Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ғаббас Жұматұлы Жұматов (20 қыркүйек 1918, Баянауыл ауылы, Баянауыл ауданы, Семей облысы — 14 маусым 2018, Алматы) — Қазақ Ұлттық университетінің профессоры, Қазақ КСР мен Қазақстан Республикасының қоғам қайраткері, Ұлы Отан соғысы жылдарында Брест бекінісін қорғауға қатысушылардың бірі.
| Ғаббас Жұматұлы Жұматов | |||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||
| Туған күні | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Туған жері | Баянауыл ауылы, Баянауыл ауданы, Семей облысы | ||||||||||||||||||||||
| Қайтыс болған күні | |||||||||||||||||||||||
| Қайтыс болған жері | |||||||||||||||||||||||
| Азаматтығы | |||||||||||||||||||||||
| Ғылыми аясы | |||||||||||||||||||||||
| Жұмыс орны | |||||||||||||||||||||||
| Ғылыми атағы | |||||||||||||||||||||||
| Альма-матер | |||||||||||||||||||||||
| Марапаттары |
| ||||||||||||||||||||||
Өмірбаяны
Отбасы
1918 жылы 20 қыркүйекте Павлодар облысы Баянауыл ауылында ауыл мұғалімі Жұмат Досқараевтың көп балалы (8 бала) отбасында дүниеге келген. Арғын тайпасының Сүйіндік руының Айдабол тармағынан шыққан.
Ғаббастың әкесі Жұмат Досқараев 50 жасында Ташкенттегі Орта Азия университетін бітіріп, жоғары білім дипломын алған. Кейін әкесі жоғары оқу орындарында ұстаздық қызметпен айналысты, Қазақ КСР Ғылым академиясының бөлім меңгерушісі, Қазақ КСР Ғылым академиясы Тіл білімі институтында қызмет етті.
Ғаббастың ең үлкен ағасы Әубәкір Жұматов Тимирязев атындағы ауыл шаруашылығы академиясын бітіріп, 1943-1959 жылдары Қазақ ауыл шаруашылығы институтының ректоры болды.
Ғаббастың тағы бір ағасы Жұматов Хамза Жұматұлы вирусолог-эпидемиолог, медицина ғылымының докторы (1954), профессор (1958), КСРО Медицина ғылымдары академиясының корреспондент мүшесі (1961), КСРО Министрлер Кеңесі қарамағындағы Жоғары аттестациялық комиссияның (ЖАК) мүшесі (1961), Қазақ КСР ҒА академигі (1967).
Ғаббастың інісі Сапар Жұматов ММХҚИ бітірген, КСРО Сыртқы істер министрлігінде бірінші дәрежелі кеңесші болған. Ол ұзақ уақыт Франция мен Швейцарияда жұмыс істеді. ЮНЕСКО жанындағы халықаралық комиссияның мүшесі болды.
Соғысқа дейінгі кезі
Ғаббас Павлодардағы толық емес орта мектепті бітіргеннен кейін Жұматовтар отбасы Алматыға көшіп, Ғаббас 1937 жылы Байланыс техникумын бітірді. Тапсырма бойынша Үлкен Михайловка ауылында (қазіргі Қарағанды қаласының маңы) радиостанцияда техник болып жұмыс істеді. Екі жыл жұмыс істеп, Тау-кен металлургия институтының (қазіргі ҚазҰТУ) геологиялық барлау факультетіне оқуға түседі. Бірінші семестрден кейін 1939 жылдың аяғында Жұматұлы Қызыл Әскер қатарына шақырылды.
Жұматов орта білімі бар әскерге шақырылғандардың өткір тапшылығына байланысты 6-атқыштар дивизиясының 204-гаубица артиллериялық полкінің 3-дивизиясының 2-артиллериялық батареясының байланыс бөлімінің командирі қызметіне тағайындалды. Бұл бөлімше Брест бекінісінің аймағында орналасқан еді.
Соғыс
1941 жылы 22 маусымда кіші сержант Жұматовтың әскери қызметі аяқталып (ол кездегі жоғары оқу орындарынан шақырылғандар бір жарым жыл қызмет еткен), әскерден қайтпақшы болған. Германияның КСРО-ға шабуылының алғашқы сағаттарынан бастап Жұматов Брест бекінісін қорғауға қатысты. Бірнеше күн бекіністі қорғағаннан кейін 204-ші гаубицалық артиллериялық полктің штаб бастығы Иван Лукьянчиков шегінуді ұйымдастырып, Жұматовпен бірге қоршаудан аймағындағы майдан шебіне дейін әскери қызметкерлердің үлкен тобын шығара алды. Жаңадан құрылған артиллериялық бөлімшеде әскери борышын өтеуге міндетті жергілікті тұрғындардың арасынан Жұматов 76 мм зеңбірек батареясының басқарма взводының командирі болып тағайындалды. Біраз уақыттан кейін Жұматов Можайск бағытында Мәскеуді қорғауға қатысқан Бас командалық резервтің 573-зеңбірек артиллериялық полкіне қызметке ауыстырылды. Осы полк құрамында Жұматов қатысты.
Мәскеу үшін шайқасқа қатысқаны үшін «Ерлігі үшін» медалімен марапатталды.
1942 жылы желтоқсанда Жұматов Томбы қаласына көшірілген Днепропетровск артиллерия училищесіне оқуға жіберілді. 1943 жылдың жазында техникумды бітіргеннен кейін лейтенант Жұматов 5-гвардиялық Дон казактары Қызыл Тулы атты әскер корпусының 150-гвардиялық танкіге қарсы жойғыш полкінің атқыш взводының командирі болып тағайындалды.
Жұматов 5-корпустың құрамында Украина, Молдова, Румыния, Югославия, Мажарстандағы ұрыс қимылдарына қатысты. Будапешт маңында жараланған. Соғыс қимылдарының соңында аға лейтенант атағын алып, батарея командирі қызметіне тағайындалды. Жұматов 1946 жылы әскери қызметтен босатылды.
Соғыстан кейінгі кезең
Әскери борышын өтегеннен кейін Жұматов Қазақ мемлекеттік университетінің (қазіргі Қазақ ұлттық университеті) тарих факультетіне оқуға түсіп, оны үздік бітірді. Университетте марксизм-ленинизм кафедрасының аспиранты ретінде қалып, 1953 жылы оқытушылық қызметке кірісіп, соңында доцент, кейін профессор атағын қорғайды. Ол КОКП тарихын оқытуға маманданған. Университеттің ғылыми кеңесінің мүшесі болды.
Ғылыми қызметтің негізгі бағыты Қазақстандағы тарихи қайта құру мәселелері болды.
Жұматов Қазақ КСР КП ОК және КОКП Алматы облыстық комитетінің штаттан тыс оқытушысы ретінде бүкіл Қазақстанды дерлік аралап, дәріс оқыды.
1979 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Төралқасы Жұматов Ғаббасқа «Қазақстан жоғары мектебінің еңбек сіңірген қызметкері» құрметті атағын берді.
1984 жылдан Қазақ мемлекеттік университетінің Еңбек және Ұлы Отан соғысы ардагерлері қоғамын басқарды. Ол сондай-ақ Алматы қаласы Калинин ауданы (қазіргі Бостандық ауданы) Еңбек және Ұлы Отан соғысы ардагерлері қоғамы төралқасының мүшесі болды. Белсенді қоғамдық қызметі үшін әр жылдары Бүкілодақтық соғыс ардагерлері комитетінің Құрмет дипломдары және мақтау қағаздарымен марапатталған. 10 жылдан астам Алматы қалалық соғыс ардагерлері кеңесінің идеологиялық комиссиясын басқарды, Республиканың соғыс ардагерлері істері жөніндегі орталық кеңесінің мүшесі болды.
1960-1990 жылдар аралығында Жұматов Францияға, Болгарияға, Югославияға, Мажарстанға, Италияға және басқа да бірқатар елдерге Екінші дүниежүзілік соғыс туралы дәрістермен бірнеше рет барды. Франциядағы Қарсыласу қозғалысының бұрынғы мүшелерімен конференцияларға қатысты.
2018 жылы 14 маусымда жүз жылдық мерейтойына 3 ай жетпей Жұматов Ғаббас Алматы қаласында қайтыс болды. 15 маусымда әскери құрметпен Кеңсай зиратына жерленді.
Осылайша, 2018 жылдың 14 маусымына дейін Жұматов Ғаббас Брест қамалының ең соңғы тірі қорғаушысы болды.
Отбасы
Әйелі — Мақашева Раиса Кәрімқызы. Медицина ғылымдарының докторы. профессор. 1991 жылы қайтыс болды.
Қызы — Гүлнар, медицина ғылымдарының докторы. Қызы Майра мен ұлы Жайнар — медицина ғылымдарының кандидаты.
Дереккөздер
- Жұматов Ғаббас Жұматұлы. БАЯНАУЫЛ АУДАНЫНЫҢ ОРТАЛЫҚТАНДЫРЫЛҒАН КІТАПХАНА ЖҮЙЕСІ. Тексерілді, 18 маусым 2018.
- Алматыда Брест қамалын қорғаған соңғы қазақ ардагері Ғаббас Жұматов дүниеден озды. www.almaty.tv. Тексерілді, 18 маусым 2018.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ғabbas Zhumatuly Zhumatov 20 kyrkүjek 1918 Bayanauyl auyly Bayanauyl audany Semej oblysy 14 mausym 2018 Almaty Қazak Ұlttyk universitetinin professory Қazak KSR men Қazakstan Respublikasynyn kogam kajratkeri Ұly Otan sogysy zhyldarynda Brest bekinisin korgauga katysushylardyn biri Ғabbas Zhumatuly ZhumatovTugan kүni20 kyrkүjek 1918 1918 09 20 Tugan zheriBayanauyl auyly Bayanauyl audany Semej oblysyҚajtys bolgan kүni14 mausym 2018 2018 06 14 99 zhas Қajtys bolgan zheriAlmaty ҚazakstanAzamattygy KSRO Қazak KSR ҚazakstanҒylymi ayasytarihZhumys ornyҚazҰUҒylymi atagyprofessorAlma materҚazak ulttyk universitetiMarapattaryҚurmet ordeni Dostyk ordeni1941 1945 zhzh Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 50 zhyl merejtojlyk medaliӨmirbayanyOtbasy 1918 zhyly 20 kyrkүjekte Pavlodar oblysy Bayanauyl auylynda auyl mugalimi Zhumat Doskaraevtyn kop balaly 8 bala otbasynda dүniege kelgen Argyn tajpasynyn Sүjindik ruynyn Ajdabol tarmagynan shykkan Ғabbastyn әkesi Zhumat Doskaraev 50 zhasynda Tashkenttegi Orta Aziya universitetin bitirip zhogary bilim diplomyn algan Kejin әkesi zhogary oku oryndarynda ustazdyk kyzmetpen ajnalysty Қazak KSR Ғylym akademiyasynyn bolim mengerushisi Қazak KSR Ғylym akademiyasy Til bilimi institutynda kyzmet etti Ғabbastyn en үlken agasy Әubәkir Zhumatov Timiryazev atyndagy auyl sharuashylygy akademiyasyn bitirip 1943 1959 zhyldary Қazak auyl sharuashylygy institutynyn rektory boldy Ғabbastyn tagy bir agasy Zhumatov Hamza Zhumatuly virusolog epidemiolog medicina gylymynyn doktory 1954 professor 1958 KSRO Medicina gylymdary akademiyasynyn korrespondent mүshesi 1961 KSRO Ministrler Kenesi karamagyndagy Zhogary attestaciyalyk komissiyanyn ZhAK mүshesi 1961 Қazak KSR ҒA akademigi 1967 Ғabbastyn inisi Sapar Zhumatov MMHҚI bitirgen KSRO Syrtky ister ministrliginde birinshi dәrezheli kenesshi bolgan Ol uzak uakyt Franciya men Shvejcariyada zhumys istedi YuNESKO zhanyndagy halykaralyk komissiyanyn mүshesi boldy Ғabbastyn әke sheshesiSogyska dejingi kezi Ғabbas Pavlodardagy tolyk emes orta mektepti bitirgennen kejin Zhumatovtar otbasy Almatyga koship Ғabbas 1937 zhyly Bajlanys tehnikumyn bitirdi Tapsyrma bojynsha Үlken Mihajlovka auylynda kazirgi Қaragandy kalasynyn many radiostanciyada tehnik bolyp zhumys istedi Eki zhyl zhumys istep Tau ken metallurgiya institutynyn kazirgi ҚazҰTU geologiyalyk barlau fakultetine okuga tүsedi Birinshi semestrden kejin 1939 zhyldyn ayagynda Zhumatuly Қyzyl Әsker kataryna shakyryldy Zhumatov orta bilimi bar әskerge shakyrylgandardyn otkir tapshylygyna bajlanysty 6 atkyshtar diviziyasynyn 204 gaubica artilleriyalyk polkinin 3 diviziyasynyn 2 artilleriyalyk batareyasynyn bajlanys boliminin komandiri kyzmetine tagajyndaldy Bul bolimshe Brest bekinisinin ajmagynda ornalaskan edi Sogys 1941 zhyly 22 mausymda kishi serzhant Zhumatovtyn әskeri kyzmeti ayaktalyp ol kezdegi zhogary oku oryndarynan shakyrylgandar bir zharym zhyl kyzmet etken әskerden kajtpakshy bolgan Germaniyanyn KSRO ga shabuylynyn algashky sagattarynan bastap Zhumatov Brest bekinisin korgauga katysty Birneshe kүn bekinisti korgagannan kejin 204 shi gaubicalyk artilleriyalyk polktin shtab bastygy Ivan Lukyanchikov sheginudi ujymdastyryp Zhumatovpen birge korshaudan ajmagyndagy majdan shebine dejin әskeri kyzmetkerlerdin үlken tobyn shygara aldy Zhanadan kurylgan artilleriyalyk bolimshede әskeri boryshyn oteuge mindetti zhergilikti turgyndardyn arasynan Zhumatov 76 mm zenbirek batareyasynyn baskarma vzvodynyn komandiri bolyp tagajyndaldy Biraz uakyttan kejin Zhumatov Mozhajsk bagytynda Mәskeudi korgauga katyskan Bas komandalyk rezervtin 573 zenbirek artilleriyalyk polkine kyzmetke auystyryldy Osy polk kuramynda Zhumatov katysty Mәskeu үshin shajkaska katyskany үshin Erligi үshin medalimen marapattaldy 1942 zhyly zheltoksanda Zhumatov Tomby kalasyna koshirilgen Dnepropetrovsk artilleriya uchilishesine okuga zhiberildi 1943 zhyldyn zhazynda tehnikumdy bitirgennen kejin lejtenant Zhumatov 5 gvardiyalyk Don kazaktary Қyzyl Tuly atty әsker korpusynyn 150 gvardiyalyk tankige karsy zhojgysh polkinin atkysh vzvodynyn komandiri bolyp tagajyndaldy Zhumatov 5 korpustyn kuramynda Ukraina Moldova Rumyniya Yugoslaviya Mazharstandagy urys kimyldaryna katysty Budapesht manynda zharalangan Sogys kimyldarynyn sonynda aga lejtenant atagyn alyp batareya komandiri kyzmetine tagajyndaldy Zhumatov 1946 zhyly әskeri kyzmetten bosatyldy Sogystan kejingi kezen Әskeri boryshyn otegennen kejin Zhumatov Қazak memlekettik universitetinin kazirgi Қazak ulttyk universiteti tarih fakultetine okuga tүsip ony үzdik bitirdi Universitette marksizm leninizm kafedrasynyn aspiranty retinde kalyp 1953 zhyly okytushylyk kyzmetke kirisip sonynda docent kejin professor atagyn korgajdy Ol KOKP tarihyn okytuga mamandangan Universitettin gylymi kenesinin mүshesi boldy Ғylymi kyzmettin negizgi bagyty Қazakstandagy tarihi kajta kuru mәseleleri boldy Zhumatov Қazak KSR KP OK zhәne KOKP Almaty oblystyk komitetinin shtattan tys okytushysy retinde bүkil Қazakstandy derlik aralap dәris okydy 1979 zhyly Қazak KSR Zhogargy Kenesinin Toralkasy Zhumatov Ғabbaska Қazakstan zhogary mektebinin enbek sinirgen kyzmetkeri kurmetti atagyn berdi 1984 zhyldan Қazak memlekettik universitetinin Enbek zhәne Ұly Otan sogysy ardagerleri kogamyn baskardy Ol sondaj ak Almaty kalasy Kalinin audany kazirgi Bostandyk audany Enbek zhәne Ұly Otan sogysy ardagerleri kogamy toralkasynyn mүshesi boldy Belsendi kogamdyk kyzmeti үshin әr zhyldary Bүkilodaktyk sogys ardagerleri komitetinin Қurmet diplomdary zhәne maktau kagazdarymen marapattalgan 10 zhyldan astam Almaty kalalyk sogys ardagerleri kenesinin ideologiyalyk komissiyasyn baskardy Respublikanyn sogys ardagerleri isteri zhonindegi ortalyk kenesinin mүshesi boldy 1960 1990 zhyldar aralygynda Zhumatov Franciyaga Bolgariyaga Yugoslaviyaga Mazharstanga Italiyaga zhәne baska da birkatar elderge Ekinshi dүniezhүzilik sogys turaly dәristermen birneshe ret bardy Franciyadagy Қarsylasu kozgalysynyn buryngy mүshelerimen konferenciyalarga katysty 2018 zhyly 14 mausymda zhүz zhyldyk merejtojyna 3 aj zhetpej Zhumatov Ғabbas Almaty kalasynda kajtys boldy 15 mausymda әskeri kurmetpen Kensaj ziratyna zherlendi Osylajsha 2018 zhyldyn 14 mausymyna dejin Zhumatov Ғabbas Brest kamalynyn en songy tiri korgaushysy boldy Ғabbas agasy Hamza zhәne bauyry Saparmen birgeOtbasy Әjeli Makasheva Raisa Kәrimkyzy Medicina gylymdarynyn doktory professor 1991 zhyly kajtys boldy Қyzy Gүlnar medicina gylymdarynyn doktory Қyzy Majra men uly Zhajnar medicina gylymdarynyn kandidaty DerekkozderZhumatov Ғabbas Zhumatuly BAYaNAUYL AUDANYNYҢ ORTALYҚTANDYRYLҒAN KITAPHANA ZhҮJESI Tekserildi 18 mausym 2018 Almatyda Brest kamalyn korgagan songy kazak ardageri Ғabbas Zhumatov dүnieden ozdy www almaty tv Tekserildi 18 mausym 2018