Сегіз Тармақты Жол немесе Сегіз Тармақты Асыл Тура Жол арья аштанга марга Будда нұсқаған айырылуға және сансарадан босал

Сегіз Тармақты Жол немесе Сегіз Тармақты Асыл (Тура) Жол ( арья аштанга марга) — Будда нұсқаған, айырылуға және сансарадан босалуға бастайтын жол.

Келесі тілдегі баламасы:
:	ariya aṭṭhaṅgika magga
Санскрит:	आर्याष्टाङ्गो मार्गो ārya aṣṭāṅgika mārga
Қытай тілі:	八正道 bā zhèng dào
Жапон тілі:	八正道 хассё:до:

Дхарма дөңгелегінің сөгіз шабағы Сегіз Тармақты Асыл Жолды бейнелейді.

Буддизмнің Төртінші Асыл Хақиқаты азаптан айырылуға бастайтын жолды (марга), Будданың өзі жүрген жолды нұсқайды, сондай-ақ бұл жолмен кез келген адам — тақуа болсын, дүниеліктер болсын жүруі тиіс. Будда нұсқаған бұл жол сегіз қағидадан тұрағандықтан «Сегіз Тармақты Асыл Жол» деп аталады.

Жол сатылары

Сегіз Тармақты Асыл Жол келесі үш топқа бөлінетін сатылардан тұрады:

	Қазақ тілі		Санскрит	Қытай тілі	Жапон тілі	Тай тілі
	Даналық	Paññā	Prajñā
I	Дұрыс (Тура) көзқарас	sammā-diṭṭhi	samyag dṛṣṭi	正見	正見, сё: кэн	สัมมาทิฏฐิ	yang dag pa’i lta ba
II	Дұрыс (Тура) ниет	sammā-saṅkappa	samyak saṃkalpa	正思惟	正思惟, сё: сиюи	สัมมาสังกัปปะ	yang dag pa’i rtog pa
	Адамгершілік	Sīla	Śīla
III	Дұрыс (Тура) сөйлеу	sammā-vācā	samyag vāc	正言	正語, сё: го	สัมมาวาจา	yang dag pa’i ngak
IV	Дұрыс (Тура) мінез	sammā-kammanta	samyak karmānta	正業	正業, сё: го:	สัมมากัมมันตะ	yang dag pa’i las kyi mtha'
V	Дұрыс (Тура) ғұмыр салты	sammā-ājīva	samyag ājīva	正命	正命, сё: мё:	สัมมาอาชีวะ	yang dag pa’i 'tsho ba
	Рухани тәртіп	Samadhi	Samadhi
VI	Дұрыс (Тура) талпыныс	sammā-vāyāma	samyag vyāyāma	正精進	正精進, сё: сё: дзин	สัมมาวายามะ	yang dag pa’i rtsol ba
VII	Дұрыс (Тура) еске алу	sammā-sati	samyak smṛti	正念	正念, сё: нэн	สัมมาสติ	yang dag pa’i dran pa
VIII	Дұрыс (Тура) көңіл бөлу	sammā-samādhi	samyak samādhi	正定	正定, сё: дзё	สัมมาสมาธิ	yang dag pa’i ting nge 'dzin

Дереккөздер

Жуковский, Копцева, 2005
Жуковская, 1992, «Негізгі қағидалар»
Лысенко, 2003
Сутта нипата 47.3.
Жуковский, Копцева, 2005
ДН 22: Махасатипаттхана сутта Мұрағатталған 15 қазанның 2013 жылы.; Сатипаттхана-вибханга Сутта.
«sammā» термині «мінсіз», «асыл» деп те аударылады.

Әдебиет

Абаева Л. Л., Андросов В. П., Бакаева Э. П. және т.б. Буддизм: Сөздік / ред. Н. Л. Жуковской, А. Н. Игнатовича, В. И. Корнева — М.: , 1992. — 288 б. — ISBN 5-250-01657-X.
Жуковский В. И., Копцева Н. П. Шығыс өнері — Красноярск: Краснояр. мемл. ун-т, 2005. — 402 б. — ISBN 5-7638-0575-5.
Лестер Р. Ч. Буддизм: Мінсіздікке жол // Әлем діндері. Екі томдық. Том 2 / пер. А. Н. Коваля — М.: КРОН-ПРЕСС, 1996. — Б. 264—394. — 640 б. — ISBN 5-232-00311-9, ISBN 5-232-00313-5 (Том 2).
Лысенко В. Г. Ерте буддизм: дін және философия. Оқу құралы — М.: , 2003. — 246 б. — ISBN 5-201-02123-9.
Лысенко В. Г. Сегіз Тармақты Жол // Буддизма философиясы: энциклопедия / жау. ред. М. Т. Степанянц; — М.: , 2011. — Б. 228—229. — 1045 б. — ISBN 978-5-02-036492-9.
Торчинов Е. А. Буддизм — СПб.: Петербургское Востоковедение, 2002. — 320 б. — ISBN 5-85803-197-8.

Сыртқы сілтемелер

Сегіз Тармақты Асыл Жол (орыс.).
Бхиккху Бодхи Сегіз Тармақты Асыл Жол/Буддизмнің кейбір негізгі принциптері.

[Жуковский,_Копцева—2005——64-1] Жуковский, Копцева, 2005

[Жуковская—1992—«Негізгі_қағидалар»—-2] Жуковская, 1992, «Негізгі қағидалар»

[Лысенко—2003——3—4-3] Лысенко, 2003

[4] Сутта нипата 47.3.

[Жуковский,_Копцева—2005——64-67-5] Жуковский, Копцева, 2005

[6] ДН 22: Махасатипаттхана сутта Мұрағатталған 15 қазанның 2013 жылы.; Сатипаттхана-вибханга Сутта.

[7] «sammā» термині «мінсіз», «асыл» деп те аударылады.