Шамшат (лат. Fagus) — қос жарнақты өсімдіктер; таксономиялық жіктелім бойынша — қатар. Дүние жүзінде , тропиктік және субтропиктік аймақтарда (тек Оңтүстік Африканың тропиктік аймағында кездеспейді) өседі.
Beech | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(Fagus sylvatica) | ||||||||||||||
|
Бұл қатарға қайың тұқымдасы және шамшат тұқымдасы, 7 — 9 туыс, 600-дей (кейбір деректер бойынша 1000-нан аса) түрлер жатады. Қазба қалдықтары бор кезеңінен белгілі. Шамшаттар — бір үйлі (сирек екі үйлі) ағаштар. Биіктігі 50 м-ден, діңінің жуандығы 2 м-ден асады. Дің қабығы тегіс, сұр түсті, көпшілігі — жапырақ тастайтын ағаш. Гүлі дара жынысты. Аталық гүлінде 6 — 12 аталық, аналық гүлінде 1 аналығы болады, олар жеке-жеке орналасады. Гүлшоғыры бір немесе бірнеше гүлден құралады. Жапырағы бүр жарғанда гүлдейді. Желмен тозаңданады. Жемісі (жаңғағы) шошқажаңғақ тәрізді болады. Шамшаттарды елді мекендерді көгалдандыру үшін, орман шамшатында ағаштарды қорғау үшін отырғызады; сүрегі мықты, сондықтан ағаш бұйымдарын жасауда қолданылады. Жемісінде улы алкалоид — болады, ол жемісін қуырғанда жойылып кетеді, сондықтан жемісінен тағамдық және техникалық май алынады; күнжарасы шошқаға беріледі.
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы, 9 том 18 бөлім
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shamshat lat Fagus kos zharnakty osimdikter taksonomiyalyk zhiktelim bojynsha katar Dүnie zhүzinde tropiktik zhәne subtropiktik ajmaktarda tek Ontүstik Afrikanyn tropiktik ajmagynda kezdespejdi osedi Beech Fagus sylvatica Dүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked Saby Tukymdasy FagaceaeTegi Fagus Karl Linnej Bul katarga kajyn tukymdasy zhәne shamshat tukymdasy 7 9 tuys 600 dej kejbir derekter bojynsha 1000 nan asa tүrler zhatady Қazba kaldyktary bor kezeninen belgili Shamshattar bir үjli sirek eki үjli agashtar Biiktigi 50 m den dininin zhuandygy 2 m den asady Din kabygy tegis sur tүsti kopshiligi zhapyrak tastajtyn agash Gүli dara zhynysty Atalyk gүlinde 6 12 atalyk analyk gүlinde 1 analygy bolady olar zheke zheke ornalasady Gүlshogyry bir nemese birneshe gүlden kuralady Zhapyragy bүr zharganda gүldejdi Zhelmen tozandanady Zhemisi zhangagy shoshkazhangak tәrizdi bolady Shamshattardy eldi mekenderdi kogaldandyru үshin orman shamshatynda agashtardy korgau үshin otyrgyzady sүregi mykty sondyktan agash bujymdaryn zhasauda koldanylady Zhemisinde uly alkaloid bolady ol zhemisin kuyrganda zhojylyp ketedi sondyktan zhemisinen tagamdyk zhәne tehnikalyk maj alynady kүnzharasy shoshkaga beriledi DerekkozderҚazak Enciklopediyasy 9 tom 18 bolim