Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тәрен Біләлов (1 шілде 1924, Бегайдар ауылы, Новобогат ауылы Гурьев облысы – 6 қараша 2002, Атырау) – Ұлы Отан соғысы және еңбек ардагері, мемлекет және қоғам қайраткері
| Тәрен Біләлов | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Туған күні | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Туған жері | Бегайдар ауылы, Новобогат ауданы Гурьев облысы | ||||||||||||
| Қайтыс болған күні | |||||||||||||
| Қайтыс болған жері | Атырау, Қазақстан | ||||||||||||
| Азаматтығы | |||||||||||||
| Марапаттары мен сыйлықтары |
| ||||||||||||
Өмірбаяны
Біләлов Тәрен (Тарих) 1 шілде 1924 жылы Гурьев облысы, Новобогат ауданы Бегайдар ауылында дүниеге келген. Руы Есентемір Әжімбет Кіші жүз.
1941-1942. Еңбек жолын ауыл мұғалімі болып бастап, “Күкіртті” бастауыш мектебінің меңгерушісі болды
1943-1944. Қызыл әскер қатарына шақырылып, Ұлы Отан соғысына қатысты. 1-ші Балтық фронтының нөмірі 1119 атқыштар полкінің жауынгері. 1944 жылы Волхово стансасы маңында болған шайқаста ауыр жараланып, елге қайтады.
1944. Новобогат ауданында Молшағыл колхозының шабындық бригадасының бригадирі
1944-1951. Новобогат аудандық қаржы бөлімінде есепші, инспектор, кейін мемлекеттік пайдалар жөніндегі аға инспектор қызметтерін атқарған
1955. Алматы мемлекеттік заң институтының оқуын Заңгер мамандығы бойынша қызыл дипломмен бітірген
1955-1961. Жоғарғы білім алған соң, партияның ауыл шаруашылығын көтерудегі “отыз мыңдықтар” бастамасына орай бүкіл институт оқытушылары мен бітіруші түлектер арасынан жалғыз өзі Құрманғазы ауданы “Жаңа Жол” кеңшарының төраға болып тағайындалады
1961-1962. Қызылқоға ауданында “Гурьев” асыл тұқымды қаракөл қой шаруашылығында директордың орынбасары қызметін атқарады
1963. Мәскеу қаласындағы Тимирязев атындағы ауыл шаруашылығы академиясындағы оқуын Агроном-экономист мамандығы бойынша ерекше дипломмен бітірген
1963-1965. Қызылқоға аудандық ауыл шаруашылығы басқармасында қаржы-жоспарлау бөлімінің бастығы
1965-1970. Қызылқоға ауданында “Гурьев” совхозының бас экономисі
1970-1972. Балықшы ауданында “Алғабас” ірі қара мал бордақылау кеңшарының директоры
1972-1977. Қызылқоға ауданындағы ірі шаруашылықты “Ленин” атындағы кеңшардың директоры. Қой шаруашылығымен айналысатын көлемі үлкен кеңшарда малшыларға ақтастан қыстақ салу мәселесін ең алғашқы болып ұйымдастырушы, жүзеге асырушы. Бұрын жергілікті ел үшін таңсық тары, қарбыз-қауын өсірудің , егін егумен айналысудың бастамашысы болып табылады
1977-1985. Гурьев облыстық атқару комитеті төрағасының орынбасары. Гурьев облыстық Ауыл шаруашылығы басқармасының бастығы.
1985 жылы зейнеткерлікке шығады. Отанға сіңірген зор еңбегі үшін Республикалық маңызы бар дербес зейнетақы тағайындалады.
1985-1991 жылдары зейнеткерлікке шыққаннан кейін де Атырау облыстық жер өндеу-суғару шаруашылығында бөлімше бастығы болып қызмет атқарған
Ол туған елінің табиғатын зерделей білген, ел мен жердің жайын кеңінен білетін, түбінен тарқатып айтатын, шешен сөйлейтін, әңгімесі де, сөзі де тұнып тұрған өнеге Атыраудың абыз ақсақалдарының бірі. “Есентемір Байұлы” шежіре кітабының авторы.
I-дәрежелі Отан соғысы орденімен, 11 жауынгерлік медальмен және бейбіт кезеңде “Құрмет белгісі” орденімен марапатталған
Атырау қаласындағы және Қызылқоға ауданы Сағыз ауылындағы көшелерге Біләлов Тәрен есімі берілген.
Қоғамдық қызметі
Еңбек еткен жылдарында Қошалақ ауылдық (1956-1961), (1970-1972), (1972-1977); Денгиз аудандық (1957-1961) жөне Гурьев облыстық (1978-1986) Кеңестердің депутаты.
Денгиз аудандық партком мүшесі (1956-1961), (1972-1977); Денгиз аудандық партия комитетінің бюро мүшесі (1957-1959); Гурьев облыстық партия комитетінің мүшесінің кандидаты (1959-1961); Гурьев облыстық партия комитетінің мүшесі (1978-1986).
Қазақ КСР Жоғарғы Сотының заседателі (1957-1961)
ҚКП XIV съезінің делегаты
Отбасы
Әкесі – Жұмағали Смайылұлы Жанқожа тегі. Анасы – Зинеп Жүнісқызы. Зайыбы – Іңкәр Болатқызы. Отбасында алты қыз, төрт ұл дүниеге келген: Асқар, Гүлнәр, Гүлсім, Гүлжан, Жұпар, Шындық, Фарида, Қазбек, Ғаділбек, Алмагүл
Марапаттары
- “1941-1945 Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін” медалі
- Ұлы Отан соғысының I дәрежелі ордені
- “1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы ерен еңбегі үшін" медалі, КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен
- "Еңбек ерлігі үшін" медалі, КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 20 жыл" мерейтойлық медалі”
- "КСРО Қарулы Күштеріне 50 жыл" мерейтойлық медалі
- “В.И.Ленин туғанына 100 жыл толуына орай" медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 30 жыл" мерейтойлық медалі
- “Құрмет Белгісі" Ордені
- “КСРО халық шаруашылығындағы жетістіктері үшін” үш ВДНХ күміс медалі
Жарияланымдар
Т.Біләлұлы, Ы.Сүйінұлы “Есентемір Байұлы” Этнотарихты-толғау, Алматы, 2012, ISBN 5-7667-5953-3
Дереккөздер
- ISBN 978-601-7174-37-8, Тұщыкұдык ауылы шежіресі, Алматы 2014, 92 бет
- http://www.podvignaroda.ru/?#id=1518043729&tab=navDetailManUbil
- https://kitap.kz/book/bota-esentemir Мұрағатталған 23 қаңтардың 2021 жылы.
Әдебиеттер
- Нәбиден Әбуталиев. Ақ шағала көңіл/ “Алтын дария”, 15 сәуір 1999
- Танатар Дәрелов. Жүрген жолда із қалған/ “Нарын Таңы”, 23 қараша 2002
- Шапих Қабдешов. Тәлімі мол Тәрен аға/ “Серпер”, 4 қазан 2002
- Гүлзада Ниетқалиева. Қайран біздің әкелер.../ "Ақ Жайық", 12 мамыр 2005
- Рахымжан Отарбаев. Жақсының басып кеткен ізі де ыстық/ “Атырау”, 1 қараша 2012
- Адалдық – Адамдықтың белгісі/ “Daraboz”, тамыз 2013
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tәren Bilәlov 1 shilde 1924 Begajdar auyly Novobogat auyly Gurev oblysy 6 karasha 2002 Atyrau Ұly Otan sogysy zhәne enbek ardageri memleket zhәne kogam kajratkeriTәren BilәlovTugan kүni1 shilde 1924 1924 07 01 Tugan zheriBegajdar auyly Novobogat audany Gurev oblysyҚajtys bolgan kүni6 karasha 2002 2002 11 06 78 zhas Қajtys bolgan zheriAtyrau ҚazakstanAzamattygy KSRO Қazak KSR ҚazakstanMarapattary men syjlyktary1941 1945 zhzh Ұly Otan sogysyndagy kazhyrly enbegi үshin medaliӨmirbayanyBilәlov Tәren Tarih 1 shilde 1924 zhyly Gurev oblysy Novobogat audany Begajdar auylynda dүniege kelgen Ruy Esentemir Әzhimbet Kishi zhүz 1941 1942 Enbek zholyn auyl mugalimi bolyp bastap Kүkirtti bastauysh mektebinin mengerushisi boldy 1943 1944 Қyzyl әsker kataryna shakyrylyp Ұly Otan sogysyna katysty 1 shi Baltyk frontynyn nomiri 1119 atkyshtar polkinin zhauyngeri 1944 zhyly Volhovo stansasy manynda bolgan shajkasta auyr zharalanyp elge kajtady 1944 Novobogat audanynda Molshagyl kolhozynyn shabyndyk brigadasynyn brigadiri 1944 1951 Novobogat audandyk karzhy boliminde esepshi inspektor kejin memlekettik pajdalar zhonindegi aga inspektor kyzmetterin atkargan 1955 Almaty memlekettik zan institutynyn okuyn Zanger mamandygy bojynsha kyzyl diplommen bitirgen 1955 1961 Zhogargy bilim algan son partiyanyn auyl sharuashylygyn koterudegi otyz myndyktar bastamasyna oraj bүkil institut okytushylary men bitirushi tүlekter arasynan zhalgyz ozi Қurmangazy audany Zhana Zhol kensharynyn toraga bolyp tagajyndalady 1961 1962 Қyzylkoga audanynda Gurev asyl tukymdy karakol koj sharuashylygynda direktordyn orynbasary kyzmetin atkarady 1963 Mәskeu kalasyndagy Timiryazev atyndagy auyl sharuashylygy akademiyasyndagy okuyn Agronom ekonomist mamandygy bojynsha erekshe diplommen bitirgen 1963 1965 Қyzylkoga audandyk auyl sharuashylygy baskarmasynda karzhy zhosparlau boliminin bastygy 1965 1970 Қyzylkoga audanynda Gurev sovhozynyn bas ekonomisi 1970 1972 Balykshy audanynda Algabas iri kara mal bordakylau kensharynyn direktory 1972 1977 Қyzylkoga audanyndagy iri sharuashylykty Lenin atyndagy kenshardyn direktory Қoj sharuashylygymen ajnalysatyn kolemi үlken kensharda malshylarga aktastan kystak salu mәselesin en algashky bolyp ujymdastyrushy zhүzege asyrushy Buryn zhergilikti el үshin tansyk tary karbyz kauyn osirudin egin egumen ajnalysudyn bastamashysy bolyp tabylady 1977 1985 Gurev oblystyk atkaru komiteti toragasynyn orynbasary Gurev oblystyk Auyl sharuashylygy baskarmasynyn bastygy 1985 zhyly zejnetkerlikke shygady Otanga sinirgen zor enbegi үshin Respublikalyk manyzy bar derbes zejnetaky tagajyndalady 1985 1991 zhyldary zejnetkerlikke shykkannan kejin de Atyrau oblystyk zher ondeu sugaru sharuashylygynda bolimshe bastygy bolyp kyzmet atkargan Ol tugan elinin tabigatyn zerdelej bilgen el men zherdin zhajyn keninen biletin tүbinen tarkatyp ajtatyn sheshen sojlejtin әngimesi de sozi de tunyp turgan onege Atyraudyn abyz aksakaldarynyn biri Esentemir Bajuly shezhire kitabynyn avtory I dәrezheli Otan sogysy ordenimen 11 zhauyngerlik medalmen zhәne bejbit kezende Қurmet belgisi ordenimen marapattalgan Atyrau kalasyndagy zhәne Қyzylkoga audany Sagyz auylyndagy koshelerge Bilәlov Tәren esimi berilgen Қogamdyk kyzmetiEnbek etken zhyldarynda Қoshalak auyldyk 1956 1961 1970 1972 1972 1977 Dengiz audandyk 1957 1961 zhone Gurev oblystyk 1978 1986 Kenesterdin deputaty Dengiz audandyk partkom mүshesi 1956 1961 1972 1977 Dengiz audandyk partiya komitetinin byuro mүshesi 1957 1959 Gurev oblystyk partiya komitetinin mүshesinin kandidaty 1959 1961 Gurev oblystyk partiya komitetinin mүshesi 1978 1986 Қazak KSR Zhogargy Sotynyn zasedateli 1957 1961 ҚKP XIV sezinin delegatyOtbasyӘkesi Zhumagali Smajyluly Zhankozha tegi Anasy Zinep Zhүniskyzy Zajyby Inkәr Bolatkyzy Otbasynda alty kyz tort ul dүniege kelgen Askar Gүlnәr Gүlsim Gүlzhan Zhupar Shyndyk Farida Қazbek Ғadilbek AlmagүlMarapattary 1941 1945 Ұly Otan sogysynda Germaniyany zhengeni үshin medali Ұly Otan sogysynyn I dәrezheli ordeni 1941 1945 Ұly Otan sogysyndagy eren enbegi үshin medali KSRO Zhogargy Kenesi Prezidiumynyn Zharlygymen Enbek erligi үshin medali KSRO Zhogargy Kenesi Prezidiumynyn Zharlygymen 1941 1945 Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 20 zhyl merejtojlyk medali KSRO Қaruly Kүshterine 50 zhyl merejtojlyk medali V I Lenin tuganyna 100 zhyl toluyna oraj medali 1941 1945 Ұly Otan sogysyndagy Zheniske 30 zhyl merejtojlyk medali Қurmet Belgisi Ordeni KSRO halyk sharuashylygyndagy zhetistikteri үshin үsh VDNH kүmis medaliZhariyalanymdarT Bilәluly Y Sүjinuly Esentemir Bajuly Etnotarihty tolgau Almaty 2012 ISBN 5 7667 5953 3DerekkozderISBN 978 601 7174 37 8 Tushykudyk auyly shezhiresi Almaty 2014 92 bet http www podvignaroda ru id 1518043729 amp tab navDetailManUbil https kitap kz book bota esentemir Muragattalgan 23 kantardyn 2021 zhyly ӘdebietterNәbiden Әbutaliev Ak shagala konil Altyn dariya 15 sәuir 1999 Tanatar Dәrelov Zhүrgen zholda iz kalgan Naryn Tany 23 karasha 2002 Shapih Қabdeshov Tәlimi mol Tәren aga Serper 4 kazan 2002 Gүlzada Nietkalieva Қajran bizdin әkeler Ak Zhajyk 12 mamyr 2005 Rahymzhan Otarbaev Zhaksynyn basyp ketken izi de ystyk Atyrau 1 karasha 2012 Adaldyk Adamdyktyn belgisi Daraboz tamyz 2013