Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тәж Махал (Hindi: ताज महल; парсыша: تاج محل) - Үндістандағы ең әйгілі ғимарат және ЮНЕСКО әлемдік мұра нысаны. Делиден 204 шақырым жерде орналасқан. Әлемге танымал бұл монумент Аграның жанындағы Жанума өзенінің жағалауында орналасқан.
 Тәж Махал кесенесі | |
| Картада орналасуы | |
|---|---|
| |
Координаттар: 28°42′ с. е. 77°12′ ш. б. / 28.700° с. е. 77.200° ш. б. (G) (O) (Я)
Жакан шахтың ұрпағы 13 бала туып, 14-інші баладан қайтыс болғаннан кейін, Тәж Махал кесенесін Мұмтаз Махалға арнап салдырған. Кейіннен құсадан қайтыс болған шахтың өзі де сүйікті тоқалының қасына жерленген. 1631 жылы басталған кесененің құрылысы 22 жылға созылған. «Өлмес махаббат» нышаны болып саналатын Тәж Махал – әлемдегі жеті кереметтің бірі. Төрт құбыласында төрт минареті, биіктігі 74 метр бес күмбезі бар ақ мәрмәрдан салынған мазардың құрылысына Орта Азия, Парсы, Таяу Шығыс елдерінен 20 мың зергер-ұсталар жұмылдырып, құрылысты 1653 жылы аяқтады. Тәж Махалдың құбыласында қызыл құмнан салынған мешіт, шығысында қызметкерлер жататын тура соның көшірмесі салынған. Мазарға симметриямен салынған екі үлкен қақпа арқылы кіреді. Әдемі бассейндермен көмкерілген Тәж Махал ансамблі – архитектураның шыңы. Ескерткіштің табанында оны өзен деңгейінен жоғары көтеріп тұрған мәрмәр платформа салынған.
Мазар тұтастай ақ мәрмәрдан тұрғызылған. Қабырғаларындағы кесек мәрмәрдағы ұсақ, аса шеберлікпен кескінделген ортаазиялық ою-өрнектер қолдан қашалып жасалған. Таң шапағымен қызғылт түске, күндіз ақ шаңқан, түнгі ай сәулесімен күміс түске боялатын мөлдір ақ мәрмәрді Аградан 300 шақырым жерден алдыртқан екен. Ең кереметі кіре берістегі Құран сүрелері қара ақықтан, ал қабырғалардағы әшекейлер мен гүлдер қызғылт ақық, малахит, жақұт, нифриттен жасалып, мәрмәр тастың ішіне ойып салынған. Әлемдегі ең кесек алмас тас (бриллиант) «Кох-и-Нұр» осы мазарда тұрған, кейіннен ағылшындар елдеріне алып кеткен. Қазір ол Лондонда сақтаулы.
Тәж Махалдың іргесін жуып жатқан Жамуна өзенінің арғы бетінде қара мәрмәрдан жасалған іргетас жатыр. Жақан шахтың жоспары бойынша оның өзі сол жерден қара мәрмәрдан салынатын тұп-тура Тәж Махалдың көшірмесіне жерленуі тиіс болатын. Жамуна өзенінің екі жағасында жатқан қос мазарды жалғастыратын көпір салынуы тиіс еді. Алайда сырттан келетін шапқыншылықтан қажыған мемлекеттің қазынасы тағы бір қымбат ғимараттың құрылысын көтере алмайтын болды. 1658 жылы Жақан шахты ұлы Аурангзеб орнынан алып, Қызыл бекініске қамап қойды. Тоғыз жыл қамауда отырған Жақан шахты қайтыс болғаннан кейін тоқалының жанына апарып жерледі.
Дереккөздер
- Қазіргі дүние географиясы: Хрестоматия. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқу құралы. / Қ. Ахметов, Т. Увалиев, Г. Түсіпбекова. —Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-216-5
- Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
Сілтемелер
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Тәж Махал |
- Asher, Catherine B. Architecture of Mughal India New Cambridge History of India I.4 (Cambridge University Press) 1992 ISBN 0-521-26728-5
- Bernier, Françoi' Travels in the Moghul Empire A.D. 1657-1668 (Westminster: Archibald Constable & Co.) 1891
- Carroll, David (1971). The Taj Mahal, Newsweek Books ISBN 0-88225-024-8
- Chaghtai, Muhammad Abdullah Le Tadj Mahal d'Agra (Inde). Histoire et description (Brussels: Editions de la Connaissance) 1938
- Copplestone, Trewin. (ed). (1963). World architecture - An illustrated history. Hamlyn, London.
- Gascoigne, Bamber (1971). The Great Moguls, Harper & Row
- Havel, E.B. (1913). Indian Architecture: Its Psychology, Structure and History, John Murray
- Kambo, Muhammad Salih Amal-i-Salih or Shah Jahan Namah Ed. Ghulam Yazdani (Calcutta: Baptist Mission Press) Vol.I 1923. Vol. II 1927
- Koch Ebba The Complete Taj Mahal: And the Riverfront Gardens of Agra — First. — Thames & Hudson Ltd. — P. 288 pages. — ISBN ISBN 0-500-34209-1.
- Lahawri, 'Abd al-Hamid Badshah Namah Ed. Maulawis Kabir al-Din Ahmad and 'Abd al-Rahim under the superintendence of Major W.N. Lees. (Calcutta: College Press) Vol. I 1867 Vol. II 1868
- Lall, John (1992). Taj Mahal, Tiger International Press.
- Preston Diana & Michael A Teardrop on the Cheek of Time — First. — London: Doubleday. — P. 354 pages. — ISBN ISBN 978-0-385-60947-0.
- Rothfarb, Ed (1998). In the Land of the Taj Mahal, Henry Holt ISBN 0-8050-5299-2
- Saksena, Banarsi Prasad History of Shahjahan of Dihli (Allahabad: The Indian Press Ltd.) 1932
- Stall, B (1995). Agra and Fathepur Sikri, Millennium
- Stierlin, Henri [editor] & Volwahsen, Andreas (1990). Architecture of the World: Islamic India, Taschen
- Tillitson, G.H.R. (1990). Architectural Guide to Mughal India, Chronicle Books
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tәzh Mahal Hindi त ज महल parsysha تاج محل Үndistandagy en әjgili gimarat zhәne YuNESKO әlemdik mura nysany Deliden 204 shakyrym zherde ornalaskan Әlemge tanymal bul monument Agranyn zhanyndagy Zhanuma ozeninin zhagalauynda ornalaskan Tәzh Mahal kesenesiKartada ornalasuy Suret 292px Tәzh Mahal Zher Koordinattar 28 42 s e 77 12 sh b 28 700 s e 77 200 sh b 28 700 77 200 G O Ya Zhakan shahtyn urpagy 13 bala tuyp 14 inshi baladan kajtys bolgannan kejin Tәzh Mahal kesenesin Mumtaz Mahalga arnap saldyrgan Kejinnen kusadan kajtys bolgan shahtyn ozi de sүjikti tokalynyn kasyna zherlengen 1631 zhyly bastalgan kesenenin kurylysy 22 zhylga sozylgan Өlmes mahabbat nyshany bolyp sanalatyn Tәzh Mahal әlemdegi zheti keremettin biri Tort kubylasynda tort minareti biiktigi 74 metr bes kүmbezi bar ak mәrmәrdan salyngan mazar dyn kurylysyna Orta Aziya Parsy Tayau Shygys elderinen 20 myn zerger ustalar zhumyldyryp kurylysty 1653 zhyly ayaktady Tәzh Mahaldyn kubylasynda kyzyl kumnan salyngan meshit shygysynda kyzmetkerler zhata tyn tura sonyn koshirmesi salyngan Mazarga simmetriyamen salyngan eki үlken kakpa arkyly kiredi Әdemi bassejndermen komkerilgen Tәzh Mahal ansambli arhitekturanyn shyny Eskertkishtin tabanynda ony ozen dengejinen zhogary koterip turgan mәrmәr platforma salyngan Mazar tutastaj ak mәrmәrdan turgyzylgan Қabyrgalaryndagy kesek mәrmәrdagy usak asa sheberlikpen keskindelgen ortaaziyalyk oyu ornekter koldan kashalyp zhasalgan Tan shapagymen kyzgylt tүske kүndiz ak shankan tүngi aj sәulesimen kүmis tүske boyalatyn moldir ak mәrmәrdi Agradan 300 shakyrym zherden aldyrtkan eken En keremeti kire beristegi Қuran sүreleri kara akyktan al kabyrgalardagy әshekejler men gүlder kyzgylt akyk malahit zhakut nifritten zhasalyp mәrmәr tastyn ishine ojyp salyngan Әlemdegi en kesek almas tas brilliant Koh i Nur osy mazarda turgan kejinnen agylshyndar elderine alyp ketken Қazir ol Londonda saktauly Tәzh Mahaldyn irgesin zhuyp zhatkan Zhamuna ozeninin argy betinde kara mәrmәrdan zhasalgan irgetas zhatyr Zhakan shahtyn zhospary bojynsha onyn ozi sol zherden kara mәrmәrdan salynatyn tup tura Tәzh Mahaldyn koshirmesine zherlenui tiis bolatyn Zhamuna ozeninin eki zhagasynda zhatkan kos mazardy zhalgastyratyn kopir salynuy tiis edi Alajda syrttan keletin shapkynshylyktan kazhygan memlekettin kazynasy tagy bir kymbat gimarattyn kurylysyn kotere almajtyn boldy 1658 zhyly Zhakan shahty uly Aurangzeb ornynan alyp Қyzyl bekiniske kamap kojdy Togyz zhyl kamauda otyrgan Zhakan shahty kajtys bolgannan kejin tokalynyn zhanyna aparyp zherledi DerekkozderҚazirgi dүnie geografiyasy Hrestomatiya Zhalpy bilim beretin mekteptin kogamdyk gumanitarlyk bagytyndagy 11 synybyna arnalgan oku kuraly Қ Ahmetov T Uvaliev G Tүsipbekova Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 216 5 Islam Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 ISBN 9965 26 322 1SiltemelerOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar Tәzh MahalAsher Catherine B Architecture of Mughal India New Cambridge History of India I 4 Cambridge University Press 1992 ISBN 0 521 26728 5 Bernier Francoi Travels in the Moghul Empire A D 1657 1668 Westminster Archibald Constable amp Co 1891 Carroll David 1971 The Taj Mahal Newsweek Books ISBN 0 88225 024 8 Chaghtai Muhammad Abdullah Le Tadj Mahal d Agra Inde Histoire et description Brussels Editions de la Connaissance 1938 Copplestone Trewin ed 1963 World architecture An illustrated history Hamlyn London Gascoigne Bamber 1971 The Great Moguls Harper amp Row Havel E B 1913 Indian Architecture Its Psychology Structure and History John Murray Kambo Muhammad Salih Amal i Salih or Shah Jahan Namah Ed Ghulam Yazdani Calcutta Baptist Mission Press Vol I 1923 Vol II 1927 Koch Ebba The Complete Taj Mahal And the Riverfront Gardens of Agra First Thames amp Hudson Ltd P 288 pages ISBN ISBN 0 500 34209 1 Lahawri Abd al Hamid Badshah Namah Ed Maulawis Kabir al Din Ahmad and Abd al Rahim under the superintendence of Major W N Lees Calcutta College Press Vol I 1867 Vol II 1868 Lall John 1992 Taj Mahal Tiger International Press Preston Diana amp Michael A Teardrop on the Cheek of Time First London Doubleday P 354 pages ISBN ISBN 978 0 385 60947 0 Rothfarb Ed 1998 In the Land of the Taj Mahal Henry Holt ISBN 0 8050 5299 2 Saksena Banarsi Prasad History of Shahjahan of Dihli Allahabad The Indian Press Ltd 1932 Stall B 1995 Agra and Fathepur Sikri Millennium Stierlin Henri editor amp Volwahsen Andreas 1990 Architecture of the World Islamic India Taschen Tillitson G H R 1990 Architectural Guide to Mughal India Chronicle Books