Шағбан

Ислам күнтізбесі

Мұхаррам Сафар Рабиғ әл-әууәл Рабиғ әс-сәни Джумада әл-әууәл Жумад ас-сәни Раджаб Шағбан Рамазан Шәууәл Зул-Қағда Зул-Хиджа

Шағбан (араб.: شعبان‎ Ежелде арабтар су іздеуде шыққанда ‘бөлініп’ шығатын) (Үндістан мен Пәкістанда - шаб-и барат) - мұсылмандық ай күнтізбесіндегі сегізінші ай. Исламға дейін Шағбан төрт қасиетті айдың бірі болып саналған, себебі ежелгі араб күнтізбесі бойынша осы айға жазғы күннің ұзарып барып тоқырауы сәйкес келетін. Исламдағы Шағбан мәні, негізінен, мұсылмандық дәстүрге негізделген әрі күн тоқыраған күні, оның алдындағы және оған дейінгі күндерде ежелгі арабтар тұтынған діни ғұрыптармен де байланысы бар. Көптеген халықтар дәстүрінде марқұм болғандарды еске алу уақытты саналатын, ескі жыл аяқталып, жаңа жыл бабалар мезгіл түрінде қабылданған бұл күндері күнәдан арылу рәсімдері, дәлірек айтқанда ораза ұстау рәсімі қолданылған болуы керек, кейін осы рәсімді Ислам діні де қабылдаған. Алайда, ортағасырлык Ислам әлемінде Шағбан күндерін ерекше құрметтеуге бола ма, болмай да деген мәселе туралы раджаб (ораза) айындағы діни ғұрып төңірегіндегі айтысқа ұқсас қым-қиғаш пікірталас өрістеді. Шағбанды құрметтеуді бида («ұят жаңалық») деп есептеп, оны хадистер негізінде дәлелдеген пікір де болды. Соған қарамастан Шағбан күндері қосымша ораза ұстау (басқа да діни жоралғылар атқару) дәстүрі кең таралды, ал осы айдың Исламға дейінгі Арабияда да ерекше қастерленген 15-і күні Ислам ғұрпында ең танымал халықтық мерекелердің бірі - Лайлат әл-бара'а («Жасаған күні», әдетте мұны «Азат түні», басқаша айтқанда күнәйі кешу түні деп түсіндіреді) күніне айналды, бұл мереке сипатында Лайлат әл-кадр (қадыр түні) мерекесіндегі сияқты ежелгі жаңа жылдық салтанат белгілері сақталған. Мұсылман халықтарының сенімі бойынша Шағбанның 14-тен 15-ке қараған түні жапырақтарына жер бетіндегі тірі адамдардың бәрінің есімі жазылған өмір ағашы бір сілкініп алады. Есімдері жазылған жапырақ құлап түскен адамдар сол жыл шегінде қайтыс болады-мыс. Бұл түні Аллаһ дінге сенушілердің өзіне бағытталған намазының өтеуі ретінде олардың күнәсін кешу үшін «көктің төменгі қабатына» түседі. Лайлат әл-бара'а түні «Иасин» сүресін оқу дәстүрге айналған. Марқұм болғандарға және күнәдан тазаруға бағышталып оқылатын намаз бұдан өзгеше. Үндістан мен Пәкстанда бұл түні қайыршыларға тамақ үлестіріледі, тәтті тағамдар әзірленеді, безендірілген салтанат өткізіледі. Шағбанның 13-тен 15-не дейінгі кезең «ақ түндер (күндер)» деп аталынып, бірқатар елдерде бұл күндері ораза ұсталады. Шағбан айының 3-і Пайғамбарлық (с.а.у.) немересі әл-Хұсайынның туған күні болып есептеледі, ал Шағбан айының 5-і Пайғамбарлық (с.а.у.) тағы бір немересі Хасанның туған күні ретінде атап етіледі. Шағбанның 15-і - Құбыланың Иерусалимнен Меккеге ауысқан күні. Шағбан айының Ислам әлеміндегі мәні бұл айдың атауына әл- муаззам («қастерлі») эпитетінің тұрақты тіркеуі арқылы білдіріледі.

Мерзімдері

Григориан күнтізбесі	Һижри	Бірінші күн Григориан күнтізбесі	Соңғы күн Григориан күнтізбесі
2005	1426	5 Қыркүйек	3 Қазан
2006	1427	25 Тамыз	22 Қыркүйек
2007	1428	14 Тамыз	12 Қыркүйек
2008	1429	2 Тамыз	31 Тамыз
2009	1430	23 Шілде	21 Тамыз
2010	1431	13 Шілде	10 Тамыз
2011	1432	2 Шілде	31 Шілде
2012	1433	21 Маусым	19 Шілде
2013	1434	10 Маусым	8 Шілде
2014	1435	30 Мамыр	27 Маусым
2015	1436	19 Мамыр	17 Маусым
2005 пен 2015 жылдар аралығындағы Шағбан күндері

Дереккөздер

1. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1

Сыртқы сілттемелер

• Islamic-Western Calendar Converter (Based on the Arithmetical or Tabular Calendar)
• Islamic Calendar / Hijri Calendar for Makkah Мұрағатталған 31 желтоқсанның 2018 жылы.