Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Сәйлүгім жотасы — Алтай Республикасы мен Моңғолияның шекарасында, Алтай тауларында орналасқан тау жотасы. Ұзындығы шамамен 130 км, биіктігі 3500 м-ге дейін, ең биік нүктелері — Сары-Нохойыт (3502 м) және Саржемата (3499 м).
| Сәйлүгім жотасы | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Ұзындығы | 130 км |
| Ең биік шыңы |
|
| Биіктігі | 3501 м |
| Орналасуы | |
| 49°27′28″ с. е. 88°48′49″ ш. б. / 49.45778° с. е. 88.81361° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 49°27′28″ с. е. 88°48′49″ ш. б. / 49.45778° с. е. 88.81361° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Елдер | |
| | |
Жотасы құмтастардан, балшықты тақтатастардан, лавалардан және туфтардан тұрады. Биік тауларда қыналарлы және тасты тундралар басым, оңтүстік беткейлерде 2600 м-ден төмен - таулардың құба топырағында дала өсімдіктері бар аймақтар. Жотадан көптеген асулар(Ұлан-даба, Хак, Жүзтыт, Қарахая, Богусук, Хуник-даба, Сұр-даба, Байза, Аран-бажы, Саржемата, Дүрбет-даба және т.б.) бар. Сәйлүгімнің солтүстік-шығыс бөлігінде, өзенінің қайнар көзіне жақын жерде, мәңгі қармен көмкерілген Меңку-тайга шыңдары бар.
Климаты өте қатал, күрт континенталды. Аязсыз кезеңнің ұзақтығы 35-60 күн, қаңтар айының орташа температурасы -32 °C, ал ең төменгі температура -62 °C дейін төмендейді. Температура амплитудасы жылына 120 °C-қа жетеді, ал жазғы күні 30 °C-тан жоғары болуы мүмкін. Қар жамылғысының биіктігі 3-9 см, тек биік таулы жерлерде 80-100 см жетеді.
Сәйлүгім Арғұт пен Шу өзендері мен су алабының өзендері арасында суайрық ретінде қызмет етеді.
Алтай республикасының үкіметі «Сәйлүгім» федералдық маңызы бар мемлекеттік табиғи қорықты ұйымдастыру туралы шешім қабылдады. Оның аумағы Қосағаш ауданындағы Сәйлүгім жотасында орналасқан бірнеше зоналарды қамтиды. Мұнда популяциясы саны 300-ге жуық дарадай арқарлар, ал тауешкілер — 3 мың дара, сондай-ақ қар барысы - ілбіс тұрады.
Тағы қараңыз
- Арқанша (3511 м) — жота шыңдарының бірі.
Дереккөздер
- Географиялық энциклопедиялық сөздік: географиялық атаулар / Трёшников А. Ф. — 2. — Мәскеу: Советская энциклопедия, 1989. — 407 б. — 210 000 таралым. — ISBN 5-85270-057-6.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sәjlүgim zhotasy Altaj Respublikasy men Mongoliyanyn shekarasynda Altaj taularynda ornalaskan tau zhotasy Ұzyndygy shamamen 130 km biiktigi 3500 m ge dejin en biik nүkteleri Sary Nohojyt 3502 m zhәne Sarzhemata 3499 m Sәjlүgim zhotasySipattamasyҰzyndygy130 kmEn biik shynyBiiktigi3501 mOrnalasuy49 27 28 s e 88 48 49 sh b 49 45778 s e 88 81361 sh b 49 45778 88 81361 G O Ya Koordinattar 49 27 28 s e 88 48 49 sh b 49 45778 s e 88 81361 sh b 49 45778 88 81361 G O Ya T Elder ResejSәjlүgim zhotasy Zhotasy kumtastardan balshykty taktatastardan lavalardan zhәne tuftardan turady Biik taularda kynalarly zhәne tasty tundralar basym ontүstik betkejlerde 2600 m den tomen taulardyn kuba topyragynda dala osimdikteri bar ajmaktar Zhotadan koptegen asular Ұlan daba Hak Zhүztyt Қarahaya Bogusuk Hunik daba Sur daba Bajza Aran bazhy Sarzhemata Dүrbet daba zhәne t b bar Sәjlүgimnin soltүstik shygys boliginde ozeninin kajnar kozine zhakyn zherde mәngi karmen komkerilgen Menku tajga shyndary bar Klimaty ote katal kүrt kontinentaldy Ayazsyz kezennin uzaktygy 35 60 kүn kantar ajynyn ortasha temperaturasy 32 C al en tomengi temperatura 62 C dejin tomendejdi Temperatura amplitudasy zhylyna 120 C ka zhetedi al zhazgy kүni 30 C tan zhogary boluy mүmkin Қar zhamylgysynyn biiktigi 3 9 sm tek biik tauly zherlerde 80 100 sm zhetedi Sәjlүgim Argut pen Shu ozenderi men su alabynyn ozenderi arasynda suajryk retinde kyzmet etedi Altaj respublikasynyn үkimeti Sәjlүgim federaldyk manyzy bar memlekettik tabigi korykty ujymdastyru turaly sheshim kabyldady Onyn aumagy Қosagash audanyndagy Sәjlүgim zhotasynda ornalaskan birneshe zonalardy kamtidy Munda populyaciyasy sany 300 ge zhuyk daradaj arkarlar al taueshkiler 3 myn dara sondaj ak kar barysy ilbis turady Tagy karanyzArkansha 3511 m zhota shyndarynyn biri DerekkozderGeografiyalyk enciklopediyalyk sozdik geografiyalyk ataular Tryoshnikov A F 2 Mәskeu Sovetskaya enciklopediya 1989 407 b 210 000 taralym ISBN 5 85270 057 6