Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Риян тұқымдасы (лат. Rubiaceae) – қос жарнақты бір немесе , жартылай бұталар мен бұталар.
| Рияндар | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Rubia L. | ||||||||||||
| Кіші тұқымдастары | ||||||||||||
| |
Жер шарында кең тараған, негізінен тропиктік және субтропиктік аймақтарда өсетін 500-ге жуық туысы, 6500-ден аса түрі белгілі. Қазақстанда тастақты жерлерде, альпі және субальпілік шалғындарда, қылқан және жалпақ жапырақты ормандардағы бұталардың арасында, өзендер мен арықтардың жағасында, құмды жерлерде өсетін 7 туысы (бояушөп, бидайбас, , қызылбояу, , риян, қайқықанат), 51 түрі бар.
Жапырақтары бүтін жиекті немесе ара тісті, қарама-қарсы орналасады. Гүлі көбінесе қосжынысты, ұсақ, топтанып, кейде жеке жетіледі. Тостағанша жапырақшалары 4 — 5 бөлікке тілімденген ара тісті, көбінесе көрінбейді, күлтесі күлте жапырақшаларымен бірігіп кеткен. Аталығының саны күлте қалақшасының санымен бірдей болады. Маусым — қыркүйек айларында гүлдеп, тамыз — қыркүйекте жеміс салады. Жемісі — қауашақ не қос жаңғақша, кейбіреулерінде жидек түрінде болады. Риян тұқымдасының жемісі тағам ретінде пайдаланылады; дәрілер (хинин ағашы, , т.б.); бояу алынады (риян, , т.б.); әсемдік үшін өсіріледі (гардения, , т.б.) және илік заттар алынады ().
Дереккөздер
- "Қазақ Энциклопедиясы", 7 том
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Rubiaceae |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Riyan tukymdasy lat Rubiaceae kos zharnakty bir nemese zhartylaj butalar men butalar RiyandarDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylar unranked AsteridsSaby Tukymdasy RubiaceaeRubia L Kishi tukymdastary Zher sharynda ken taragan negizinen tropiktik zhәne subtropiktik ajmaktarda osetin 500 ge zhuyk tuysy 6500 den asa tүri belgili Қazakstanda tastakty zherlerde alpi zhәne subalpilik shalgyndarda kylkan zhәne zhalpak zhapyrakty ormandardagy butalardyn arasynda ozender men aryktardyn zhagasynda kumdy zherlerde osetin 7 tuysy boyaushop bidajbas kyzylboyau riyan kajkykanat 51 tүri bar Zhapyraktary bүtin zhiekti nemese ara tisti karama karsy ornalasady Gүli kobinese koszhynysty usak toptanyp kejde zheke zhetiledi Tostagansha zhapyrakshalary 4 5 bolikke tilimdengen ara tisti kobinese korinbejdi kүltesi kүlte zhapyrakshalarymen birigip ketken Atalygynyn sany kүlte kalakshasynyn sanymen birdej bolady Mausym kyrkүjek ajlarynda gүldep tamyz kyrkүjekte zhemis salady Zhemisi kauashak ne kos zhangaksha kejbireulerinde zhidek tүrinde bolady Riyan tukymdasynyn zhemisi tagam retinde pajdalanylady dәriler hinin agashy t b boyau alynady riyan t b әsemdik үshin osiriledi gardeniya t b zhәne ilik zattar alynady Derekkozder Қazak Enciklopediyasy 7 tom Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Rubiaceae