Тропиктік циклондар, тропиктік дауылдар – мұхиттардың тропиктік ендіктерінде, көбіне 5 – 20 Со солтүстік ендік және оңтүстік ендік аралығында түзілетін атмосфералық жойқын құйын. Салыстырмалы диаметрі 300 – 400 км-ден аспайды, бірақ бір жерден екінші жерге орын ауыстырғанда қысымы өте үлкен мөлшерде өзгеріп, жел сұрапыл күшпен соғады. Дауылдың көзі деп аталатын орталығы бөлігінде желдің жылдамдығы 180 км/сағкейде 300 – 400 км/сағ-қа дейін жетеді. Одан теңізде биіктігі 20 – 30 м-дей толқын көтеріледі. Жекелеген Тропиктік циклондардың ұзақтығы бірнеше күннен 2 – 3 аптаға дейін созылады. Батыстан шығысқа қарай сағатына 15 – 20 км жылдамдықпен ауысады. Жылына орташа есеппен 70 – 80 (кейде 100-ден аса) Тропиктік циклондар (көбіне солтүстік Жарты шарда) байқалады. Оңтүстік және Шығыс Азия, Кариб теңізі алабындағы елдер, Африка мен Австралияның шығысын, Тынық мұхиттың батыс бөлігіндегі аралдарды қамтиды. Тропиктік циклондарды Шығыс Азияда тайфун, Австралияның солтүстік-батыс жағалауларында вилли-вилли деп атайды.
![image](https://www.wp1.kk-kz.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud3AxLmtrLWt6Lm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgwTHpRd0wxSnBkR0V0YzJGMFpXeHNhWFJsWDJ4dmIzQXVaMmxtTHpJeU1IQjRMVkpwZEdFdGMyRjBaV3hzYVhSbFgyeHZiM0F1WjJsbS5naWY=.gif)
Сілтеме
- Қазақ энциклопедиясы, 8 том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tropiktik ciklondar tropiktik dauyldar muhittardyn tropiktik endikterinde kobine 5 20 So soltүstik endik zhәne ontүstik endik aralygynda tүziletin atmosferalyk zhojkyn kujyn Salystyrmaly diametri 300 400 km den aspajdy birak bir zherden ekinshi zherge oryn auystyrganda kysymy ote үlken molsherde ozgerip zhel surapyl kүshpen sogady Dauyldyn kozi dep atalatyn ortalygy boliginde zheldin zhyldamdygy 180 km sagkejde 300 400 km sag ka dejin zhetedi Odan tenizde biiktigi 20 30 m dej tolkyn koteriledi Zhekelegen Tropiktik ciklondardyn uzaktygy birneshe kүnnen 2 3 aptaga dejin sozylady Batystan shygyska karaj sagatyna 15 20 km zhyldamdykpen auysady Zhylyna ortasha eseppen 70 80 kejde 100 den asa Tropiktik ciklondar kobine soltүstik Zharty sharda bajkalady Ontүstik zhәne Shygys Aziya Karib tenizi alabyndagy elder Afrika men Avstraliyanyn shygysyn Tynyk muhittyn batys boligindegi araldardy kamtidy Tropiktik ciklondardy Shygys Aziyada tajfun Avstraliyanyn soltүstik batys zhagalaularynda villi villi dep atajdy Uragan Rita sputnikten tүsirilgenSiltemeҚazak enciklopediyasy 8 tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet