Қорғаныс аймағыҚорғаныс аймағы инженерлік құрылыстармен жабдықталған жергілікті жер ауданы Қорғаныс аймағы құрамалар бір

Қорғаныс аймағы

Қорғаныс аймағы — инженерлік құрылыстармен жабдықталған жергілікті жер ауданы. Қорғаныс аймағы құрамалар (бірлестіктер) ұрыстық ретке (операцияға тізілу) жайылып, қорғаныс ұрысын (шайқасын) жүргізеді. Ұлы Отан соғысы жылдары мен соғыстан кейінгі кезенде қорғаныс аймағы тактикалык және оперативтік болып бөлінген.

Қорғаныс ауданы

Қорғаныс ауданы — қорғаныстағы бөлімшелердің, бөлімдердің, батальондардың және полктердің жаудың шабуылын қорғаныстың алдыңғы шебіне жеткізбей тоқтатып, тойтарыс беретін немесе қарсылас сыналап кірген жағдайда оны атыспен және қарсы шабуылға шығу арқылы қуып шығып, қорғаныстың бастапқы қалпын сақтап қалу үшін қолданылатын қорғаныс аймағы. Қорғаныс ауданы атыс құралдарын барынша қолдануға, әсіресе ядролық қаруларды пайдалануға негізделеді. Бірінші эшелондағы батальондар — көлденені 3 км, үзындығы 2,5 км, роталар — көлденеңі 1,5 км, взводтар — 750 м аудандағы қорғанысты алады.

Қорғаныс белсенділігі

Қорғаныс белсенділігі — қорғаныстағы әскерлердің қарсыласқа көрсететін үздіксіз әсері; қорғанысты ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын негізгі бір талап. Қорғаныс белсенділігі қарсыластың шабуылға және лап қоюға дайындалу кезеңінде оны авиациялық және атыс соққыларына ұшыратуға, сондай-ақ қорғаныс ұрыс барысында аса қауіпті өңірлеріне (бағытына) қорлар және атыспен маневр жасауға негізделеді. Ұлы Отан соғысында әскерлердің Қорғаныс белсенділігі дайындалған шептерді (позицияларды) қарсы соққылар және қарсы шабуылдармен ұстап түруда, танкіге қарсы және басқа қорларды кен қолдануда жатыр.

Қорғаныс жолағы

Қорғаныс жолағы — қорғауға арналған және бірлестік немесе құрамалар қорғайтын жер жолағы. Ол қарсыластың шабуылына тойтарыс беру және аумақты сақтау мақсатында құрылады. Қорғаныс жолағыда күштер мен құралдардың топтастықтары орналасады, қарсыласты атыспен жою жүйесі ұйымдастырылады, фортификациялық құрылыстар мен бөгеттер салынады. Қорғаныс жолағы мандайшептен — алғышеппен, тылдан — оперативтік сап (ұрыстык, рет) тереңдігімен, қапталдан — шектеуші сызықтармен шектеледі. Бірлестіктердің корганыс жолақтарында бірнеше қорғаныс шептері: бірінші қорғаныс шебі, аралық корганыс шебі, әрі қарай терендікте — корпустык (армиялық) және маңдайшептер құрылады. Құраманың жолағында — бірнеше корғаныс позициясы құрылады. Қорғаныс жолағы, сондай-ақ бөлу позицияларынан, танкілік және мотоатқыштар бөлімдері мен бөлімшелерінің атыс шептерінен, екінші эшелондардың (қорлардың) қарсы соққыларына арналған жайылу шептерінен, танкіге қарсы қорлардың жайылу шептерінен, әскери әуе күштері, әуе шабуылына қарсы қорғаныс, арнайы әскерлер мен қорлар топтастықтарының орналасу аудандарынан тұрады. Қорғанысқа күні бұрын көшу кезінде бірінші қорғаныс шебінің алдында, кейде тереңдегі қорғаныс шебінің алдында қамтамасыз ету жолағы құрылуы мүмкін.

Қорғаныс қоршауы

Қорғаныс қоршауы — белгілі бір объектінің немесе оның маңайының периметрі бойынша орналасқан бекініс желісі. Қорғаныс қоршауы болған, олардың әрқайсысы қорғаныс жолағы (шебі) ретінде жабдықталған. Мыс., 1942 ж. маңында сыртқы, ортаңғы, ішкі және қалалык 4 Қорғаныс қоршауы құрылған.(Оборонительный обвод) — белгілі бір объектінің немесе оның маңайының периметрі бойынша орналасқан бекініс желісі. Қорғаныс қоршауы болған, олардың әрқайсысы қорғаныс жолағы (шебі) ретінде жабдықталған. Мыс., 1942 ж. маңында сыртқы, ортаңғы, ішкі және қалалык 4 Қорғаныс қоршауы құрылған.

Қорғаныс құрылыстары

Қорғаныс құрылыстары— әскерлердің қорғаныс жүргізуі, олардың шығындарын азайту мен қарсыластың шабуылға шығуын қиындату мақсатында жергілікті жерде салынатын фортификациялық құрылыстар. Қорғаныс құрылыстары мынадай түрлерге бөлінеді: атыс жүргізу үшін — окоптар, әрлар, атыс құралдарына арналған алаңдар және т.б.; жеке құрам мен әскери техниканы түрлі жою, зақымдау құралдарынан қәрғау үшін — саңылаулар, орлардың бүркемеленген бөліктері, блиндаждар, паналар, таса жерлер және т.б.; жасырын қатынас жасау үшін — , , байланыс жолдары. Қорғаныс құрылыстары, сондай-ақ, қорғаныштык қасиеттеріне, қолданылатын материалдарға, конструкцияларға, салу шарттарына және т.б. қарай да бөлінеді. Қорғаныс құрылыстарының темірбетоннан, толқынды құрыштан (болатын) және басқа да материалдардан өнеркәсіптік жолмен жасалған элементтері мен конструкциялары кеңінен қолданылады.

Қорғаныс позициясы

Қорғаныс позициясы — мен танк бөлімдерінің қорғаныс ұрыстарын жүргізуге арналган аймағы. Қорғаныс позициясы аралары 1 1,5 км кашықтықта әрналасқан рәталардан, тірек пунктінен тұрады. Қорғаныс позициясы инженерлік тәсілмен атыс шебін есепке ала отырып, танк бөлімдеріне және танкіге қарсы қолданылатын құралдарға арналып ұйымдастырылады, әр түрлі атыс құралдары үшін окоптар қазылып, әскерлер үшін паналар және т.б. қорғаныс құрылыстары жасалады.

Қорғаныс тереңдігі

Қорғаныс тереңдігі — қорғаныстағы алқаптың (учаскенің, ауданның) алғы шебінен құрама, бірлестіктің (бөлім, бөлімше) оперативтік тізілуіндегі элементтер орналасуының тыл шекарасына дейінгі қашықтығы. Құраманың корғаныс терендігін әдетте мынандай аймактарға бөледі: тактикалық және оперативтік. Бұл аймақтарды кейде тактикалык корғаныс терендігі деп атайды.

Қорғаныс торабы

Қорғаныс торабы - Батальонның қорғаныс ауданының маңызды бөлігі. Құрамына роталардағы басты тірек пункттері, қордағы тірек пункті мен батальонның бекіністегі ату құралдары, барлық ату жүйелерінің жиынтығы кіреді. Қорғаныс торабы бекіністермен қоршалып, айнала қорғануға дайындалады. Танк өтетін жерлерде Қорғаныс торабы танкіге қарсы қарулармен жабдықталып, танкіге қарсы торап деп аталады. Қорғаныс торабы Ұлы Отан соғысы жылдарында құрылды. ~ Күшейтілген ауданның бір бөлігі. Құрамына ұзақ мерзімді атыс ғимараттары, бірнеше тірек пункттері кіреді. Қорғаныс торабыр бір-бірімен тығыз байланысты болып, бір ғана (нүктеден) орыннан жалпы басқарылады. 1950 жылдардың ортасынан бері Қорғаныс торабы термині ресми құжаттардағы қолданыстан шығып қалған.

Қорғаныс тығыздығы

Қорғаныс тығыздығы — қорғанысқа қажетті 1 километрге сай күштер мен құралдардың орташа санымен есептелген ұрыс қимылдары аудандарының (бағыттардың, алқаптардың, өңірлердің) әскермен және әскери техникамен толтырылу дәрежесі. Ол қорғаныстағы маңызды бағыттарға күштер мен құралдарды шоғырландырудың көрсеткіші болып келеді және операцияға (ұрысқа) деген колбасшының (командирдің) шешімін білдіреді.

Қорғаныс өңірі

Қорғаныс өңірі — полктің қорғануына арналған жергілікті жер, құраманын қорғаныс шебінің бір белігі. Қорғаныс өңірі көлемі полктің жүргізу мүмкіндігіне, құрамада орналасқан жеріне, жергілікті жер мен оған бөлімшелердің орналасуына байланысты болады. Қорғаныс өңірі шеңберінде қорғаныс позициялары, қорлар орналасатын аудандар, жылжымалы бөгет жолақтары мен оларға арналған миналанған шептер, мен жарылу шебі, артиллериялық ату позициялары мсн әуе корганыс құралдары, басқару пункті орындары, бөгеттер, қосымша және жалған атыс шептері, маневр жасау жолдары дайындалады.

Қорғаныс шебі

Қорғаныс шебі — әскердің қорғаныс әрекетін жүргізуі үшін инженерлік тұрғыда дайындалған алқап. Қорғаныс шебі бірінші негізгі алқап, екінші аралық, армиялық, маңдайшептік болып бөлінеді. Қорғаныс тереңдігінде бөліктік Қорғаныс шебі құрылуы мүмкін.

Қорғаныстағы атыс жүйесі

Қорғаныстағы атыс жүйесі — бөлімшелерде, құрамалар мен бөлімдерде қарапайым қарудың барлық түрлерінің атысын ұрыс мәніне сәйкес, жергілікті жер мен қарсыласты жою үшін инженерлік бөгеттер сипатыл ескере отырып даярлауды үйлестірудің бірыңғай жоспары бойынша ұйымдастырылады. Ол қорғаныстың кіре берісіндегі, алғы шеп алдындағы, қаптал мен қорғаныс терендігіндегі барлық, қару түрлерінен жаппай, шоғырландыра және бөгей атыс аудандарын, өңірлері мен шептерін, сондай-ақ кез келген қатер төнген багыттарға немесе өңірлерге атысты тез шоғырландыру маневрлерін қамтиды.

Қорғаныстағы ұрыс

Қорғаныстағы ұрыс — қарсыласқа айтарлықтай шығын келтіре отырып, оның шабуылын тойтару, маңызды аудандарды (шепті, объектілерді) бермей ұстап тұру, сол арқылы әскердің қарсы шабуылға шығуына жағдай жасау мақсатында жүргізілетін әскердің тактикалық қимылынын бір түрі.

Қорғаныстың алғы шебі

Қорғаныстың алғы шебі — жаяу әскерлерді күш құралын байланыстыратын бірінші ор. Қорғаныстың алғы шебі шабуылға шыққан жау өскерін тойтарып, соққы беретін негізгі күштің шебі болып табылады. Қорғаныстың алғы шебін жау көзінен жасыру үшін оны жердің, сол алкаптың табиғи белгілеріне, көрінісіне сәйкес тасалау қажет. Қорғаныстың алғы шебінің алдында жауды жаңылдыратын шеп құрылып, онда белімше, бөлім орналасады. Қорғаныстың алғы шебінің алдындағы су, тік жар, ми батпақты жер, өзен және т.б. танкілер ете алмайтын кедергілер қорғанысты күшейте түседі.

Қорғаныстың алдамшы ауданы

Қорғаныстың алдамшы ауданы — қорғаныстың шынайы аудандары жөнінде қарсыласты адастыру мақсатында әскер орналастырылмаған, алдамшы қорғаныс құрылыстарымен ішінара жабдықталған жергілікті жер ауданы.

Қорғаныстың беріктігі

Қорғаныстың беріктігі — қорғаныстағы әскердің өз позицияларын сақтап, қарсылас шабуылын дарытпауы және олардың шабуылын тоқтатып, қорғанысқа көшуге мәжбүр ететіндей етіп қарсыласты өз атысымен бөгеуі және қарсы шабуылмен тойтарыс беруі.

Қорғаныс оперативтік тереңдігі

Қорғаныс оперативтік тереңдігі — корғаныстың операция жүргізу кезіндегі майданның, армияның қорғанысы дайындалатын тереңдік (қашықтық). Қорғаныс оперативтік тереңдігі операция бағытының маңыздылығынан, жергілікті жағдайда операция мақсатынан әскердің ұрыстық құрамына және қорғанысқа берілетін уақытқа байланысты. Қорғаныс оперативтік тереңдігі жеке армиядан майданның тылдық шегіне дейін созылып жатады.

Қорғаныстың тактикалық тереңдігі

Қорғаныстың тактикалық тереңдігі — армияның 1-эшелонындағы дивизиялардың иемденіп, қорғайтын жергілікті жер алқабы; қорғаныстың алдыңғы шебінен дивизияның тыл шекарасына дейінгі ара кашықтық.

Қорғаныстың тұрақтылығы

Қорғаныстың тұрақтылығы — қорғаныстағы әскерлердің жаудың соққысына қарсы тұру шеберлігі, оның шабуылын тойтарып, өзі тұрған ауданды (қорғаныс шебін) ұстап тұруы; қорғанысқа қойылатын аса маңызды талап. Қорғаныстың тұрақтылығы қазіргі заманғы қаруларды қолдану, жергілікті жердің қорғаныстық мүмкіндіктері мен инженерлік құралдарды пайдалану шеберлігі, жасанды қорғаныстар жасау, минаатардан атқылаудан сенімді түрде қорғану; жақсы ұйымдастырылған атыс және бөгеттер жүйелері; жаудың адам күштерін жойып жіберу құралдары; жауды қорғаныстан және алдыңғы шептен алыс қашықтықта жою; әуе шабуылынан, танк және десант әскерлерінен шығынсыз қорғану; маневр, қарсы соққы, қарсы шабуыл жасау; әскердің жауынгерлік қабілетін тез арада қалпына келтіру; әскерді жан-жақты жабдықтау; әскерді толығымен басқару арқылы жетеді. Қорғаныстың тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін әскердің саяси-моральдік және психологиялық дайындығының жоғарылығы да үлкен рөл атқарады.

Қорғаныстың тылдық ауданы

Қорғаныстың тылдық ауданы — АҚШ армиялары бөлімдерінде (құрамаларда) қорғаныс шебін құрудың элементі. Онда екінші эшелон (резервтер) орналасады. Алдыңғы (негізгі) қорғаныс ауданыньщ артында шеп құрады. Қорғаныстың тылдық ауданында орналасқан бөлімдер, негізінен, қарсы шабуыл ұйымдастыруға пайдаланылады.

Қорғаушы армия

Қорғаушы армия — қарулы күштердің бейбіт жағдайдан соғыс жағдайына көшуіне, шекараны жаудың Құрлықтан, теңізден, әуеден, тұтқиылдан жасаған шабуылынан қорғауға, мемлекеттің негізгі әскери күштерін шоғырландыруға және күшейтуге арналған бөлім. Қорғаушы армия құрамына шекараның ұзындығына, төнген қауіпқатердің көлеміне қарай, қуатты қарумен жабдықталған бірнеше жалпы әскерлік құрамалар кіруі ықтимал. Қорғаушы армия әдетте мемлекет шекарасының бекінісі мықты аудандарына сүйенеді.

Қарсыласпен тікелей түйісу жағдайында қорғанысқа көшу кезінде бөлімше бекіністі ЖҰМ-ның (БТР-дің) атысы қолдауымен қол күші арқылы жабдықтайды. Бұл кездегі жұмыстың көп бөлігі түнгі уақытта жүргізіледі. Ал қарсылас көрінбейтін аудандарда бүркеніш қатаң сақтала отырып күндіз жүргізіледі. Бекіністе, ең әуелі гранататқыш, атқыш – пулеметші үшін бір кісілік оқпана қазылады, негізгі атыс бекінісінде ЖҰМ-сы (БТР) үшін оқпана қазылады. Осыдан кейін жауынгерлер бір кісілік оқпаналарды бөлімше оқпанасына біріктіреді, қосалқы атыс бекінісінде ЖҰМ-сы (БТР) үшін оқпаналар және ЖҰМ-ның (БТР) атыс бекіністеріне байланыс жолдары қазылады. Бекіністе бөлімше жауынгерлері жабық атыс саңылауын жасайды, оқ-дәрілер үшін сөрелер қазылып, атыс ұяларын жасайды. Бөлімше бекінісі өртегіш қарудан сақтану үшін жабдықталып, бүркемеленеді. Қарсылас шабуылдағанға дейін бекіністе жабдықтау жұмыстары жетілдіріле береді. Қарсылас авиациясының шабуылдауы кезінде «Әуе!» сигналы бойынша бөлімше оқпана түбіне тығылуға, ал кезекші пулеметші әуе нысаналарына атыс жүргізуге дайындалады. Қорғаныс ұрысы барысында қарсыласты жоюға қатысы жоқ барлық жауынгерлер әуе нысаналарына атыс жүргізуге дайындалады және әуе нысаналарына қарсы күрес жүргізеді. Әуе нысаналарын ату командир пәрменімен жүргізіледі.

Дереккөздер

Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы: «Мектеп» ААҚ , 2001 жыл

Бұл — әскери іс туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы Уикипедияға көмектесе аласыз.

[1] Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы: «Мектеп» ААҚ , 2001 жыл