Сайып Керей хан (Сахиб Керей;1830—1847) — Бөкей Ордасының соңғы ханы (1845-1847), Жәңгір ханның (1823-1845) екінші әйелі Фатима ханымнан туған үлкен ұлы әрі мұрагері.
Сайып Керей хан | ||
Лауазымы | ||
---|---|---|
| ||
1845 — 1847 | ||
Ізашары | Жәңгір хан | |
Ізбасары | Бөкей ордасында хандық билік жойылды | |
Өмірбаяны | ||
Діні | ислам | |
Дүниеге келуі | 1830 | |
Қайтыс болуы | 1847 | |
Династия | Төрелер | |
Әкесі | Жәңгір хан | |
Анасы | Фатима ханым | |
өңдеу |
Өмірбаяны
Жас Сайып Керей сұлтан Санкт-Петербургтегі императорлық оқыды. Жәңгір хан билігінің соңында патша үкіметіне сүйікті ұлы Сайып Керейді өзінің орнына мұрагер етіп тағайындау туралы өтініш жіберді. 1840 жылы Жәңгір хан Ресей императоры Николай Павловичтен Паже корпусында оқығаннан кейін Сайып Керейді хан тағының мұрагері етіп бекітуге келісім алды.
1845 жылы 11 тамызда билігінің 22-жылында Бөкей Ордасының ханы Жәңгір хан қайтыс болды. Оның сүйікті әйелі Фатима, Сахибтің анасы, хан тағын үлкен ұлына беруге тырысып, оны хан ордаға шақырады. Бөкей Ордасын басқару үшін 15 жасар Сайып Керей ханға қамқоршылар кеңесі құрылды. 1845 жылдың күзінде Орынбор генерал-губернаторы қысымымен Сахиб Керей хан Паже корпусында оқуын жалғастыру үшін Санкт-Петербургке оралып, хан ордадан кетуге мәжбүр болды.
1847 жылы шілдеде патша үкіметі Сайып Керей ханға кінәздік атақ пен Шыңғыс есімін берді, ол өз еліне кетуге рұқсат алды. Санкт-Петербургтен қазақ даласына бара жатқан жолда Сахиб Керей хан кенеттен қайтыс болды. Сайып Керей қайтыс болғаннан кейін Бөкей Ордасындағы хан билігі жойылды.
Дереккөздер
- Зиманов З. С. «Ресей және Бөкей хандығы», Алматы: Наука, 1982. — 171 ст.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sajyp Kerej han Sahib Kerej 1830 1847 Bokej Ordasynyn songy hany 1845 1847 Zhәngir hannyn 1823 1845 ekinshi әjeli Fatima hanymnan tugan үlken uly әri murageri Sajyp Kerej hanLauazymy4 Bokej ordasy hany1845 1847Izashary Zhәngir hanIzbasary Bokej ordasynda handyk bilik zhojyldyӨmirbayanyDini islamDүniege kelui 1830 1830 Қajtys boluy 1847 1847 Dinastiya TorelerӘkesi Zhәngir hanAnasy Fatima hanymondeu ӨmirbayanyZhas Sajyp Kerej sultan Sankt Peterburgtegi imperatorlyk okydy Zhәngir han biliginin sonynda patsha үkimetine sүjikti uly Sajyp Kerejdi ozinin ornyna murager etip tagajyndau turaly otinish zhiberdi 1840 zhyly Zhәngir han Resej imperatory Nikolaj Pavlovichten Pazhe korpusynda okygannan kejin Sajyp Kerejdi han tagynyn murageri etip bekituge kelisim aldy 1845 zhyly 11 tamyzda biliginin 22 zhylynda Bokej Ordasynyn hany Zhәngir han kajtys boldy Onyn sүjikti әjeli Fatima Sahibtin anasy han tagyn үlken ulyna beruge tyrysyp ony han ordaga shakyrady Bokej Ordasyn baskaru үshin 15 zhasar Sajyp Kerej hanga kamkorshylar kenesi kuryldy 1845 zhyldyn kүzinde Orynbor general gubernatory kysymymen Sahib Kerej han Pazhe korpusynda okuyn zhalgastyru үshin Sankt Peterburgke oralyp han ordadan ketuge mәzhbүr boldy 1847 zhyly shildede patsha үkimeti Sajyp Kerej hanga kinәzdik atak pen Shyngys esimin berdi ol oz eline ketuge ruksat aldy Sankt Peterburgten kazak dalasyna bara zhatkan zholda Sahib Kerej han kenetten kajtys boldy Sajyp Kerej kajtys bolgannan kejin Bokej Ordasyndagy han biligi zhojyldy DerekkozderZimanov Z S Resej zhәne Bokej handygy Almaty Nauka 1982 171 st