Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Телекоммуникация (Telecommunications) — компьютерлік жүйелер мен қазіргі заманғы техникалық электрондық байланыс құралдары негізінде телефон желілері, спутниктік байланыс және т.б. арқылы мәліметтерді қашықтан жеткізуге қатысты жалпы ұғым; жалпы немесе арнаулы байланыс желілері (телеграф, телефон, радио арқылы мәліметтер алмасуға арналған қатынас). Телефон жүйесі арқылы ақпарат жеткізу; ара қашықтықтық байланыс; мәліметтерді ара қашықтыққа жіберу.
Телекоммуникация, телеқатысым (латынша тele – қатынасу, байланысу, грекше – қашық және ауылшаруашылығы communіcatіon – байланыс) – ғылым мен техниканың халықты ақпараттық қызметтің барлық түрімен қамтамасыз ететін саласы; қашықтықтан ақпарат алмасуды жүзеге асыратын технологиялар жиынтығы.
Телекоммуникация және компьютердің көмегімен ақпараттың барлық түрлерін (дыбыс, дерек, қозғалмалы және қозғалмайтын бейне, мультимедиа) оптикалық байланыс кабелі, радио, Жердің жасанды серігі, т.б. байланыс түрлері арқылы таратады. Электр сигналдарын таратып-қабылдауды телекоммуникация жүйесі атқарады. Бұл жүйе ақпаратты пайдаланушыларға дыбыс немесе бейне-көрініс түрінде тарататын жабдықтар жиынтығынан тұрады. Телекоммуникация жүйелері жиынтығының аумақтық орналасу принципіне, жұмыс істеуі мен бір-біріне тәуелділігіне қарай біріктірілуін телекоммуникация желісі деп атайды. Барлық мемлекеттегі құрастырылатын, өндірілетін және пайдаланылатын телекоммуникация жабдықтарының параметрлерін үйлестіру және телекоммуникация саласының даму сатысын анықтау мәселесімен Халықаралық Электр байланыс Одағы () айналысады. -ның мақсаты шартараптық ақпараттық құрылым жасау және соның нәтижесінде Телекоммуникацияны шартараптандыру, дербестендіру. Шартараптандыру – әлемдік (шартараптық) желі құрып, оған барлық мемлекеттердің және олардың аймақтық, абоненттік желілерін интеграциялау; дербестендіру – () тұжырымдамасы бойынша дүние жүзіндегі адамдардың барлығына дүниеге келісімен дербес нөмір тағайындалып, әлемдік желіге тіркеледі, ал жолданған ақпарат абонентін іздестіру желі қызметінің зерделілігінің көмегімен автоматты түрде орындалады. Телекоммуникация желісіне радио, теледидар, телефон желілері және компьютерлік желі жатады. Радио және теледидар желілері тұтынушыларға ақпаратты бір жақты, кеңінен (желіден абоненттерге) тарату қызметін атқарады. Телекоммуникацияның ең алғаш құрылған желісі – телеграф желісі. Қазіргі телекоммуникация саласындағы ғылыми-техникалық жетістіктер аналогты сигналдарды (дыбыс пен бейне) цифрлап, ал цифрланған сигналдарды дестелеп таратудың мүмкіншіліктерін іске асырды.
Телекоммуникация тарихы
Маяктар мен көгершіндер
Пошталық кептерлер тарих жүзінде әртүрлі халықтар мәдениетінде кей уақыттарда қолданып келді. Кептерлерге арналған бағаналар парсы елінен бастау алған және кейінірек римдіктер өз әскерилеріне көмектесу үшін қолданған. Фронтин Юлий Цезарь көгершіндерді Галлияны жаулап алу кезінде шабармандар ретінде қолданғанын айтады. Гректер де Олимп ойындарында пошта көгершіндерін пайдаланып әртүрлі қалаларға жеңімпаздардың есімін беруге де пайдаланған. XIX ғасырдың басында голланд билігі осы жүйені Ява мен Суматрада қолданған. Ал 1849 жылы Поль Юлиус Рейтер Аахен мен Брюссель арасындағы акциялар бағасын тасымалдау үшін көгершіндер қызметін іске қосты. Бұл қызмет телеграф байланысы жабылмай тұрып 1 жыл жұмыс істеді.
