Сэр

Сэр (ағылш. sir ← ескі фр. sieur «мырза, тақсыр» ← лат. senior «аға») — ағылшын тілінде сөйлейтін әлемдегі ер адамның құрметті есімі, оның екі мағынасы бар — титул (атақ) және жүгіну.

Ескі Корунья қаласындағы ескерткіш тақта

Атақ

Біріккен Корольдікте — рыцарь дәрежесі бар жеке рыцарьлық, баронет немесе рыцарьлық орденге мүше тұлғалардың атына құрметті префикс (префикс). Ол ағылшын тілінде бас әріппен жазылады (Sir) және берілген атпен (тегі жоқ, мысалы, Sir Paul, сэр Пол ) немесе толық атымен (Sir Walter Scott, сэр Уолтер Скотт) бірге қолданылады; тек фамилиямен қолдану дұрыс емес (Sir McCartney, сэр Маккартни деп айтуға болмайды). Ағылшын тіліндегі мәтіндерде (әсіресе британдық мәтіндерде) сер сөзі рыцарьлар мен баронеттердің есімдерінде өте дәйекті түрде қолданылады (кем дегенде мәтіндегі бірінші ескертуде). Ордені бойынша рыцарь атағы немесе жеке баронет атағы бар әйелді аты бар дама (Dame) деп атайды, ал сэрдің әйелін аты жоқ фамилиямен бірге леди деп атайды (Мысалы, сэр Пол Маккартнидің әйелі — леди Маккартни).

Жүгіну

Ағылшын тілінде сөйлейтін әлемде ер адамға, әдетте басшыға, әскери атағы үлкенге (полиция және өрт сөндіру бөлімдерінде), комиссия офицеріне (қарулы күштер мен әскерилендірілген құрамаларда) немесе сыпайы сөз сөйлеу жағдайында, әңгімелесушінің аты белгісіз болған кезде (XX ғасырға дейін, әдетте тек джентльменге). Әдетте кіші әріппен, sir: «иә сэр»; «сәлеметсіз бе, сэр» және т.б. Әйелге сәйкес үндеу — мадам, madam (қысқартылған мэм, ma’am).

Сондай-ақ құрметті «әдептілік атақтарын» «лордтың аты + тегі» түрінде қолданатын пэрлердің балаларына сілтеме жасау үшін қолданылады.

Сирмен шатастырмау керек (фр. sire ,ағылш. sire) — монархқа үндеу (Аса Мәртебелі, Тақсыр).

Александр Блокта сэр сөзінің түпнұсқалық нұсқасы бар: Қабылдау уақыты келді, сӧр.

Дереккөздер

1. «*** Осенний вечер был. Под звук дождя стеклянный» өлең мәтіні .

Сілтемелер

• EtymologyOnLine.com сайтындағы «Сэр».