Халил хан (тат. Xälil, Хәлил, خلیل; қай. 1467, Қазан) — Қазан ханы (1465—1467), Махмұт ханның ұлы әрі мұрагері.
Халил тат. Xälil | |||
Лауазымы | |||
---|---|---|---|
| |||
1465 — 1467 | |||
Ізашары | Махмұт | ||
Ізбасары | Ибраһим | ||
Өмірбаяны | |||
Діні | ислам | ||
Дүниеге келуі | XV ғасыр | ||
Қайтыс болуы | 1467 Қазан | ||
Әкесі | Махмұт | ||
Жұбайы | Нұрсұлтан | ||
өңдеу |
Әйелі Нұрсұлтан. Перзент сүймей қайтыс болды.
Халил хан Махмұттың үлкен ұлы және Қазанда туып-өскен алғашқы Қазан ханы болған - оның ата-бабалары Қазанға келгенде ересек жаста болған.
Халил ханның мінезі
Шұғыл мінезімен белгілі болған Халил хан бір жыл билік ішінде Қазан хандығын бірден екі соғыс қаупінің астына алды. III Иван жіберген хатын жыртып, ызамен таптады, сонымен бірге Ноғай елшісіне дөрекілік көрсетті. Расында, ноғайлармен қарым-қатынас қалпына келтіріліп, Халилдің ықпалды Ноғай бегі Темірдің қызы Нұрсұлтанға үйленуі арқылы нығайтылды.
Нұрсұлтан Қазанға 1466 жылы келді. Ол кезде ерте некеге тұру жиі кездесетін, ал қыз үйлену тойынан кейін жаңа ханбике болған кезде небәрі 15 жаста болатын. Халил мен Нұрсұлтанның балалары болмады - мұрагер қалдыруға үлгермей бір жылдан кейін хан кенеттен қайтыс болды.
Ол қайтыс болғаннан кейін, Нұрсұлтан Халил ханның мұрагері болған Халилдің інісі Ибраһимге тұрмысқа шықты. Сол күндері олар ежелгі түркі заңы бойынша әрекет етті - ағасы қайтыс болғаннан кейін оның балалары мен әйелдері сенің әйелің мен балаларың болады (қамқоршылық мағынасында).
Халил ханның қайтыс болуы
Халил хан 1467 жылы Қазан хандығында бір жыл ғана билік етіп, тақты інісі Ибраһимге қалдырып, қайтыс болды. Нұсқалардың біріне сәйкес, Халил хан Қазан хандығы мен Алтын Орда арасындағы жаңадан ашылған ұрыс қимылдары барысында түрмеде қайтыс болды.
Сілтемелер
- . "History of the Mongols, from the 9th to the 19th Century. Part II, division I". The so-called tartars of Russia and Central Asia. Londres: Longmans, Green and Co, 1880.
- M. G. Khudyakov: Essays on the History of Kazan Khanate Мұрағатталған 23 сәуірдің 2013 жылы.
- Xälil Xan. Мұрағатталған 6 қыркүйектің 2019 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Halil han tat Xalil Hәlil خلیل kaj 1467 Қazan Қazan hany 1465 1467 Mahmut hannyn uly әri murageri Halil tat XalilLauazymyTu 3 Қazan hany1465 1467Izashary MahmutIzbasary IbraһimӨmirbayanyDini islamDүniege kelui XV gasyrҚajtys boluy 1467 1467 ҚazanӘkesi MahmutZhubajy Nursultanondeu Әjeli Nursultan Perzent sүjmej kajtys boldy Halil han Mahmuttyn үlken uly zhәne Қazanda tuyp osken algashky Қazan hany bolgan onyn ata babalary Қazanga kelgende eresek zhasta bolgan Halil hannyn mineziShugyl minezimen belgili bolgan Halil han bir zhyl bilik ishinde Қazan handygyn birden eki sogys kaupinin astyna aldy III Ivan zhibergen hatyn zhyrtyp yzamen taptady sonymen birge Nogaj elshisine dorekilik korsetti Rasynda nogajlarmen karym katynas kalpyna keltirilip Halildin ykpaldy Nogaj begi Temirdin kyzy Nursultanga үjlenui arkyly nygajtyldy Nursultan Қazanga 1466 zhyly keldi Ol kezde erte nekege turu zhii kezdesetin al kyz үjlenu tojynan kejin zhana hanbike bolgan kezde nebәri 15 zhasta bolatyn Halil men Nursultannyn balalary bolmady murager kaldyruga үlgermej bir zhyldan kejin han kenetten kajtys boldy Ol kajtys bolgannan kejin Nursultan Halil hannyn murageri bolgan Halildin inisi Ibraһimge turmyska shykty Sol kүnderi olar ezhelgi tүrki zany bojynsha әreket etti agasy kajtys bolgannan kejin onyn balalary men әjelderi senin әjelin men balalaryn bolady kamkorshylyk magynasynda Halil hannyn kajtys boluyHalil han 1467 zhyly Қazan handygynda bir zhyl gana bilik etip takty inisi Ibraһimge kaldyryp kajtys boldy Nuskalardyn birine sәjkes Halil han Қazan handygy men Altyn Orda arasyndagy zhanadan ashylgan urys kimyldary barysynda tүrmede kajtys boldy Siltemeler History of the Mongols from the 9th to the 19th Century Part II division I The so called tartars of Russia and Central Asia Londres Longmans Green and Co 1880 M G Khudyakov Essays on the History of Kazan Khanate Muragattalgan 23 sәuirdin 2013 zhyly Xalil Xan Muragattalgan 6 kyrkүjektin 2019 zhyly