Орта ғасырларда маяктар тізбегі әдетте төбелерде сигналды тарату құралы ретінде қолданылған. Радиомаяктар тізбектерінің бір кемшілігі болды, олар тек ақпараттың бір битін ғана жібере алды, сондықтан "жау бар" деген секілді хабарламаны түсіну үшін алдын ала келісіп алу керек болды. Жарқын мысалдардың бірі оларды Испан армадалары уақытында қолданғандығы, сигнал тізбегі Плимуттан Лондонға сигналдың тізбегі сигнал жіберген болатын.
Телеграф пен телефон
1837 жылдың 25 шілдесінде ағылшын өнертапқышы сэр Уильям Фотергилл Кук пен ағылшын ғалымы сэр Чарльз Уитстон алғашқы коммерциялық электр телеграфын жасап көрсетті. Екі өнертапқыш та өз құрылғыларын жаңа құрылғы емес, "жетілдірілген электромагниттік телеграф" деп қарастырды.
Самуэль Морс 1837 жылдың 2 қыркүйегінде электр телеграфының тәуелсіз жасап шығарған өз нұсқасын көрсетті. Алғашқы трансатланттық телеграф кабелі 1866 жылдың 27 шілдесінде табысты жасалып бітті, сол арқылы ең алғаш рет трансатланттық байланыс жүзеге асырылды.
Алғашқы болып телефонды 1876 жылы Александр Белл патенттеді. Элиша Грей де осы жылы патенттеуге ұсыныс берді. Алғашқы коммерциялық телефон қызметтері Атлантиканың екі жағындағы Нью-Хейвен мен Лондон қалаларында Bell Telephone Company компаниясымен 1878 жылы және 1879 жылы құрылды.
Радио мен телевидение
1901 жылы Атлант теңізі арқылы радиотолқындардың алыс қашықтыққа таратылу құбылысын пайдалана отырып 1894 жылдан бастап итальян өнертапқышы Гульелмо Маркони сымсыз байланысты жасауды қолға алды. [1] Бұл кезең радиобайланыс арқылы сымсыз телеграф байланысын таратудың басы еді. Дауыс пен әуенді радио толқындар таратуға талпыныс 1900 және 1906 жылдары жасалды, бірақ айтарлықтай табысты болмады.
Миллиметрлік толқындарда байланыс таратуды алғашқы рет бенгаль физигі Джагадиш Чандра Боз 1894-1896 жылдары зерттей бастады. Ол өзінің тәжірибелерінде өте жоғары жиілік - 60 ГГц-ке дейін жеткізді. Сондай-ақ радиотолқындарды табу үшін жартылай өткізгішті ауысуды қолдануды енгізді, 1901 жылы ол радиокристалдық детекторды патенттеді.
Бірінші дүние жүзілік соғыс әскери байланыстарға қажетті радионың дамуын қарқындатты. Соғыстан соң коммерциялық АМ-радиохабартарату 1920 жылы басталды және көңіл көтеру мен жаңалықтар таратудағы маңызды ақпарат құралына айналды. Екінші дүниежүзілік соғыс тағы да әскери мақсаттарға арналған радионың , авиация және жер үстіндегі радио байланысының , радионавигация мен радарлардың дамуын тездетті. Стереофониялық FM-хабар таратудың дамуы АҚШ-та 1930 жылдарына тұспа-тұс келді және 1960 жылдар мен 1970 жылдар арасында Біріккен Корольдікте басым коммерциялық стандарттағы АМ хабар таратуды ысырды.
1925 жылдың 25 наурызында Джон Логи Бэрд Selfridges Лондон әмбебап дүкенінде қозғалатын кескіндерді таратуды көрсете алды. Бэрд құрылғысы Нипков дискісіне негізделді, осылайша механикалық телевидение ретінде танылды. Британия радиохабар тарату корпорациясы 1929 жылы 30 қыркүйекте сынақтық трансляциялар жасады. Алайда жиырмасыншы ғасырдың басында ұзақ уақытқа дейін теледидарларда Карл Браун ойлап тапқан электронды-сәулелі түтіктер қолданылды. Осындай көп уәде етілген теледидарды Фил Франсворт жасап шығарды және оны өз отбасында 1927 жылдың 7 қыркүйегінде көрсетті. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін тоқтап қалған сынақ тәжірибелері қайта жаңартылды, ол үйдегі көңіл көтеретін негізгі маңызды техникаға айналды.
Термоэмиссиондық шамдар
1904 жылы Джон Амброуз Флеминг ойлап тапқан қарапайым вакуумдық шам, диодтың электрон және анод шығаратын қызатын катоды ғана болды. Электрондар құрылғыдан тек бір бағытта ғана катодтан анодқа ғана жүреді. Түтіктің ішіндегі бір немесе бірнеше басқарушы сеткаларды қосу сеткадағы кернеудің көмегімен катод пен анод арасындағы токтарды басқаруға мүмкіндік береді. Бұл құрылғылар жиырмасыншы ғасырдың бірінші жартысындағы электронды сұлбалардың негізгі құрамдас бөліктері болды. Олар радио, телевидение, радарлар, дыбыс жазу мен ойнату аппараттарының дамуында, сондай-ақ қалааралық телефон желілері, және де аналогты мен алғашқы цифрлық компьютерлердің дамуында үлкен рөл атқарды.
Термоэмиссиондық вакуумдық түтіктің ойлап табылуы радиоға арналған ұшқындық разрядник таратқышы, есептеуге арналған механикалық компьютерлер секілді технологиялардың кеңінен таралуына және электроника пәнінің қолданысқа кеңінен енуіне зор ықпал жасады.
1940 жылдары ойлап табылған жартылай өткізгіштер термоэлектронды шамдарға қарағанда анағұрлым тиімді, сенімді әрі арзан болды. 1960 жылдардың ортасында термоэлектронды шамдарды транзисторлар ығыстыра бастады. Термоэлектронды шамдар әлі күнге дейін кейбір жоғары жиілікті күшейткіштерде қолданылып келеді.
Негізгі ұғымдары
Қазіргі телекоммуникация ғасырдан астам уақыт ішінде қарқынды дамыған және расталған негізгі ұғымдарға негізделген.
Негізгі элементтер
Телекоммуникациялық технологияларды негізінен сымды және сымсыз әдістерге бөлуге болады. Жалпы, байланыс жүйесінің негізінде әрқашан қандай да бір түрде үш негізгі бөліктер бар:
- Ақпаратты өзгертіп сигналға түрлендіретін .
- Сигнал өтетін басқаша физикалық арна. Мысалы: «.
- Арнадан сигнал қабылдап, оны алушы үшін пайдалы ақпаратқа айналдыратын қабылдағыш.
Мәселен, радиостанцияның қуатты күшейткіші - таратқыш; және тарату антеннасы - бұл күшейткіш пен «бос ғарыш арнасы» арасындағы интерфейс. Бос ғарыш каналы - бұл трансмиссиялық орта; ал қабылдағыш антенна - бос кеңістік арнасы мен қабылдағыштың интерфейсі. Әрі қарай, радио қабылдағыш сигналды қабылдап оны электрден дыбысқа айналдырады.
Аналогты байланыс пен сандық байланыстың салыстыруы
Байланыс сигналдары аналогты немесе сандық сигналдар арқылы жіберілуі мүмкін. Аналогты байланыс және цифрлық байланыс жүйелері бар. Аналогтық сигнал үшін сигнал ақпаратқа қатысты үздіксіз өзгеріп отырады. Цифрлық сигналда ақпарат дискретті шамалардың жиынтығы ретінде кодталады (мысалы, бірлер мен нөлдер жиынтығы). Таралу және қабылдау кезінде аналогтық сигналдардағы ақпарат сөзсіз физикалық шу әсерінен нашарлайды. Екінші жағынан, егер қосымша шуылдың ұйытқуы белгілі бір шектен асып кетпесе, сандық сигналдардағы ақпарат өзгеріссіз қалады. Олардың шуылға тұрақтылығы сандық сигналдардың аналогтық сигналдарға қарағанда басты артықшылығы болып табылады.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Информатика және компьютерлік техника / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А. Қ. Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5
