Үстірт арқары (лат. Ovis vignei arkal) - қуысмүйізділер тұқымдасына жататын муфлон. Денесі ірі, құлжаларының тұрқы 160, саулығында — 140 см, салмағы соған сәйкес 70 және 40 кг-ға дейін жетеді. Құлжаларының мүйізі имектеліп келген және жалы болады. Саулығының да кішкене мүйізі бар. Үстірт арқары негізінен Солтүстік-Батыс Түрікменстанда кездеседі. Қазақстанда Маңғыстау облысынның жерінде, Үстірттің батыс бөлігіндегі және құлама жарларында, Шағала сор ойдымында таралған. Үстірт арқары үйір-үйірімен (бір үйірінде 70 дарабастай болады) тіршілік етеді. Жыныстық жағынан саулықтары 2,5, құлжалары 4,5 жаста жетіледі. Қазан — желтоқсан айларында күйге түсіп, наурыз — мамырда саулықтары жалғыз қозы табады. Негізгі қорегі — күйреуік, сораң, жусан және дәнді дақылды шөптер. Қорегін іздеуге көбінесе күндіз шығады. Бір ерекшелігі — Үстірт арқары суды ащы бұлақтардан ішеді, себебі өздерінің организміне қажетті түрлі минералды заттарды осы бұлақ суларынан алады. Арқарлардың негізгі жауы — қасқырлар. Кезінде өте көп ауланған, саны жылдан жылға азайып барады. 1989 — 90 ж. Алматы зоол. паркінде көбейген. 20 ғ-дың 70-жылдары 10 мыңдай болған. Қазір бұлардың 5,5 — 6 мыңдайы ғана қалған. Үстірт қорығында, , қорықшасында қорғалады. Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.
Үстірт арқары | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||
Ovis orientalis arkal , 1850 |
Дереккөздер
"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Үstirt arkary lat Ovis vignei arkal kuysmүjizdiler tukymdasyna zhatatyn muflon Denesi iri kulzhalarynyn turky 160 saulygynda 140 sm salmagy sogan sәjkes 70 zhәne 40 kg ga dejin zhetedi Қulzhalarynyn mүjizi imektelip kelgen zhәne zhaly bolady Saulygynyn da kishkene mүjizi bar Үstirt arkary negizinen Soltүstik Batys Tүrikmenstanda kezdesedi Қazakstanda Mangystau oblysynnyn zherinde Үstirttin batys boligindegi zhәne kulama zharlarynda Shagala sor ojdymynda taralgan Үstirt arkary үjir үjirimen bir үjirinde 70 darabastaj bolady tirshilik etedi Zhynystyk zhagynan saulyktary 2 5 kulzhalary 4 5 zhasta zhetiledi Қazan zheltoksan ajlarynda kүjge tүsip nauryz mamyrda saulyktary zhalgyz kozy tabady Negizgi koregi kүjreuik soran zhusan zhәne dәndi dakyldy shopter Қoregin izdeuge kobinese kүndiz shygady Bir ereksheligi Үstirt arkary sudy ashy bulaktardan ishedi sebebi ozderinin organizmine kazhetti tүrli mineraldy zattardy osy bulak sularynan alady Arkarlardyn negizgi zhauy kaskyrlar Kezinde ote kop aulangan sany zhyldan zhylga azajyp barady 1989 90 zh Almaty zool parkinde kobejgen 20 g dyn 70 zhyldary 10 myndaj bolgan Қazir bulardyn 5 5 6 myndajy gana kalgan Үstirt korygynda korykshasynda korgalady Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen Үstirt arkaryDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby ZhuptuyaktylarTukymdasy ҚuysmүjizdilerTegi Tүri O orientalisKishi tүri O orientalis arkalOvis orientalis arkal 1850Derekkozder Қazak Enciklopediyasy 9 tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet