasha mәni zhyldar sany kobejgenimen ajtarlyktaj ozgeriske ushyramajtyn bolsa agyndynyn bul mәnin kalypty dejdi Bul mәnge ozennin sulylygynyn kubylmalylygy tolyk ciklderdi kamtityn merzimde zhakyndajdy 2 su zhinalatyn nemese ozen alabyn shekteushi tustama arkyly bir zhyl ishinde agyp otetin su kol 1 mln m3 zhyl nemese km3 zhyl shamasymen olshenedi Mysaly Ile ozeninin tustamasyndagy kop zhyldyk ortasha kol 12 65 km3 Derekkozder Қazak Enciklopediyasy Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet