Фобия

Фобия (гр. phobos — қорқыныш) - небір жағдайларда қайта-қайта болатын қоркыныш; бұл невроздың ығыр қылатын түрінің көрінісі. Белгілі бір жағдайда немесе белгілі бір заттың алдында кетпейтін үрей мен мазасыздануды байқайды, ауырулар өздерінің үрейлерінің ерсіз және дәлелсіз екенің жақсы сезеді, бірақ бұл күшті олар жеңе алмайды. Фобиялар субъектіні белгілі бір (фобиялық) жағдайда билеп алатын вегетациялық дисфункциялардың астасатын (жүректің атқақтауы, ағыл-тегіл терлеу және т.б) нақты мазмұндағы барабар емес жабыспа қорқыныш сезімдері. Фобиялар невроздар, психоздар және мидың органикалық аурулары кезінде болады. Нервоздық фобиялар кезінде аурулар, әдетте, өз қорқыныштарын негізі жоқ екенін ұғынады, оларға өзін қинайтын субъективтік, бақылай алмайтын кінәраттар деп қарайды.

Фобия жеке түрлері аталады: агорафобия - кең көшелер мен алақдардан қорқу; клаустрофобия - жабық қалу үрейі; - жалғыз қалу үрейі, керісінше, - көп кісілерден қорқу; нозофобия- ауырудан қорқу, - қоғам алдында ұялу, қызару т.б.

Фобия жалпы мазасыздану, тамырдың соғуы мен демнің ұлғаюы, бозғылттану немесе тез қызару. Уақытша тұрақсыз фобия көп шаршағаннан немесе ауыр психикалық қатерден кейін дені сау адамдарда да болады...

Үлкендерге қарағанда балаларда фобия жиі кездеседі, олар кішкентай жануарлардан немесе өткір заттардан, судан, өлімнен т.б. қорқады. Кейде белгілі бір әрекеттің түрінен қорқыныш пайда болады, мысалы, тақта алдында жауап беру, көпшіліктің алдына шығу т.б.

Өсе келе фобия ауыр түрі де кездеседі, мысалы, жұтыну қорқынышы () немесе ес ауысудан үрей. Фобия жақын балалар өте сезімтал болады. Фобия шалдығуға баларды түрлі қорқыту, мектептегі қақтығыс, отбасындағы жағдайлар себепкер болады. Фобия емдеу неврозды емдеумен бірдей. Негізгі психотерапияға келеді, аяу тәртібі, жалпы шынықтыратын және жұбататын шаралар. Кейбір кездерде пайдалы: ортаны езгерту, санаториялық жағдайда болу және арнайы депрессантық дәрілерді ішу (, т.б.)

Фобиялар (гр. phobos — қорқыныш) — субъектіні белгілі бір (фобиялық) жағдайда билеп алатын вегетациялық дисфункциялардың астасатын (жүректің атқақтауы, ағыл-тегіл терлеу және т.б) нақты мазмұндағы барабар емес жабыспа қорқыныш сезімдері. Фобиялар невроздар, психоздар және мидың органикалық аурулары кезінде болады. Нервоздық фобиялар кезінде аурулар, әдетте, өз қорқыныштарын негізі жоқ екенін ұғынады, оларға өзін қинайтын субъективтік, бақылай алмайтын кінәраттар деп қарайды. Фобиялардың: мозофобиялар (аурудан қорқу — канцерофобиялар, кардиофобия және т.б), сотцо-фобиялар (жұрт алдында сөйлеуден қорқу, қызарып кетуден қорқу және т.б), кеңістіктен қорқу (клаустрофобия — жабық үй-жайда болудан қорқу, агарофобия — ашық кеңістіктен қорқу) және т.б. түрлері бар. Егер емделуші өз қорқыныштарының негізсіздігін, ақылға сыймайтынын сыни тұрғыдан анық ұғынбайтын болса, онда мұның өзі көбіне фобиялар емес, патологиялық күмәндар (қауіптенулер), сандырақ болып шығады. Фобиялардың жүріс-тұрыста белгілі бір көріністерінен болады, олардың мақсаты — фобия затына жоламау не ырымдар жасап қорқынышын басу. Невроздық фобиялар бейнелі ойлауға бейім, жан-дүниесі енжар, вегетациялық орнықтылығы кем адамдарда көбірек байқалады. Білікті психотерапевтік шаралар арқылы мұндай кінәраттардан көбіне арылтуға болады.

Классификация

Фобиялардың көпшілігі үш санатқа бөлінеді және психикалық бұзылулардың диагностикалық және статистикалық нұсқаулығының (DSM-5) бесінші басылымына сәйкес мұндай фобиялар мазасыздық бұзылуларының қосалқы түрлері болып саналады. Үш санат бар:

1. Спецификалық фобиялар - бұл бірден алаңдаушылық тудыратын және кейде дүрбелең шабуылына әкелуі мүмкін нақты объектілерден немесе әлеуметтік жағдайлардан қорқу. Спецификалық фобияны төрт категорияға бөлуге болады: жануарлардан қорқу, табиғи ортадан қорқу, жағдайдан қорқу, қан инъекциясынан жарақат алудан қорқу.
2. Агорафобия - үйден немесе кішкене таныс «қауіпсіз» аймақтан және мүмкін кейінгі дүрбелең шабуылдарынан кету қорқынышы. Қорқыныш сонымен қатар ашық кеңістіктен қорқу, әлеуметтік агорафобия, инфекциядан қорқу (микробтардан қорқу, обсессивті-компульсивті бұзылыспен асқынуы мүмкін) немесе жарақаттан кейінгі жарақаттан кейінгі стресстік бұзылыс сияқты әртүрлі ерекше фобиялардан туындауы мүмкін. көше.
3. Әлеуметтік фобия, сондай-ақ әлеуметтік мазасыздықтың бұзылуы деп аталады, бұл басқалардың соттауына алаңдау.

Дереккөздер

1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6
2. Жантану атауларының түсіндірме сөздігі. — Алматы: "Сөздік-Словарь", 2006. - 384 бет. ISBN 9965-409-98-6