Торнадо (ис. tornado «құйын») — атмосферадағы ауаның айналмалы қозғалысы. Тромб диаметрі ондаған метрге жетеді. Тромб желінің жылдамдығы 50—100 м/с, ал талқандау жолағының ені жүздеген метрге жетуі мүмкін. Ауа райы ыстық кезде атмосфераның тұрақсыз стратификациясы кезінде қалыптасады. Құйын, торнадо деп те аталады.
Сипаттамасы
Торнадоның үлкендігі мен пішіні алуан түрлі болады. Көбіне диаметрі жүздеген метр шұңқыр пішінді, жер беті жағында қоқыс бүлты бар болады. Кейде торнадо жаңбыр немесе шаңнан метеорологтарға көрінбей қалуы мүмкін. Бұл жағдай күтпегендіктен көптеген шығындар мен зардапқа соқтырады.
Тромб
Тромб (фр. trombe, итал. tromba — қарақұйын, сөзбе-сөз — құбыр) - Торнадодан айырмашылығы қалыптасу жағдайларының интесивтілігінің төмендігінде. Желдің жылдамдығында тромб пен торнадода елеулі айырмашылық болады. Тромбта желдің бағыттануы көбіне басымды вертикальді болады, торнадода жел вертикальді түрғанымен бірге сол қуатымен бірдей үйірленіп құйындалады.
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шаруашылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
- Walter A Lyons Tornadoes // The Handy Weather Answer Book — 2nd. — : Visible Ink press, 1997. — P. 175–200. — ISBN 0-7876-1034-8.
- (ағылш.) Landspout. Glossaire météorologique (2006). Тексерілді, 22 маусым 2009.
Сыртқы сілтемелер
- Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tornado is tornado kujyn atmosferadagy auanyn ajnalmaly kozgalysy Tromb diametri ondagan metrge zhetedi Tromb zhelinin zhyldamdygy 50 100 m s al talkandau zholagynyn eni zhүzdegen metrge zhetui mүmkin Aua rajy ystyk kezde atmosferanyn turaksyz stratifikaciyasy kezinde kalyptasady Қujyn tornado dep te atalady zhanyndagy tornadoSipattamasyTornadonyn үlkendigi men pishini aluan tүrli bolady Kobine diametri zhүzdegen metr shunkyr pishindi zher beti zhagynda kokys bүlty bar bolady Kejde tornado zhanbyr nemese shannan meteorologtarga korinbej kaluy mүmkin Bul zhagdaj kүtpegendikten koptegen shygyndar men zardapka soktyrady TrombTromb fr trombe ital tromba karakujyn sozbe soz kubyr Tornadodan ajyrmashylygy kalyptasu zhagdajlarynyn intesivtiliginin tomendiginde Zheldin zhyldamdygynda tromb pen tornadoda eleuli ajyrmashylyk bolady Trombta zheldin bagyttanuy kobine basymdy vertikaldi bolady tornadoda zhel vertikaldi tүrganymen birge sol kuatymen birdej үjirlenip kujyndalady DerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Su sharuashylygy Almaty Mektep baspasy 2002 zhyl Walter A Lyons Tornadoes The Handy Weather Answer Book 2nd Visible Ink press 1997 P 175 200 ISBN 0 7876 1034 8 agylsh Landspout Glossaire meteorologique 2006 Tekserildi 22 mausym 2009 Syrtky siltemelerRussko kazahskij tolkovyj geograficheskij slovar Pod obshej redakciej akademika AN KazSSR prof S K Kenesbaeva i kandidata filol nauk A A Abdrahmanova Alma Ata Izd vo Nauka 1966 str 204 Akademiya nauk Kazahskoj SSR Institut yazykoznaniya Sektor fizicheskoj geografii Sostaviteli Zh Aubakirov S Abdrahmanov K Bazarbaev Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet