Шапық Шөкіұлы Шөкин (01.10.1912, қазіргі Павлодар облысы Баянауыл ауданы 10-ауыл – 4.7.2003, Алматы) – көрнекті қазақ энергетигі, Қазақстан Республикасы ғылым академиясының академигі,техника ғылымының докторы (1953), профессор (1956).
Шапық Шөкіұлы Шөкин | |
---|---|
Дүниеге келгені: | 1912 ж. қазанның 1 қазіргі Павлодар облысы Баянауыл ауданы 10-ауыл |
Қайтыс болғаны: | 4 |
Ұлты: | қазақ |
Мансабы: | Қазақстан Республикасы ғылым академиясының академигі (1954), профессор (1956). Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым қайраткері (1961) |
Арғын тайпасының Сүйіндік руының Айдабол бөлімінен шыққан. Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген ғылым қайраткері (1961). 1937 жылы Омбының С.М.Киров атындағы ауыл шаруашылық институтын бітіріп, Қазақ КСР ауыл шаруашылық электрлендіру мекемесінде бөлім бастығы, (1937— 43), Қазақ КСР ҒА энергетика бөлімінің меңгерушісі (1943-44), Қазақ КСР ғылым академиясының энергетика институтының директоры (1944—63) әрі академик- секретарь (1955-62), Қазақ КСР ғылым академиясының президенті (1964—67) және президиум мүшесі (1955—68) қызметтерін атқарды. 1963 жылдан бері Қазақ энергетикалық ғылыми-зерттеу институтының директоры. Ш.Шөкин — шәкірті. Ол 1944-50 жылдары энергетика қорын комплексті түрде пайдалану мәселесін шама т9рғыдан зерттеді, сөйтіп, Қапшағай бөгені мен салу ісіне үлкен үлес қосты. 1949-58 жылдары Орталық Қазақстанды сумен қамтамасыз ету мөселесімен Ертіс өзенін бұру негізінде шешуге болатындығын дәлелдеді. Мұның өзі Ертіс-Қарағанды каналының салынуына себеп болды. Ш.Шөкин — Сібір өзендерін Қазақстан мен Орта Азияғa бұру мәселесін ғылыми тұрғыда қарастырған алғашқы ғалымдардың бірі. Оның басшылығымен осы мәселені шешудің тиімді жолдары мен жобалары айқындалды. Ш.Шөкин — 170-тен астам ғылыми еңбектің авторы. Негізгі еңбектері энергетика және су шаруашылығының болашақ дамуы мен отындық энергетиканың, баланс проблемасына т. б. арналған. Ол Белград (1957), Бангкок (1961), Будапешт (1965), Мәскеу (1968) және (1971) өткен халықаралық конференциялар мен симпозиумдарға қатысып, онда Қазақстанның энергетикасы мен су шаруашылығының дамуының бүгінгісі мен келешегі туралы баяндамалар жасады. Ш.Шөкин — КСРО ғылым академиясының комплексті энергетика және су қорларын пайдалану мен қорғау жөніндегі ғылыми кеңестердің мүшесі, Республикалық энергетика және электротехника ғылыми қоғамы председателінің орынбасары Қаз КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1972). 6-сайланған КСРО Жоғарғы Кеңесінің депутаты, Қазақстан Компартиясының ХӀӀ-съезінде Қазақстан КП ОК мүшесі болып сайланды. Еңбек Қызыл Ту орденімен, медальдармен марапатталған.
Шығармашылығы
- Основы развития энергетики Казахстана, А.-А., 1971;
- Энергетика и водное хозяйство Казахстана, А.-А., 1975;
- Топливно-энергетический баланс Казахстана, А.-А., 1979;
- Параметры и режимы гидроэлектростанции, А.-А.,1983.
Деректі фильм
Ш.Шөкин - режиссері Қалила Умаров. 2013 жыл
Дереккөздер
- http://qr.pavlodarlibrary.kz/books/literaturovedenie/aldabergenov_bir_tuar_dara_tulgalar.pdf
- Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2
- Қазақстан ұлттық энциклопедиясы
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shapyk Shokiuly Shokin 01 10 1912 kazirgi Pavlodar oblysy Bayanauyl audany 10 auyl 4 7 2003 Almaty kornekti kazak energetigi Қazakstan Respublikasy gylym akademiyasynyn akademigi tehnika gylymynyn doktory 1953 professor 1956 Shapyk Shokiuly ShokinDүniege kelgeni 1912 zh kazannyn 1 1912 10 01 112 zhas kazirgi Pavlodar oblysy Bayanauyl audany 10 auylҚajtys bolgany 4Ұlty kazakMansaby Қazakstan Respublikasy gylym akademiyasynyn akademigi 1954 professor 1956 Қazakstannyn enbek sinirgen gylym kajratkeri 1961 Argyn tajpasynyn Sүjindik ruynyn Ajdabol boliminen shykkan Қazak KSR inin enbek sinirgen gylym kajratkeri 1961 1937 zhyly Ombynyn S M Kirov atyndagy auyl sharuashylyk institutyn bitirip Қazak KSR auyl sharuashylyk elektrlendiru mekemesinde bolim bastygy 1937 43 Қazak KSR ҒA energetika boliminin mengerushisi 1943 44 Қazak KSR gylym akademiyasynyn energetika institutynyn direktory 1944 63 әri akademik sekretar 1955 62 Қazak KSR gylym akademiyasynyn prezidenti 1964 67 zhәne prezidium mүshesi 1955 68 kyzmetterin atkardy 1963 zhyldan beri Қazak energetikalyk gylymi zertteu institutynyn direktory Sh Shokin shәkirti Ol 1944 50 zhyldary energetika koryn kompleksti tүrde pajdalanu mәselesin shama t9rgydan zerttedi sojtip Қapshagaj bogeni men salu isine үlken үles kosty 1949 58 zhyldary Ortalyk Қazakstandy sumen kamtamasyz etu moselesimen Ertis ozenin buru negizinde sheshuge bolatyndygyn dәleldedi Munyn ozi Ertis Қaragandy kanalynyn salynuyna sebep boldy Sh Shokin Sibir ozenderin Қazakstan men Orta Aziyaga buru mәselesin gylymi turgyda karastyrgan algashky galymdardyn biri Onyn basshylygymen osy mәseleni sheshudin tiimdi zholdary men zhobalary ajkyndaldy Sh Shokin 170 ten astam gylymi enbektin avtory Negizgi enbekteri energetika zhәne su sharuashylygynyn bolashak damuy men otyndyk energetikanyn balans problemasyna t b arnalgan Ol Belgrad 1957 Bangkok 1961 Budapesht 1965 Mәskeu 1968 zhәne 1971 otken halykaralyk konferenciyalar men simpoziumdarga katysyp onda Қazakstannyn energetikasy men su sharuashylygynyn damuynyn bүgingisi men keleshegi turaly bayandamalar zhasady Sh Shokin KSRO gylym akademiyasynyn kompleksti energetika zhәne su korlaryn pajdalanu men korgau zhonindegi gylymi kenesterdin mүshesi Respublikalyk energetika zhәne elektrotehnika gylymi kogamy predsedatelinin orynbasary Қaz KSR Memlekettik syjlygynyn laureaty 1972 6 sajlangan KSRO Zhogargy Kenesinin deputaty Қazakstan Kompartiyasynyn HӀӀ sezinde Қazakstan KP OK mүshesi bolyp sajlandy Enbek Қyzyl Tu ordenimen medaldarmen marapattalgan ShygarmashylygyOsnovy razvitiya energetiki Kazahstana A A 1971 Energetika i vodnoe hozyajstvo Kazahstana A A 1975 Toplivno energeticheskij balans Kazahstana A A 1979 Parametry i rezhimy gidroelektrostancii A A 1983 Derekti filmSh Shokin rezhisseri Қalila Umarov 2013 zhylDerekkozderhttp qr pavlodarlibrary kz books literaturovedenie aldabergenov bir tuar dara tulgalar pdf Tarihi tulgalar Tanymdyk kopshilik basylym Mektep zhasyndagy okushylar men kopshilikke arnalgan Қurastyrushy Togysbaev B Suzhikova A Almaty Almatykitap baspasy 2009 ISBN 978 601 01 0268 2 Қazakstan ulttyk enciklopediyasyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet