Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Чарльз Герберт Лайтоллер (ағылш. Charles Herbert Lightoller; 30 наурыз 1874 — 8 желтоқсан 1952) - ағылшын теңізшісі, коммандер, «Ерен еңбегі үшін» крестінің кавалері және басқа да марапаттардың иегері. Ол «Титаниктің» бортында екінші көмекші қызметін атқарды, және Титаник апатынан аман қалған шені ең жоғары офицер болды. Сол жақ борттан адамдарды эвакуациялауды қадағалады. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде ерлігі үшін марапатталған. Кейінірек, отставкадағы әскери-теңіз офицері бола тұра, ол одақтастар әскерін Дюнкерктен эвакуациялауға қатысып тағы да марапатталды.
| Чарльз Лайтоллер | |
| ағылш. Charles Herbert Lightoller | |
 | |
| Толық есімі | Чарльз Герберт Лайтоллер |
|---|---|
| Туған күні | |
| Қайтыс болған күні | 8 желтоқсан 1952 (78 жас) |
| Азаматтығы | |
| Ұлты | ағылшын |
| Қызметі | теңіз офицері |
«Титаникке» дейін
Теңіз мансабының басталуы
Чарльз Лайтоллер Англиядағы Ланкашир шағын қалашығында дүниеге келген. Оның анасы ол туылғаннан кейін көп ұзамай қайтыс болды, ал әкесі ұлы 13 жасқа толғанда мақта өңдеу зауытына жұмысқа тұрғызып, өзі Жаңа Зеландияға кетті. Чарльздің ауыр зауыттық жұмысқа зауқы соқпады. Ол Примроз Хилл кемесінде юнга болып жұмысқа орналасты. 21 жасында жарты әлемді шарлап, кеме апатынан, ашық теңіздегі өрттен және қатты циклоннан аман өтіп, Лайтоллер капитанның көмекшісі ретінде сертификат алып, желкенді флоттан букемелеріне ауысты. Келесі үш жыл бойы ол Африканың корольдік пошта флотында қызмет етті, онда ол безгекпен қатты ауырып бір өлімнен қалды.
Осыдан кейін ол Клондайктағы алтын құштарлығына қатысу үшін теңіз қызметін біраз уақытқа қалдырды. Алайда, шаруасы оңға баспай, әртүрлі жұмыстармен айналысуға мәжбүр болды. Жүк пойыздарында билетсіз жолаушы ретінде ол Канаданы кесіп өтіп, ковбой ретінде жұмыс тауып, ақыры Англияға оралды, онда ол қайтадан теңіздегі мансабын жалғастырып, White Star Line- ге орналасты.
Форт Денисон оқиғасы
Бұл кезде Британдық Достастықта екінші ағылшын-бур соғысы қызып тұрды, оған Австралияның сарбаздары белсенді қатысты. Бұл енді ғана тәуелсіздік алған Австралия қатысқан бірінші қақтығыс болғандықтан, елдің назары Оңтүстік Африкаға аударылды. Осы аласапыран жағдайда авторы Лайтоллер мен оның жолдастары болған әзіл ерекше көзге түсті. 1900 жылы сол кезде Чарльз қызмет еткен Медик кемесі Сидней портында тіркелді. Оңтүстік Африкадағы қақтығысқа қаншалықты көңіл бөлінгенін білген Лайтоллер және тағы төрт матрос жергілікті халықты әзілдеп алдауға шешім қабылдады. Таңертең ерте олар Сидней айлағындағы Форт Денисонға шағын қайықпен жүзіп, бекіністің жайтартқышына қолдан жасалған бурлардың туын байқаусыз іліп қойды. Бекініс зеңбірегін көп мөлшердегі мылтық пен түрлі шаң-тозаңды тиеп алған олар елу футтық ұзын сақтандырғышты жағып, елеусіз жоғалып кетті. Таңертеңгі күрт жарылыс және қарсыластардың туы қалада дүрбелең тудырды, жергілікті газеттер пранкерлерді соттауды талап етті, Жаңа Оңтүстік Уэльспарламенті тіпті айлақ қорғанысын арттыру мәселесін көтерді, бірақ өтемақы зиян үшін және White Star Line компаниясының көпшілік алдында кешірім сұрауы жеткілікті болды. Бірақ, белгілі болғандай, бұл оқиға Чарльз Лайтоллердің мансабының соңы емес, белгілі бір мағынада, тіпті керісінше: ол оқиға үшін жауапкершілікті өз мойнына алып, сыбайластарын беруге келіспейтіндіктен, ол Солтүстікке ауыстырылды. Бұны тіпті жоғарылау ретінде қарастыруға болады.
«Титаникте»
Маджестик және Океаникте бірнеше жыл жұмыс істегеннен кейін Чарльз өзін қабілетті теңізші ретінде көрсетті, сол себептен үшіншіден бірінші көмекшіге дейін көтерілді. Бұл кезде жаңа жолаушылар лайнері «Титаник» өзінің алғашқы сапарына дайындалып жатқан болатын. Чарльз сынақ сапарлары кезінде бірінші көмекші болуға шақырылды, ал кейінірек экипаждағы өзгерістерге байланысты ол екінші көмекші лауазымына тағайындалды.
Апат болған түні
1912 жылдың 15 сәуіріне қараған түні Чарльз Лайтоллер айсбергке соқтығыспас бұрын соңғы кезекшілікте болды. Белгіленген сағатта оны Уильям Мердок алмастырды, бірақ Чарльз ұйықтап жатқанда, 23:40-та ол қатты соққыны сезінді. Көп ұзамай ол басқа офицерлермен бірге көпірге шақырылып, кеменің тағдырынан хабардар болды.
Ол «бірінші кезекте әйелдер мен балалар» ережесін өте мұқият сақтай отырып, сол жақ борт жағынан жолаушыларды дереу эвакуациялауға кірісті, нәтижесінде қайықтардағы көптеген орындар бос қалды, өйткені апаттың алғашқы минуттарында қауіпсіз болып көрінетін Титаникті қалдыруға дайын адамдар аз болды. Ал Лайтоллер қайықтарды жартылай бос жіберіп, ерлерге оларға отыруға рұқсат бермеді. Ер адамдар қайықтарға сол жақ борт жағында ескекшілер қажет болған жағдайда ғана отырды. Бір кезде ол тіпті қайыққа отырып алған ерлерді қарумен қорқытуға мәжбүр болды. Құтқару қайықтарыныңайтарлықтай жетіспеушілігінен Чарльз және басқа офицерлер Эндельгард жүйесінің жеңіл жиналмалы құтқару қайықтарын алуға барды. Осы кезде Лайтоллер жиналатын В қайығын босатып жатқанда, Титаник кенеттен тез су астына кете бастады. Кемеден секірген Чарльз әуелі инстинктивті түрде судан шығып тұрған марсқа қарай бет алды, бірақ кеме батып бара жатқанда оның жанында болу қауіпті екенін есіне түсіріп, бүйірге қарай жүзуге тырысты. Ол ғажайыптан желдеткіш шахтаға сіңіп кетпей, төңкеріліп жатқан жиналмалы В қайығына жүзіп кетті.
Жанындағы мұхитқа құлап кеткен Титаниктің құбыры қайықты суға батып бара жатқан кемеден алыстатып, суда қалуына мүмкіндік берген. Төңкерілген қайықта барлығы 30 адам болған, Лайтоллер оларды қайық суға батпайтындай етіп тепе-теңдікте отыруды ұйымдастыра алды. Бұл «Титаниктің» құтқарылған соңғы жолаушылары болды; Лайтоллер жолаушыларды шығаруға көмектесті және бортқа соңғы болып өзі шықты. Таң атқанда оларды « Карпатия » кемесінің қайықтары алып кетті, сол уақытта жиналмалы Б қайығында 27 адам қалды.
Апаттан кейін
Куәгерлік ету
Тірі қалғандар арасында ең жоғарғы шенді офицер Лайтоллер Ұлыбританияда да, АҚШ-та да тергеулердің негізгі куәгері болды. Ол White Star Line-ды жақтаушы позициясында тұрды. Оның айтуынша, ол өмірінде бұндай тыныш теңізді көрмеген, оның түбінде ақ жарғыштарсыз жақындап келе жатқан айсбергті көру өте қиын болған.
Лайтоллер осы апаттың салдары бойынша ұсыныстар берді. Бұрын кеменің тоннажынақарай есептелген қайықтардың санын енді борттағы жолаушылар мен экипаж мүшелерінің санына қарай есептеу ұсынылды. Сонымен қатар, Лайтоллер құтқару қайықтарын пайдалану бойынша оқтын-оқтын оқытуды және жолаушы қандай құтқару қайықтарына тағайындалған жалпы нұсқаулықты ұсынды. Әрбір кемемен тәулік бойы радиобайланыс және ауа-райы жағдайына байланысты қауіпті аймақтар туралы сигналдарды үздіксіз беру де Титаник апатын зерттеу аяқталғаннан кейін жалпы ережеге айналды.
Зейнеткерлікте
1946 жылы 72 жасында Лайтоллер демобилизацияланып, Лондон өзенінің полициясы үшін қайықтар жасай бастады. Чарльз Лайтоллер 1952 жылы 8 желтоқсанда 78 жасында Лондондағы кезінде қайтыс болды. Ол Лондондағы Мортлейк крематориындакремацияланды . Sandauer яхтасы және кейбір жеке заттары Рамсгейт мұражайында орналасқан.
Отбасы
1903 жылы Сиднейге саяхатта ол 49 жыл бірге өмір сүрген болашақ әйелімен танысады. Олардың бес баласы болды, кіші ұлы, РАФ ұшқышы Брайан соғыстың бірінші күнінде Вильгельмсхафен әуе шабуылы кезінде қаза тапты. Үлкен ұлы Роджер соғыстың соңғы апталарында Францияда қайтыс болды.
Дереккөздер
- фотография. Басты дереккөзінен мұрағатталған 1 маусым 2009.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 18 наурыз 2009.
Сілтемелер
- Титаник және Чарльз Лайтоллердің басқа кемелері (ағыл.)
- Чарльз Лайтоллердің өмірбаяны (ағыл.)
- Чарльз Лайтоллердің немересімен сұхбат (ағыл.)
- Би-би-си радиосы Чарльз Лайтоллермен Дюнкеркті эвакуациялау туралы сұхбат (ағыл.)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Charlz Gerbert Lajtoller agylsh Charles Herbert Lightoller 30 nauryz 1874 18740330 8 zheltoksan 1952 agylshyn tenizshisi kommander Eren enbegi үshin krestinin kavaleri zhәne baska da marapattardyn iegeri Ol Titaniktin bortynda ekinshi komekshi kyzmetin atkardy zhәne Titanik apatynan aman kalgan sheni en zhogary oficer boldy Sol zhak borttan adamdardy evakuaciyalaudy kadagalady Birinshi dүniezhүzilik sogys kezinde erligi үshin marapattalgan Kejinirek otstavkadagy әskeri teniz oficeri bola tura ol odaktastar әskerin Dyunkerkten evakuaciyalauga katysyp tagy da marapattaldy Charlz Lajtolleragylsh Charles Herbert LightollerTolyk esimiCharlz Gerbert LajtollerTugan kүni30 nauryz 1874 1874 03 30 Қajtys bolgan kүni8 zheltoksan 1952 1952 12 08 78 zhas Azamattygy ҰlybritaniyaҰltyagylshynҚyzmetiteniz oficeri Titanikke dejinTeniz mansabynyn bastaluy Charlz Lajtoller Angliyadagy Lankashir shagyn kalashygynda dүniege kelgen Onyn anasy ol tuylgannan kejin kop uzamaj kajtys boldy al әkesi uly 13 zhaska tolganda makta ondeu zauytyna zhumyska turgyzyp ozi Zhana Zelandiyaga ketti Charlzdin auyr zauyttyk zhumyska zauky sokpady Ol Primroz Hill kemesinde yunga bolyp zhumyska ornalasty 21 zhasynda zharty әlemdi sharlap keme apatynan ashyk tenizdegi ortten zhәne katty ciklonnan aman otip Lajtoller kapitannyn komekshisi retinde sertifikat alyp zhelkendi flottan bukemelerine auysty Kelesi үsh zhyl bojy ol Afrikanyn koroldik poshta flotynda kyzmet etti onda ol bezgekpen katty auyryp bir olimnen kaldy Osydan kejin ol Klondajktagy altyn kushtarlygyna katysu үshin teniz kyzmetin biraz uakytka kaldyrdy Alajda sharuasy onga baspaj әrtүrli zhumystarmen ajnalysuga mәzhbүr boldy Zhүk pojyzdarynda biletsiz zholaushy retinde ol Kanadany kesip otip kovboj retinde zhumys tauyp akyry Angliyaga oraldy onda ol kajtadan tenizdegi mansabyn zhalgastyryp White Star Line ge ornalasty Fort Denison okigasy Bul kezde Britandyk Dostastykta ekinshi agylshyn bur sogysy kyzyp turdy ogan Avstraliyanyn sarbazdary belsendi katysty Bul endi gana tәuelsizdik algan Avstraliya katyskan birinshi kaktygys bolgandyktan eldin nazary Ontүstik Afrikaga audaryldy Osy alasapyran zhagdajda avtory Lajtoller men onyn zholdastary bolgan әzil erekshe kozge tүsti 1900 zhyly sol kezde Charlz kyzmet etken Medik kemesi Sidnej portynda tirkeldi Ontүstik Afrikadagy kaktygyska kanshalykty konil bolingenin bilgen Lajtoller zhәne tagy tort matros zhergilikti halykty әzildep aldauga sheshim kabyldady Tanerten erte olar Sidnej ajlagyndagy Fort Denisonga shagyn kajykpen zhүzip bekinistin zhajtartkyshyna koldan zhasalgan burlardyn tuyn bajkausyz ilip kojdy Bekinis zenbiregin kop molsherdegi myltyk pen tүrli shan tozandy tiep algan olar elu futtyk uzyn saktandyrgyshty zhagyp eleusiz zhogalyp ketti Tanertengi kүrt zharylys zhәne karsylastardyn tuy kalada dүrbelen tudyrdy zhergilikti gazetter prankerlerdi sottaudy talap etti Zhana Ontүstik Uelsparlamenti tipti ajlak korganysyn arttyru mәselesin koterdi birak otemaky ziyan үshin zhәne White Star Line kompaniyasynyn kopshilik aldynda keshirim surauy zhetkilikti boldy Birak belgili bolgandaj bul okiga Charlz Lajtollerdin mansabynyn sony emes belgili bir magynada tipti kerisinshe ol okiga үshin zhauapkershilikti oz mojnyna alyp sybajlastaryn beruge kelispejtindikten ol Soltүstikke auystyryldy Buny tipti zhogarylau retinde karastyruga bolady Titanikte Lajtoller kutkaru kajygynda Madzhestik zhәne Okeanikte birneshe zhyl zhumys istegennen kejin Charlz ozin kabiletti tenizshi retinde korsetti sol sebepten үshinshiden birinshi komekshige dejin koterildi Bul kezde zhana zholaushylar lajneri Titanik ozinin algashky saparyna dajyndalyp zhatkan bolatyn Charlz synak saparlary kezinde birinshi komekshi boluga shakyryldy al kejinirek ekipazhdagy ozgeristerge bajlanysty ol ekinshi komekshi lauazymyna tagajyndaldy Apat bolgan tүni 1912 zhyldyn 15 sәuirine karagan tүni Charlz Lajtoller ajsbergke soktygyspas buryn songy kezekshilikte boldy Belgilengen sagatta ony Uilyam Merdok almastyrdy birak Charlz ujyktap zhatkanda 23 40 ta ol katty sokkyny sezindi Kop uzamaj ol baska oficerlermen birge kopirge shakyrylyp kemenin tagdyrynan habardar boldy Ol birinshi kezekte әjelder men balalar erezhesin ote mukiyat saktaj otyryp sol zhak bort zhagynan zholaushylardy dereu evakuaciyalauga kiristi nәtizhesinde kajyktardagy koptegen oryndar bos kaldy ojtkeni apattyn algashky minuttarynda kauipsiz bolyp korinetin Titanikti kaldyruga dajyn adamdar az boldy Al Lajtoller kajyktardy zhartylaj bos zhiberip erlerge olarga otyruga ruksat bermedi Er adamdar kajyktarga sol zhak bort zhagynda eskekshiler kazhet bolgan zhagdajda gana otyrdy Bir kezde ol tipti kajykka otyryp algan erlerdi karumen korkytuga mәzhbүr boldy Қutkaru kajyktarynynajtarlyktaj zhetispeushiliginen Charlz zhәne baska oficerler Endelgard zhүjesinin zhenil zhinalmaly kutkaru kajyktaryn aluga bardy Osy kezde Lajtoller zhinalatyn V kajygyn bosatyp zhatkanda Titanik kenetten tez su astyna kete bastady Kemeden sekirgen Charlz әueli instinktivti tүrde sudan shygyp turgan marska karaj bet aldy birak keme batyp bara zhatkanda onyn zhanynda bolu kauipti ekenin esine tүsirip bүjirge karaj zhүzuge tyrysty Ol gazhajyptan zheldetkish shahtaga sinip ketpej tonkerilip zhatkan zhinalmaly V kajygyna zhүzip ketti Zhanyndagy muhitka kulap ketken Titaniktin kubyry kajykty suga batyp bara zhatkan kemeden alystatyp suda kaluyna mүmkindik bergen Tonkerilgen kajykta barlygy 30 adam bolgan Lajtoller olardy kajyk suga batpajtyndaj etip tepe tendikte otyrudy ujymdastyra aldy Bul Titaniktin kutkarylgan songy zholaushylary boldy Lajtoller zholaushylardy shygaruga komektesti zhәne bortka songy bolyp ozi shykty Tan atkanda olardy Karpatiya kemesinin kajyktary alyp ketti sol uakytta zhinalmaly B kajygynda 27 adam kaldy Lajtoller on zhakta zhәne үshinshi oficer Gerbert PitmanApattan kejinKuәgerlik etu Tiri kalgandar arasynda en zhogargy shendi oficer Lajtoller Ұlybritaniyada da AҚSh ta da tergeulerdin negizgi kuәgeri boldy Ol White Star Line dy zhaktaushy poziciyasynda turdy Onyn ajtuynsha ol omirinde bundaj tynysh tenizdi kormegen onyn tүbinde ak zhargyshtarsyz zhakyndap kele zhatkan ajsbergti koru ote kiyn bolgan Lajtoller osy apattyn saldary bojynsha usynystar berdi Buryn kemenin tonnazhynakaraj eseptelgen kajyktardyn sanyn endi borttagy zholaushylar men ekipazh mүshelerinin sanyna karaj esepteu usynyldy Sonymen katar Lajtoller kutkaru kajyktaryn pajdalanu bojynsha oktyn oktyn okytudy zhәne zholaushy kandaj kutkaru kajyktaryna tagajyndalgan zhalpy nuskaulykty usyndy Әrbir kememen tәulik bojy radiobajlanys zhәne aua rajy zhagdajyna bajlanysty kauipti ajmaktar turaly signaldardy үzdiksiz beru de Titanik apatyn zertteu ayaktalgannan kejin zhalpy erezhege ajnaldy Zejnetkerlikte 1946 zhyly 72 zhasynda Lajtoller demobilizaciyalanyp London ozeninin policiyasy үshin kajyktar zhasaj bastady Charlz Lajtoller 1952 zhyly 8 zheltoksanda 78 zhasynda Londondagy kezinde kajtys boldy Ol Londondagy Mortlejk krematoriyndakremaciyalandy Sandauer yahtasy zhәne kejbir zheke zattary Ramsgejt murazhajynda ornalaskan Otbasy1903 zhyly Sidnejge sayahatta ol 49 zhyl birge omir sүrgen bolashak әjelimen tanysady Olardyn bes balasy boldy kishi uly RAF ushkyshy Brajan sogystyn birinshi kүninde Vilgelmshafen әue shabuyly kezinde kaza tapty Үlken uly Rodzher sogystyn songy aptalarynda Franciyada kajtys boldy Derekkozderfotografiya Basty derekkozinen muragattalgan 1 mausym 2009 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 18 nauryz 2009 SiltemelerTitanik zhәne Charlz Lajtollerdin baska kemeleri agyl Charlz Lajtollerdin omirbayany agyl Charlz Lajtollerdin nemeresimen suhbat agyl Bi bi si radiosy Charlz Lajtollermen Dyunkerkti evakuaciyalau turaly suhbat agyl