Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тырналар (лат. Grus) — Тырналар тұқымдасының төрт туысының бірі, он түрді қамтитын негізгі туысы.
| Тырналар | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 , Grus antigone | ||||||||||||||
|
Кәдімгідей құрлық құстары, ағаш басына ешқашан қонақтамайды. Тырна туыстыларға тән ерекшелік – басында бүртікті өскіндері және қатқыл түк тәрізді қылтан қаптаған тақыр тері үлескілерінің болуы. Тырналар негізінде өсімдіктекті азықтармен - тұқым, тамырсабақ, өркендермен қоректенеді. Дегенмен мүмкіндігі болған кезде азық құрамын жәндіктер қосып, ірі бунақденелілермен, құрттармен, ұлулармен т.б. дәмдейді. Тырналар көктемгі “би” салт жорасымен әйгілі. Қазақстанда тырна туыстылардан төрт түрі кездеседі. Олар: ақ тырна, қара тырна, сұр тырна, қызылсирақ тырна. Ақ тырна – ірі денелі шамасында, салмағы – 10 килоға жуық. Қара тырна – едәуір кішкене қошқыл реңді тырна. Қызылсирақ тырна – ашық сұр реңді едәуір ірі денелі тырна. Сұр тырна – кәдімгідей тырналардың бірі.
Тырналардың түрлері
Тырналардың 15 түрі белгілі, оларға қара тәжді тырналар, сұр тәжді тырналар, кәдімгі тырналар, Канадалық тырналар, америкалық тырналар, үнді тырналары, австралиялық тырна, сібірлік тырналар, даур тырналары, қара тырналар, қара мойынды тырналар, қызыл тәжді тырналар, жұмақ тырналары, ақбас тырналар және сырғалы тырналар жатады. Жұмақ тырнасы, қызыл тәжді тырна, үнді тырнасы, сібірлік тырна, сырғалы тырна мен америкалық тырналар – жойылу қаупі бар тырналар. Қара тәжді, қара мойынды, тәжді тырналар, қара және даур тырналарына да қауіп төніп тұр.
Қорегі
Тырналар әр түрлі өсімдіктермен және жануарлар секілді азықпен қоректенеді. Жаңғақтарды, жидектерді, жемістерді, дақылдарды және жапырақтарды тауып жейді. Сонымен қатар, олар жәндіктермен, кішкентай жыландармен, кесіртке сияқты жорғалаушылармен және кішкентай сүтқоректілермен қоректенеді. Олар көп уақытын батпақты жерлерден қорек іздеп балшықты қазумен өткізеді.
Дереккөздер
- Құстар. Мектеп энциклопедиясы, 2010, Ковшарь Анатолий Федорович, ISBN 978-601-282-168-0, 352 бет, Алматы: Атамұра
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tyrnalar lat Grus Tyrnalar tukymdasynyn tort tuysynyn biri on tүrdi kamtityn negizgi tuysy Tyrnalar Grus antigoneDүniesi ZhanuarlarZhamagaty ChordataTaby ҚustarSaby Kishi saby Tukymdasy Tyrnalar tukymdasyTegi Grus Brisson 1760 Kәdimgidej kurlyk kustary agash basyna eshkashan konaktamajdy Tyrna tuystylarga tәn erekshelik basynda bүrtikti oskinderi zhәne katkyl tүk tәrizdi kyltan kaptagan takyr teri үleskilerinin boluy Tyrnalar negizinde osimdiktekti azyktarmen tukym tamyrsabak orkendermen korektenedi Degenmen mүmkindigi bolgan kezde azyk kuramyn zhәndikter kosyp iri bunakdenelilermen kurttarmen ulularmen t b dәmdejdi Tyrnalar koktemgi bi salt zhorasymen әjgili Қazakstanda tyrna tuystylardan tort tүri kezdesedi Olar ak tyrna kara tyrna sur tyrna kyzylsirak tyrna Ak tyrna iri deneli shamasynda salmagy 10 kiloga zhuyk Қara tyrna edәuir kishkene koshkyl rendi tyrna Қyzylsirak tyrna ashyk sur rendi edәuir iri deneli tyrna Sur tyrna kәdimgidej tyrnalardyn biri Tyrnalardyn tүrleriTyrnalardyn 15 tүri belgili olarga kara tәzhdi tyrnalar sur tәzhdi tyrnalar kәdimgi tyrnalar Kanadalyk tyrnalar amerikalyk tyrnalar үndi tyrnalary avstraliyalyk tyrna sibirlik tyrnalar daur tyrnalary kara tyrnalar kara mojyndy tyrnalar kyzyl tәzhdi tyrnalar zhumak tyrnalary akbas tyrnalar zhәne syrgaly tyrnalar zhatady Zhumak tyrnasy kyzyl tәzhdi tyrna үndi tyrnasy sibirlik tyrna syrgaly tyrna men amerikalyk tyrnalar zhojylu kaupi bar tyrnalar Қara tәzhdi kara mojyndy tәzhdi tyrnalar kara zhәne daur tyrnalaryna da kauip tonip tur ҚoregiTyrnalar әr tүrli osimdiktermen zhәne zhanuarlar sekildi azykpen korektenedi Zhangaktardy zhidekterdi zhemisterdi dakyldardy zhәne zhapyraktardy tauyp zhejdi Sonymen katar olar zhәndiktermen kishkentaj zhylandarmen kesirtke siyakty zhorgalaushylarmen zhәne kishkentaj sүtkorektilermen korektenedi Olar kop uakytyn batpakty zherlerden korek izdep balshykty kazumen otkizedi DerekkozderҚustar Mektep enciklopediyasy 2010 Kovshar Anatolij Fedorovich ISBN 978 601 282 168 0 352 bet Almaty Atamura