Экстернализм (кейде Экстерналдылық, ағылш. Externalism) — сана философиясындағы маңызды бір тезис болып, ол зерделі сананы жүйке жүйесінде (немесе мида) болып жатқан нәрселердің нәтижесі ғана емес, сондай-ақ ол субъектіден тысқары шындықтардың да нәтижесі. Ол сананы тек жүйке әрекетімен ғана түсіндіретін интернализмге қарама-қайшы ұстанымда. Экстернализм дегеніміз сана дегендік ми, немесе ми функциялары дегендік емес деген сенім.
"Сана дегеніміз не?" деген мәселеге қатысты экстернализмнің әртүрлі нұсқалары бар. Экстернализм сыртқы факторлардың жүйке жүйесене жасаған ықпалына көбірек сәуле түсіреді. Бір ұшқары (extreme) көзқарас бойынша, сана сыртқы факторларға тәуелді болуы мүмкін. Ал, кері түрдегі ұшқары көзқарас бойынша, сана сыртқы факторларға сөзсіз тәуелді. Экстернализмдік не жүйке жүйесі ішінара, немесе толығымен сыртқы процестерден құралатыны туралы, немесе олармен бірдей екендігі туралы ұшқары көзқарастарды дәріптейді.
Экстернализм теориясының тағы бір маңызды өлшемі - сананың қандай аспектіге саятыны туралы. Кей экстерналистер сананың танымдық аспектісіне назар аударады, мысалы Энди Кларк, Дэвид Чалмерс, Шон Галлахер және басқалары. Ал, өзгелері не сананың феноменалды аспектісіне, немесе зерделі санаға көңіл аударады. Кейбір философтар зерделі феноменалды мазмұн мен белсенділікті қарастырады, мысалы, , , немесе , , немесе .
Дереккөздер
- Rowlands, M., (2003), Externalism. Putting Mind and World Back Together Again, Chesham, Acumen Publishing Limited.
- Clark, A. and D. Chalmers, (1999), "The Extended Mind." in Analysis, 58(1): 10-23.
- Gallagher, S., (2009), "Philosophical Antecedents of Situated Cognition" in P. Robbins and M. Aydede, Eds, The Cambridge Handbook of Situated Cognition, Cambridge, Cambridge University Press.
- Robbins, P. and M. Aydede, Eds, (2009), The Cambridge Handbook of Situated Cognition, Cambridge, Cambridge University Press.
- Lycan, W. G., (2001), "The Case for Phenomenal Externalism" in J. E. Tomberlin, Ed., Philosophical Perspectives, Vol. 15: Metaphysics, Atascadero, Ridgeview Publishing: 17-36.
- Byrne, A. and M. Tye, (2006), "Qualia ain't in the Head." in Noûs, 40(2): 241-255.
- Tonneau, F., (2004), "Consciousness Outside the Head." in Behavior and Philosophy, 32: 97-123.
- Rockwell, T., (2005), Neither Brain nor Ghost, Cambridge (Mass), MIT Press.
- Manzotti, R., (2006), "An alternative process view of conscious perception." in Journal of Consciousness Studies, 13(6): 45-79.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Eksternalizm kejde Eksternaldylyk agylsh Externalism sana filosofiyasyndagy manyzdy bir tezis bolyp ol zerdeli sanany zhүjke zhүjesinde nemese mida bolyp zhatkan nәrselerdin nәtizhesi gana emes sondaj ak ol subektiden tyskary shyndyktardyn da nәtizhesi Ol sanany tek zhүjke әreketimen gana tүsindiretin internalizmge karama kajshy ustanymda Eksternalizm degenimiz sana degendik mi nemese mi funkciyalary degendik emes degen senim Sana degenimiz ne degen mәselege katysty eksternalizmnin әrtүrli nuskalary bar Eksternalizm syrtky faktorlardyn zhүjke zhүjesene zhasagan ykpalyna kobirek sәule tүsiredi Bir ushkary extreme kozkaras bojynsha sana syrtky faktorlarga tәueldi boluy mүmkin Al keri tүrdegi ushkary kozkaras bojynsha sana syrtky faktorlarga sozsiz tәueldi Eksternalizmdik ne zhүjke zhүjesi ishinara nemese tolygymen syrtky procesterden kuralatyny turaly nemese olarmen birdej ekendigi turaly ushkary kozkarastardy dәriptejdi Eksternalizm teoriyasynyn tagy bir manyzdy olshemi sananyn kandaj aspektige sayatyny turaly Kej eksternalister sananyn tanymdyk aspektisine nazar audarady mysaly Endi Klark Devid Chalmers Shon Gallaher zhәne baskalary Al ozgeleri ne sananyn fenomenaldy aspektisine nemese zerdeli sanaga konil audarady Kejbir filosoftar zerdeli fenomenaldy mazmun men belsendilikti karastyrady mysaly nemese nemese DerekkozderRowlands M 2003 Externalism Putting Mind and World Back Together Again Chesham Acumen Publishing Limited Clark A and D Chalmers 1999 The Extended Mind in Analysis 58 1 10 23 Gallagher S 2009 Philosophical Antecedents of Situated Cognition in P Robbins and M Aydede Eds The Cambridge Handbook of Situated Cognition Cambridge Cambridge University Press Robbins P and M Aydede Eds 2009 The Cambridge Handbook of Situated Cognition Cambridge Cambridge University Press Lycan W G 2001 The Case for Phenomenal Externalism in J E Tomberlin Ed Philosophical Perspectives Vol 15 Metaphysics Atascadero Ridgeview Publishing 17 36 Byrne A and M Tye 2006 Qualia ain t in the Head in Nous 40 2 241 255 Tonneau F 2004 Consciousness Outside the Head in Behavior and Philosophy 32 97 123 Rockwell T 2005 Neither Brain nor Ghost Cambridge Mass MIT Press Manzotti R 2006 An alternative process view of conscious perception in Journal of Consciousness Studies 13 6 45 79