Өрмекшілер

Өрмекшілер (лат. Araneae, лат. Aranei, көне грекше: ἀράχνη) — буынаяқтылардың түрлер санынан екінші орын алатын отряды, қазіргі таңда 42 мыңдай түрлері және 1,1 мыңға жуық жойылып кеткен, қазбалардан табылған өрмекшілер белгілі. Барлық жерде кең таралған. Өрмекшілер — басқа жәндіктермен қоректенетін жыртқыштар. Өрмекшілердің арасында тек қана бір түрі - паук-скакун өсімдіктер жапырақтарымен көректенеді. Өрмекшілерді Арахнология ғылымы зерттейді.

Өрмекшілер Қазбалық ауқымы: - , 319–0 Ma ПреК К О С Д Кр П Т Ю Б Пг Н
109 families, c. 40,000 species
Suborders
See

Айқышты өрмекшінің аналығы аталығынан ірілеу болады. Айқышты өрмекші күзде нәзік өрмектен тоқылған пілдеге ұрықтанған жұмыртқа салады. Пілдені ағаш қабырғаның арасына, тас астына және т. б. сондай оңаша жерлерге орналастырады. Күзде өрмекшілер өледі. Жұмыртқалары жылы пілдеде қыстап, көктемде одан жас өрмекшілер шығады.

Анатомиясы

Өрмекшітәрізділердің ересектерінің барлығында оларды басқа жәндіктерден ажыратып тұратын сегіз аяқтары болады. Олардың қанаттары мен мұртшалары жоқ. Бұлардың денесі просома (дененің алдыңғы бөлігі) немесе бас-кеуде және опистосома (буынаяқтылардың денесінің артқы бөлігі) немесе «құрсақ қуысы» деп аталатын екі бөлімнен тұрады. Барлық буынаяқтылар секілді өрмекшітәрізділердің сыртқы қаңқасы болады, сонымен қатар олардың «эндостернит» деп аталатын жасуша сияқты шеміршек талшығының ішкі құрылысы бар.

Өрмекшілердің шағуы

Өрмекшілердің шаққаны, әдетте, қауіпті емес. Көп өрмекшілердің шаққаны адам баласы үшін зиянды емес, шаққан жерді жай алғашқы көмек көрсету арқылы оңай жазуға болады. Алайда кейбір өрмекшілердің нейротоксинді улары болады, шаққанда адам баласының жүйке жүйесіне зиянын тигізуі мүмкін. Мысалы, қарақұрт шаққан адамның іші мен кеудесі қатты ауырып, денесі құрысып қалады.

Жұмыртқалары мен балалары

Өрмекшілер жынысты жолмен көбейеді. Ұрғашы өрмекшілер жібек қаптарға жұмыртқа салады. Бір ғана ұрғашы өрмекші бірден 3000-ға жуық жұмыртқа салады. Жұмыртқа қабы жұмыртқаларды ылғалдандыруға көмектеседі. Ұрғашы өрмекші әрдайым жұмыртқа қабын қорғап, өзімен бірге алып жүреді. Сонымен қатар, олар бұл қапты өрмекші торына да бекітіп қоюлары мүмкін. Жұмыртқалар ұсақ өрмекшілер болып ашып шығады. Көп түрлерінде жас өрмекшілерді аналары күтеді. Олар өскен сайын бірнеше рет түлеп, сыртқы жабындарының ескілерін жаңаларына ауыстырып отырады.

Дереккөздер

1. Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық. 3-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы, Атамұра,2011. - 208 бет. ISBN 978-601-282-245-8