Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ұлыбританияның Еуропалық одақтан шығуы ( Britain — Британия және Exit — шығу деген сөздердің тіркесуінен жиі Brexit деп аталатын) оппозиция мен кейбір жеке тұлғалардың (ұлтшылдар мен евроскептиктердің) басты саяси мақсаты болып табылады.
2016 жылы Ұлыбританияның Еуропалық одақтан шығуына 51,9 %-ы дауыс берген, тиісінше ЕО мүшелік етуін жалғастыруына 48,1 % сайлаушылар дауыс берген. Ұлыбритания субъектілерінде дауыс беру қорытындысы ерекшеленді: мәселен, Шотландия және Солтүстік Ирландия тұрғындары көбінесе шығуға қарсылық танытты, ал Англия (астанасын есептемегенде) және Уэльс өкілдері жақтады. Әлем жұртшылығының бірінші реакциясы біршама таңданушы болды — тіпті референдумның нәтижесі кейбіреулерге жай түскендей болды, себебі көптеген саясаттанушылар басқа дауыс беру қорытындысын болжаған еді.
Мәселенің тарихы
1957 жылы Ұлыбритания Еуропалық экономикалық қоғамдастықтың (ЕЭҚ) негізін қалаған Рим шартына қол қоймады. Кейіннен ел екі рет 1963 жылы және 1967 жылы ұйымға кіру туралы өтінім берді, бірақ ұсыныстардың екеуі де сол кездегі Франция президенті Шарль де Голлмен вето қойылды, оның ойынша ''өйткені британ экономикасының бірқатар аспектілері ауыл шаруашылығында жұмыс тәжірибесінен бастап, тегіс, Британияны Еуропамен сәскестендірмейді".
Кейін де Голль отставкаға кеткен президенті орнынан Франция, Ұлыбритания үшінші, табысты, мүшелікке өтінім берді. 1973 жылы 1 қаңтарда Біріккен Корольдік ЕЭО-қа қосылды. Бұл басқармада консервативті Эдвард Хит үкіметінің уақытында іске асты. 1974 жылғы қазандағы сайлауда оппозициялық Гарольд Вильсон бастаған Лейбористік партия жеңді, ол қайта Британияның ЕЭО құрамындағы мүшелігін қарауға және ЕЭО құрамына қатысуға жаңа талаптар бойынша референдумын өткізу орындылығы туралы мәселе көтеруге сөз берді.
1975 жылы біріккен Корольдікте Ұлыбританияның ЕЭО құрамында қалуы туралы мәселе бойынша референдум өткізілді. Барлық негізгі саяси партиялар мен БАҚ ЕЭО құрамындағы мүшелігін сақтауды қолдады. Дегенмен, билеуші Лейбористік партия ішінде осы мәселе бойынша елеулі келіспеушіліктер болды. Біркүндік партиялық конференцияда 1975 жылғы 26 сәуірде дауыстар қатынасы 2:1 есебімен шықты. Себебі министрлер кабинеті қатты проеуропалық және қатты антиеуропалық болып екіге бөлінді, Гарольд Вильсон конституциялық әдет-ғұрып ұжымдық жауапкершілік кабинетінің тоқтата тұрып, және екі жағынан министрлерге жария науқанын жүргізуге мүмкіндік берді. Кабинет мүшелерінің жиырма үштің жетеуі ЕЭО-де мүшелікке қарсы болды.
1975 жылғы 5 маусымда сайлаушыларға: "Қалай ойлайсыз, Ұлыбритания Еуропалық қоғамдастықта (Жалпы нарығы) қалуы тиіс пе?" деген сұраққа жауап беру ұсынылды. Барлық округтерде, Шетланд аралдары және Сыртқы Гебридтерді қоспағанда, дауыс бергендердің көпшілігі "иә" деп жауап берді. Дауыс беру қорытындысына сәйкес, Біріккен Корольдік Еуропалық экономикалық қоғамдастық мүшесі қатарында қалды.
| Дауыс - "Иә" | "Иә" пайызы | "Жоқ" дауыстары | "Жоқ" пайызы | Ддауыс беру пайызы |
|---|---|---|---|---|
| 17 378 581 | 67,2 | 8 470 073 | 32,8 | 64,5 |
1993 жылдың 1 қарашасынан Маастрихт шартының нәтижесінде, ЕЭО Еуропалық Одаққа айналды. Алғашында таза экономикалық одақ ретінде құрылған ұйым саяси одаққа айналды және атауының өзгеруі бұны аңғартты.
1990-шы жылдардың басында Құрама Корольдіктің тәуелсіздік партиясы (UKIP) құрылды, бұл еуроскептиктердің саяси партиясы еді. 2004 жылы сайлау кезінде ол Еуропарламентте үшінші орынды иеленді, 2009 жылы екінші орынды және 2014 жылы бірінші орынды иеленді, жалпы дауыс санының 27,5 %-ы. Бұл жалпыға бірдей сайлауда 1910 жылдан бастап бірінші рет болған еді, ол кезде тағы бір, Лейбористік және Консервативтік партиядан басқа, партия ең үлкен дауыс үлесін алған жалпыұлттық сайлау еді.
2016 жылғы Референдум
Қор биржаларының реакциясы
Қор биржаларының реакциясы көптеген индекстер күрт құлдырауымен көрінді, атап айтқанда, жапондық NIKKEI 1.000-тармаққа дейін төмендеді, содан кейін, қайтпас мәндерге дейін одан әрі құлдырауын болдырмау үшін, сауда-саттық жабылды.
Ұлыбритания премьер-министрінің реакциясы
Дэвид Кэмерон Біріккен Корольдігінің тұрғындары басқа жолмен баруға шешім қабылдаған соң, елге жаңа басшылық қажет екенін мәлім етті. Ұлыбритания Премьер-министрі отставкаға кету туралы ниетте екенін мәлімдеді, себебі сайлаушылардың көпшілігі ЕО шығуды жақтап, дауыс берді.
"Олардың шешімін құрметтеу керек. Мен елімнің науқаны қатысқандар үшін алғыс айтқым келеді" — Дэвид Кэмеронның, британ халқына жолдауынан алғашқы сөздері.
БАҚ пікірлері
Біріккен Корольдігі Еуропалық одақтан шығу үшін дауыс берді, бұнда ел ұзақ 43 жыл болды. UKIP көшбасшысы "23 маусым күнін "Тәуелсіздік күні" деп атады, дегенмен фунт бағамы, 1985 жылғы мәндерге дейін күрт құлдырады.
CNN:
Дауыс беруде Ұлыбританияның ЕО-дан шығуы жақтастары жеңіске жетті, — бұл одақ құрамынан шығуға дауыс берген бірінші ел.
Russia Today:
Британдықтар Еуропа одағынан шығуға 52 % - 48 % қатынасында дауыс берді. Фунттың күрт төмендеуі туралы жаңалық биржаларда үрей туғызды.
Российская газета:
Ұлыбританиядағы референдумда ЕО-дан шығу жақтастары жеңіске жетті. Соңғы қорытындысы көрсеткендей, олар оппоненттерін 1,26 млн адамға озып кетті. Олар 52 пайыз дауыс (17,41 млн адам) жинай алды. Олардың оппоненттер 48 пайыз дауыс жинады.
ТАСС:
Референдум ұсынымдық сипатта. Бұл теориялық ерік білдіру нәтижелері парламент қарауына шығарылуы мүмкін, ол халық пікірімен келісуі мүмкін, сондай-ақ қабылдауға қарама-қарсы шешім шығаруы мүмкін. Сондай-ақ жаңа референдум өткізуі де мүмкін. Алайда, Ұлыбритания премьері Дэвид Кэмерон британ халқының Еуроодақтан шығуын еркін орындауға уәде берді.
Практикалық салдары
Бірінші референдум нәтижесі британдық еурокомиссар барон Хиллдің 2016 ж. 25 маусымда отставка кетуі болды.
Примечания
- Результаты референдума// BBC
- 1967: De Gaulle says 'non' to Britain – again, BBC News (27 November 1976). Тексерілді 9 наурыздың 2016.
- 1973: Britain joins the EEC, BBC News (1 January 1973). Тексерілді 9 наурыздың 2016.
- DAvis Butler The 1975 Referendum (PDF). Тексерілді, 19 мамыр 2016.
- Research Briefings – The 1974–75 UK Renegotiation of EEC Membership and Referendum. Тексерілді, 19 мамыр 2016.
- EUROPA – EU treaties. Тексерілді, 19 мамыр 2016.
- EUROPA – The EU in brief. Тексерілді, 19 мамыр 2016.
- 10 key lessons from the European election results. The Guardian (26 мамыр 2014). Тексерілді, 31 мамыр 2014.
- Дэвид Кэмерон подаст в отставку после референдума по Brexit. Тексерілді, 24 маусым 2016.
- Итоги британского референдума
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ұlybritaniyanyn Europalyk odaktan shyguy Britain Britaniya zhәne Exit shygu degen sozderdin tirkesuinen zhii Brexit dep atalatyn oppoziciya men kejbir zheke tulgalardyn ultshyldar men evroskeptikterdin basty sayasi maksaty bolyp tabylady Europa odak Ұlybritaniya zhәne Soltүstik Irlandiyanyn Қurama Koroldiginin kartasy kyzgylt sary Europalyk odak kok 2016 zhyly Ұlybritaniyanyn Europalyk odaktan shyguyna 51 9 y dauys bergen tiisinshe EO mүshelik etuin zhalgastyruyna 48 1 sajlaushylar dauys bergen Ұlybritaniya subektilerinde dauys beru korytyndysy erekshelendi mәselen Shotlandiya zhәne Soltүstik Irlandiya turgyndary kobinese shyguga karsylyk tanytty al Angliya astanasyn eseptemegende zhәne Uels okilderi zhaktady Әlem zhurtshylygynyn birinshi reakciyasy birshama tandanushy boldy tipti referendumnyn nәtizhesi kejbireulerge zhaj tүskendej boldy sebebi koptegen sayasattanushylar baska dauys beru korytyndysyn bolzhagan edi Mәselenin tarihy1957 zhyly Ұlybritaniya Europalyk ekonomikalyk kogamdastyktyn EEҚ negizin kalagan Rim shartyna kol kojmady Kejinnen el eki ret 1963 zhyly zhәne 1967 zhyly ujymga kiru turaly otinim berdi birak usynystardyn ekeui de sol kezdegi Franciya prezidenti Sharl de Gollmen veto kojyldy onyn ojynsha ojtkeni britan ekonomikasynyn birkatar aspektileri auyl sharuashylygynda zhumys tәzhiribesinen bastap tegis Britaniyany Europamen sәskestendirmejdi Kejin de Goll otstavkaga ketken prezidenti ornynan Franciya Ұlybritaniya үshinshi tabysty mүshelikke otinim berdi 1973 zhyly 1 kantarda Birikken Koroldik EEO ka kosyldy Bul baskarmada konservativti Edvard Hit үkimetinin uakytynda iske asty 1974 zhylgy kazandagy sajlauda oppoziciyalyk Garold Vilson bastagan Lejboristik partiya zhendi ol kajta Britaniyanyn EEO kuramyndagy mүsheligin karauga zhәne EEO kuramyna katysuga zhana talaptar bojynsha referendumyn otkizu oryndylygy turaly mәsele koteruge soz berdi 1975 zhyly birikken Koroldikte Ұlybritaniyanyn EEO kuramynda kaluy turaly mәsele bojynsha referendum otkizildi Barlyk negizgi sayasi partiyalar men BAҚ EEO kuramyndagy mүsheligin saktaudy koldady Degenmen bileushi Lejboristik partiya ishinde osy mәsele bojynsha eleuli kelispeushilikter boldy Birkүndik partiyalyk konferenciyada 1975 zhylgy 26 sәuirde dauystar katynasy 2 1 esebimen shykty Sebebi ministrler kabineti katty proeuropalyk zhәne katty antieuropalyk bolyp ekige bolindi Garold Vilson konstituciyalyk әdet guryp uzhymdyk zhauapkershilik kabinetinin toktata turyp zhәne eki zhagynan ministrlerge zhariya naukanyn zhүrgizuge mүmkindik berdi Kabinet mүshelerinin zhiyrma үshtin zheteui EEO de mүshelikke karsy boldy 1975 zhylgy 5 mausymda sajlaushylarga Қalaj ojlajsyz Ұlybritaniya Europalyk kogamdastykta Zhalpy narygy kaluy tiis pe degen surakka zhauap beru usynyldy Barlyk okrugterde Shetland araldary zhәne Syrtky Gebridterdi kospaganda dauys bergenderdin kopshiligi iә dep zhauap berdi Dauys beru korytyndysyna sәjkes Birikken Koroldik Europalyk ekonomikalyk kogamdastyk mүshesi katarynda kaldy Dauys Iә Iә pajyzy Zhok dauystary Zhok pajyzy Ddauys beru pajyzy17 378 581 67 2 8 470 073 32 8 64 5 1993 zhyldyn 1 karashasynan Maastriht shartynyn nәtizhesinde EEO Europalyk Odakka ajnaldy Algashynda taza ekonomikalyk odak retinde kurylgan ujym sayasi odakka ajnaldy zhәne atauynyn ozgerui buny angartty 1990 shy zhyldardyn basynda Қurama Koroldiktin tәuelsizdik partiyasy UKIP kuryldy bul euroskeptikterdin sayasi partiyasy edi 2004 zhyly sajlau kezinde ol Europarlamentte үshinshi oryndy ielendi 2009 zhyly ekinshi oryndy zhәne 2014 zhyly birinshi oryndy ielendi zhalpy dauys sanynyn 27 5 y Bul zhalpyga birdej sajlauda 1910 zhyldan bastap birinshi ret bolgan edi ol kezde tagy bir Lejboristik zhәne Konservativtik partiyadan baska partiya en үlken dauys үlesin algan zhalpyulttyk sajlau edi 2016 zhylgy ReferendumҚor birzhalarynyn reakciyasy Қor birzhalarynyn reakciyasy koptegen indekster kүrt kuldyrauymen korindi atap ajtkanda zhapondyk NIKKEI 1 000 tarmakka dejin tomendedi sodan kejin kajtpas mәnderge dejin odan әri kuldyrauyn boldyrmau үshin sauda sattyk zhabyldy Ұlybritaniya premer ministrinin reakciyasy Devid Kemeron Birikken Koroldiginin turgyndary baska zholmen baruga sheshim kabyldagan son elge zhana basshylyk kazhet ekenin mәlim etti Ұlybritaniya Premer ministri otstavkaga ketu turaly niette ekenin mәlimdedi sebebi sajlaushylardyn kopshiligi EO shygudy zhaktap dauys berdi Olardyn sheshimin kurmetteu kerek Men elimnin naukany katyskandar үshin algys ajtkym keledi Devid Kemeronnyn britan halkyna zholdauynan algashky sozderi BAҚ pikirleri Bi bi si Birikken Koroldigi Europalyk odaktan shygu үshin dauys berdi bunda el uzak 43 zhyl boldy UKIP koshbasshysy 23 mausym kүnin Tәuelsizdik kүni dep atady degenmen funt bagamy 1985 zhylgy mәnderge dejin kүrt kuldyrady CNN Dauys berude Ұlybritaniyanyn EO dan shyguy zhaktastary zheniske zhetti bul odak kuramynan shyguga dauys bergen birinshi el Russia Today Britandyktar Europa odagynan shyguga 52 48 katynasynda dauys berdi Funttyn kүrt tomendeui turaly zhanalyk birzhalarda үrej tugyzdy Rossijskaya gazeta Ұlybritaniyadagy referendumda EO dan shygu zhaktastary zheniske zhetti Songy korytyndysy korsetkendej olar opponentterin 1 26 mln adamga ozyp ketti Olar 52 pajyz dauys 17 41 mln adam zhinaj aldy Olardyn opponentter 48 pajyz dauys zhinady TASS Referendum usynymdyk sipatta Bul teoriyalyk erik bildiru nәtizheleri parlament karauyna shygaryluy mүmkin ol halyk pikirimen kelisui mүmkin sondaj ak kabyldauga karama karsy sheshim shygaruy mүmkin Sondaj ak zhana referendum otkizui de mүmkin Alajda Ұlybritaniya premeri Devid Kemeron britan halkynyn Euroodaktan shyguyn erkin oryndauga uәde berdi Praktikalyk saldary Birinshi referendum nәtizhesi britandyk eurokomissar baron Hilldin 2016 zh 25 mausymda otstavka ketui boldy PrimechaniyaRezultaty referenduma BBC 1967 De Gaulle says non to Britain again BBC News 27 November 1976 Tekserildi 9 nauryzdyn 2016 1973 Britain joins the EEC BBC News 1 January 1973 Tekserildi 9 nauryzdyn 2016 DAvis Butler The 1975 Referendum PDF Tekserildi 19 mamyr 2016 Research Briefings The 1974 75 UK Renegotiation of EEC Membership and Referendum Tekserildi 19 mamyr 2016 EUROPA EU treaties Tekserildi 19 mamyr 2016 EUROPA The EU in brief Tekserildi 19 mamyr 2016 10 key lessons from the European election results The Guardian 26 mamyr 2014 Tekserildi 31 mamyr 2014 Devid Kemeron podast v otstavku posle referenduma po Brexit Tekserildi 24 mausym 2016 Itogi britanskogo referenduma