- Ambardar Ashok Analog and Digital Signal Processing — 2nd. — Brooks/Cole Publishing Company, 1999. — P. 1–2. — ISBN 978-0-534-95409-3.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Telekommunikaciya Telecommunications kompyuterlik zhүjeler men kazirgi zamangy tehnikalyk elektrondyk bajlanys kuraldary negizinde telefon zhelileri sputniktik bajlanys zhәne t b arkyly mәlimetterdi kashyktan zhetkizuge katysty zhalpy ugym zhalpy nemese arnauly bajlanys zhelileri telegraf telefon radio arkyly mәlimetter almasuga arnalgan katynas Telefon zhүjesi arkyly akparat zhetkizu ara kashyktyktyk bajlanys mәlimetterdi ara kashyktykka zhiberu Germaniya Bavariya Rajstingtegi zherseriktik bajlanys nysanynyn zher үstindegi stanciyasy Paraboloidty bajlanysty sputniktik antennasy Telekommunikaciya telekatysym latynsha tele katynasu bajlanysu grekshe kashyk zhәne auylsharuashylygy communication bajlanys gylym men tehnikanyn halykty akparattyk kyzmettin barlyk tүrimen kamtamasyz etetin salasy kashyktyktan akparat almasudy zhүzege asyratyn tehnologiyalar zhiyntygy Opte zhobasynda Internettin boligi arkyly әrtүrli marshruttardy koru Telekommunikaciya zhәne kompyuterdin komegimen akparattyn barlyk tүrlerin dybys derek kozgalmaly zhәne kozgalmajtyn bejne multimedia optikalyk bajlanys kabeli radio Zherdin zhasandy serigi t b bajlanys tүrleri arkyly taratady Elektr signaldaryn taratyp kabyldaudy telekommunikaciya zhүjesi atkarady Bul zhүje akparatty pajdalanushylarga dybys nemese bejne korinis tүrinde taratatyn zhabdyktar zhiyntygynan turady Telekommunikaciya zhүjeleri zhiyntygynyn aumaktyk ornalasu principine zhumys isteui men bir birine tәueldiligine karaj biriktiriluin telekommunikaciya zhelisi dep atajdy Barlyk memlekettegi kurastyrylatyn ondiriletin zhәne pajdalanylatyn telekommunikaciya zhabdyktarynyn parametrlerin үjlestiru zhәne telekommunikaciya salasynyn damu satysyn anyktau mәselesimen Halykaralyk Elektr bajlanys Odagy ajnalysady nyn maksaty shartaraptyk akparattyk kurylym zhasau zhәne sonyn nәtizhesinde Telekommunikaciyany shartaraptandyru derbestendiru Shartaraptandyru әlemdik shartaraptyk zheli kuryp ogan barlyk memleketterdin zhәne olardyn ajmaktyk abonenttik zhelilerin integraciyalau derbestendiru tuzhyrymdamasy bojynsha dүnie zhүzindegi adamdardyn barlygyna dүniege kelisimen derbes nomir tagajyndalyp әlemdik zhelige tirkeledi al zholdangan akparat abonentin izdestiru zheli kyzmetinin zerdeliliginin komegimen avtomatty tүrde oryndalady Telekommunikaciya zhelisine radio teledidar telefon zhelileri zhәne kompyuterlik zheli zhatady Radio zhәne teledidar zhelileri tutynushylarga akparatty bir zhakty keninen zheliden abonentterge taratu kyzmetin atkarady Telekommunikaciyanyn en algash kurylgan zhelisi telegraf zhelisi Қazirgi telekommunikaciya salasyndagy gylymi tehnikalyk zhetistikter analogty signaldardy dybys pen bejne cifrlap al cifrlangan signaldardy destelep taratudyn mүmkinshilikterin iske asyrdy Telekommunikaciya tarihyMayaktar men kogershinder Poshtalyk kepterler tarih zhүzinde әrtүrli halyktar mәdenietinde kej uakyttarda koldanyp keldi Kepterlerge arnalgan baganalar parsy elinen bastau algan zhәne kejinirek rimdikter oz әskerilerine komektesu үshin koldangan Frontin Yulij Cezar kogershinderdi Galliyany zhaulap alu kezinde shabarmandar retinde koldanganyn ajtady Grekter de Olimp ojyndarynda poshta kogershinderin pajdalanyp әrtүrli kalalarga zhenimpazdardyn esimin beruge de pajdalangan XIX gasyrdyn basynda golland biligi osy zhүjeni Yava men Sumatrada koldangan Al 1849 zhyly Pol Yulius Rejter Aahen men Bryussel arasyndagy akciyalar bagasyn tasymaldau үshin kogershinder kyzmetin iske kosty Bul kyzmet telegraf bajlanysy zhabylmaj turyp 1 zhyl zhumys istedi Orta gasyrlarda mayaktar tizbegi әdette tobelerde signaldy taratu kuraly retinde koldanylgan Radiomayaktar tizbekterinin bir kemshiligi boldy olar tek akparattyn bir bitin gana zhibere aldy sondyktan zhau bar degen sekildi habarlamany tүsinu үshin aldyn ala kelisip alu kerek boldy Zharkyn mysaldardyn biri olardy Ispan armadalary uakytynda koldangandygy signal tizbegi Plimuttan Londonga signaldyn tizbegi signal zhibergen bolatyn Telegraf pen telefon 1837 zhyldyn 25 shildesinde agylshyn onertapkyshy ser Uilyam Fotergill Kuk pen agylshyn galymy ser Charlz Uitston algashky kommerciyalyk elektr telegrafyn zhasap korsetti Eki onertapkysh ta oz kurylgylaryn zhana kurylgy emes zhetildirilgen elektromagnittik telegraf dep karastyrdy 1955 zhylgy үlgidegi zhapon radiosy Samuel Mors 1837 zhyldyn 2 kyrkүjeginde elektr telegrafynyn tәuelsiz zhasap shygargan oz nuskasyn korsetti Algashky transatlanttyk telegraf kabeli 1866 zhyldyn 27 shildesinde tabysty zhasalyp bitti sol arkyly en algash ret transatlanttyk bajlanys zhүzege asyryldy Algashky bolyp telefondy 1876 zhyly Aleksandr Bell patenttedi Elisha Grej de osy zhyly patentteuge usynys berdi Algashky kommerciyalyk telefon kyzmetteri Atlantikanyn eki zhagyndagy Nyu Hejven men London kalalarynda Bell Telephone Company kompaniyasymen 1878 zhyly zhәne 1879 zhyly kuryldy XX gasyrdagy algashky telefondardyn biri 1930 Radio men televidenie 1901 zhyly Atlant tenizi arkyly radiotolkyndardyn alys kashyktykka taratylu kubylysyn pajdalana otyryp 1894 zhyldan bastap italyan onertapkyshy Gulelmo Markoni symsyz bajlanysty zhasaudy kolga aldy 1 Bul kezen radiobajlanys arkyly symsyz telegraf bajlanysyn taratudyn basy edi Dauys pen әuendi radio tolkyndar taratuga talpynys 1900 zhәne 1906 zhyldary zhasaldy birak ajtarlyktaj tabysty bolmady Millimetrlik tolkyndarda bajlanys taratudy algashky ret bengal fizigi Dzhagadish Chandra Boz 1894 1896 zhyldary zerttej bastady Ol ozinin tәzhiribelerinde ote zhogary zhiilik 60 GGc ke dejin zhetkizdi Sondaj ak radiotolkyndardy tabu үshin zhartylaj otkizgishti auysudy koldanudy engizdi 1901 zhyly ol radiokristaldyk detektordy patenttedi Birinshi dүnie zhүzilik sogys әskeri bajlanystarga kazhetti radionyn damuyn karkyndatty Sogystan son kommerciyalyk AM radiohabartaratu 1920 zhyly bastaldy zhәne konil koteru men zhanalyktar taratudagy manyzdy akparat kuralyna ajnaldy Ekinshi dүniezhүzilik sogys tagy da әskeri maksattarga arnalgan radionyn aviaciya zhәne zher үstindegi radio bajlanysynyn radionavigaciya men radarlardyn damuyn tezdetti Stereofoniyalyk FM habar taratudyn damuy AҚSh ta 1930 zhyldaryna tuspa tus keldi zhәne 1960 zhyldar men 1970 zhyldar arasynda Birikken Koroldikte basym kommerciyalyk standarttagy AM habar taratudy ysyrdy 1925 zhyldyn 25 nauryzynda Dzhon Logi Berd Selfridges London әmbebap dүkeninde kozgalatyn keskinderdi taratudy korsete aldy Berd kurylgysy Nipkov diskisine negizdeldi osylajsha mehanikalyk televidenie retinde tanyldy Britaniya radiohabar taratu korporaciyasy 1929 zhyly 30 kyrkүjekte synaktyk translyaciyalar zhasady Alajda zhiyrmasynshy gasyrdyn basynda uzak uakytka dejin teledidarlarda Karl Braun ojlap tapkan elektrondy sәuleli tүtikter koldanyldy Osyndaj kop uәde etilgen teledidardy Fil Fransvort zhasap shygardy zhәne ony oz otbasynda 1927 zhyldyn 7 kyrkүjeginde korsetti Ekinshi dүniezhүzilik sogystan kejin toktap kalgan synak tәzhiribeleri kajta zhanartyldy ol үjdegi konil koteretin negizgi manyzdy tehnikaga ajnaldy Termoemissiondyk shamdar 1904 zhyly Dzhon Ambrouz Fleming ojlap tapkan karapajym vakuumdyk sham diodtyn elektron zhәne anod shygaratyn kyzatyn katody gana boldy Elektrondar kurylgydan tek bir bagytta gana katodtan anodka gana zhүredi Tүtiktin ishindegi bir nemese birneshe baskarushy setkalardy kosu setkadagy kerneudin komegimen katod pen anod arasyndagy toktardy baskaruga mүmkindik beredi Bul kurylgylar zhiyrmasynshy gasyrdyn birinshi zhartysyndagy elektrondy sulbalardyn negizgi kuramdas bolikteri boldy Olar radio televidenie radarlar dybys zhazu men ojnatu apparattarynyn damuynda sondaj ak kalaaralyk telefon zhelileri zhәne de analogty men algashky cifrlyk kompyuterlerdin damuynda үlken rol atkardy Termoemissiondyk vakuumdyk tүtiktin ojlap tabyluy radioga arnalgan ushkyndyk razryadnik taratkyshy esepteuge arnalgan mehanikalyk kompyuterler sekildi tehnologiyalardyn keninen taraluyna zhәne elektronika pәninin koldanyska keninen enuine zor ykpal zhasady 1940 zhyldary ojlap tabylgan zhartylaj otkizgishter termoelektrondy shamdarga karaganda anagurlym tiimdi senimdi әri arzan boldy 1960 zhyldardyn ortasynda termoelektrondy shamdardy tranzistorlar ygystyra bastady Termoelektrondy shamdar әli kүnge dejin kejbir zhogary zhiilikti kүshejtkishterde koldanylyp keledi Negizgi ugymdaryҚazirgi telekommunikaciya gasyrdan astam uakyt ishinde karkyndy damygan zhәne rastalgan negizgi ugymdarga negizdelgen Negizgi elementter Telekommunikaciyalyk tehnologiyalardy negizinen symdy zhәne symsyz әdisterge boluge bolady Zhalpy bajlanys zhүjesinin negizinde әrkashan kandaj da bir tүrde үsh negizgi bolikter bar Akparatty ozgertip signalga tүrlendiretin Signal otetin baskasha fizikalyk arna Mysaly Arnadan signal kabyldap ony alushy үshin pajdaly akparatka ajnaldyratyn kabyldagysh Mәselen radiostanciyanyn kuatty kүshejtkishi taratkysh zhәne taratu antennasy bul kүshejtkish pen bos garysh arnasy arasyndagy interfejs Bos garysh kanaly bul transmissiyalyk orta al kabyldagysh antenna bos kenistik arnasy men kabyldagyshtyn interfejsi Әri karaj radio kabyldagysh signaldy kabyldap ony elektrden dybyska ajnaldyrady Analogty bajlanys pen sandyk bajlanystyn salystyruy Bajlanys signaldary analogty nemese sandyk signaldar arkyly zhiberilui mүmkin Analogty bajlanys zhәne cifrlyk bajlanys zhүjeleri bar Analogtyk signal үshin signal akparatka katysty үzdiksiz ozgerip otyrady Cifrlyk signalda akparat diskretti shamalardyn zhiyntygy retinde kodtalady mysaly birler men nolder zhiyntygy Taralu zhәne kabyldau kezinde analogtyk signaldardagy akparat sozsiz fizikalyk shu әserinen nasharlajdy Ekinshi zhagynan eger kosymsha shuyldyn ujytkuy belgili bir shekten asyp ketpese sandyk signaldardagy akparat ozgerissiz kalady Olardyn shuylga turaktylygy sandyk signaldardyn analogtyk signaldarga karaganda basty artykshylygy bolyp tabylady Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VIII tom Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Informatika zhәne kompyuterlik tehnika Zhalpy redakciyasyn baskargan tүsindirme sozdikter toptamasyn shygaru zhonindegi gylymi baspa bagdarlamasynyn gylymi zhetekshisi pedagogika gylymdarynyn doktory professor Қazakstan Respublikasy Memlekettik syjlygynyn laureaty A Қ Қusajynov Almaty Mektep baspasy ZhAҚ 2002 zhyl 456 bet ISBN 5 7667 8284 5 Ambardar Ashok Analog and Digital Signal Processing 2nd Brooks Cole Publishing Company 1999 P 1 2 ISBN 978 0 534 95409 3 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet