Жамандат (Anthrax), Сібір жарасы — жануарлардың аса қауіпті . Ж-тың қоздырғышы — спора түзетін таяқша тәрізді бацилла (Bacіllus anthracіs). Ол сыртқы ортаның әсеріне өте төзімді, топырақта өзінің уыттылығын жоймай бірнеше ондаған жылдар бойы сақталып жата береді. Бұл бацилла қоздыратын аурудың қойдағысын — топалаң, сиырдағысын — , түйедегісін — ақшелек, , адамдағысын — күйдіргі, түйнеме деп атайды. Адамға ауру малды күткенде, сойғанда, еті мен сүтін пайдаланғанда жұғады. Ж-ты 18 ғ-дың аяғында Орал және Бат. Сібір өңірінде болған үлкен эпидемияға байланысты сібір жарасы деп атап кеткен. Ауру малдың дене темп-расы 41 — 42С-қа дейін көтеріледі, тыныс алуы қиындап, жүрек соғуы жиілейді, тез қалжырайды. Жемшөпке тәбеті болмайды, іші өтіп, нәжісі мен зәріне қан араласып шығады, аузы-мұрнынан қанды көбік ағады, көзі қанталайды. Денесінің әр жерінде ісік пайда болып, тесіліп жараға айналады да қанды ірің ағады. Ауру бірнеше минуттан (өте жедел түрінде) бірнеше күнге созылады. Ж. сау малға қоздырғыштармен ластанған жемшөптен, ауру малдың нәжісімен, сілекейімен, сүтімен бірге сыртқы ортаға таралған бацилладан жұғады. Ауру, көбінесе, жазда кездеседі. Емі: ауру малды оқшаулап, басқа қораға қамайды, ауруға қарсы сарысу, гамма-глобулин, антибиотиктер егіледі. Аурудың алдын алу үшін жыл сайын барлық малға Ж-қа қарсы вакцина егеді. Ауру шыққан шаруашылыққа карантин салып, қораны залалсыздандырады. Өлген малды өртеп, көміп тастайды.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhamandat Anthrax Sibir zharasy zhanuarlardyn asa kauipti Zh tyn kozdyrgyshy spora tүzetin tayaksha tәrizdi bacilla Bacillus anthracis Ol syrtky ortanyn әserine ote tozimdi topyrakta ozinin uyttylygyn zhojmaj birneshe ondagan zhyldar bojy saktalyp zhata beredi Bul bacilla kozdyratyn aurudyn kojdagysyn topalan siyrdagysyn tүjedegisin akshelek adamdagysyn kүjdirgi tүjneme dep atajdy Adamga auru maldy kүtkende sojganda eti men sүtin pajdalanganda zhugady Zh ty 18 g dyn ayagynda Oral zhәne Bat Sibir onirinde bolgan үlken epidemiyaga bajlanysty sibir zharasy dep atap ketken Auru maldyn dene temp rasy 41 42 S ka dejin koteriledi tynys aluy kiyndap zhүrek soguy zhiilejdi tez kalzhyrajdy Zhemshopke tәbeti bolmajdy ishi otip nәzhisi men zәrine kan aralasyp shygady auzy murnynan kandy kobik agady kozi kantalajdy Denesinin әr zherinde isik pajda bolyp tesilip zharaga ajnalady da kandy irin agady Auru birneshe minuttan ote zhedel tүrinde birneshe kүnge sozylady Zh sau malga kozdyrgyshtarmen lastangan zhemshopten auru maldyn nәzhisimen silekejimen sүtimen birge syrtky ortaga taralgan bacilladan zhugady Auru kobinese zhazda kezdesedi Emi auru maldy okshaulap baska koraga kamajdy auruga karsy sarysu gamma globulin antibiotikter egiledi Aurudyn aldyn alu үshin zhyl sajyn barlyk malga Zh ka karsy vakcina egedi Auru shykkan sharuashylykka karantin salyp korany zalalsyzdandyrady Өlgen maldy ortep komip tastajdy