Ясир Арафат

Ясир Арафат, Мухаммад Әбд Ар-Рауф Әль Кудвах әль-Хусейни (4 тамыз 1929, Иерусалим – 2004 жылы, сонда) – саяси қайраткер, Палестина автономиясы әкімшілігінің басшысы (1994 жылы), Палестинаны Азат ету ұйымы атқару комитетінің төрағасы (1969 жылдан).

Ясир Арафат (1999)

Өмірбаяны

Бай саудагердің отбасында дүниеге келген. 1948 жылы Палестина аумағын түгелдей Израиль жаулап алғаннан кейін Египетке эмиграцияға кетті. Ясир Арафат мұнда “Мұсылман ағайындығы” мен Палестиналық студенттер одағының құрамына кіріп, 1952 – 56 жылдары студенттер одағының президенті болды. 1956 жылы Каир унверситетінің инженер факультетін бітірді және сонымен бір мезгілде израйльдіктерге қарсы диверсия жұмыстарға араласу үшін әскери даярлықтан өтті. 1956 жылы болған Суэц жанжалында Египет армиясының қатарында соғысты. 1957 жылы Кувейтке өтіп, Газа секторындағы күресті ұйымдастырушы Халиль Вазирмен бірге “Аль-Фатах” диверсия тобының негізін қалады. 1964 жылы Палестинаны Азат ету ұйымына (ПАҰ) қосылған ол көп ұзамай осы ұйымының ең ықпалды басшысына айналды. 1970 жылдан палестиналық Қарсыласу қозғалысы қарулы күштерінің бас қолбасшысы, ал 1973 жылдан ПАҰ-ның саяси департаменті бастығы қызметтерін қоса атқарды. Ясир Арафат дербес Палестина араб мемлекетін құру қажеттілігін түсінді және бүкіл күш-жігерін ПАҰ-н Палестина халқының мүдделерін білдіретін өкілетті ұйым ретінде таныту үшін бағыттады. Соның нәтижесінде 1974 жылы ПАҰ Араб елдері лигасының мүшелігіне қабылданды. 1987 жылы палестиналық интифада жариялап, ол 6 жылға созылды. 1988 жылы 15 қарашада “Палестина мемлекеті” жарияланды, ал 1989 жылы 2 сәуірде Палестина Ұлттық Бас Кеңесі Ясир Арафатты осы мемлекеттің президенті етіп сайлады. 1988 жылы Ясир Арафат Израиль мемлекетін мойындап, палестина арабтары мен израильдіктердің арасында бейбіт келісімге қол жеткізу мүмкіндігін ашты. АҚШ-тың делдалдық етуімен Ясир Арафат Израильмен келіссөздер жүргізді. Нәтижесінде 1993 жылы қыркүйекте Вашингтонда Қағидаттар декларациясына қол қойылды. Ол бойынша Газа мен Иерихон секторларында палестиналық өзін-өзі басқару енгізілді. 1994 жылы мамырда бұл аумақтардағы Израиль әскерлері Палестина полициясымен алмастырылды. 1994 жылы шілдеде 27 жылдық қуғын-сүргіннен соң Ясир Арафат отанына палестиналық өзін-өзі басқару әкімшіліктінің басшысы ретінде салтанатты түрде қайтып оралды. Ясир Арафат – Бейбітшілік сақтау істері жөніндегі халықар. Нобель сыйлығы лауреаты (1994 жылы). 1996 жылы қаңтардан өмірінің соңына дейін Палестина Ұлттық кеңесінің атқарушы басшысы болды.

Сілтемелер

• Израиль
• Египет
• Иерусалим

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, X том