Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Республикалық партия (ағылш. Republican Party) — Демократиялық партиямен бірге АҚШ-тың екі негізгі саяси партиялардың бірі. Екінші атауы - Үлкен Ескі Партия (ағылш. Grand Old Party, GOP).
| Республикалық партия | |
| Republican Party | |
 | |
| Басшысы | Ронна Ромни Макдэниэл |
|---|---|
| Негізін салушы | Уиг партиясы |
| Құрылған жылы | |
| Штаб-пәтері | 310 First Street |
| Мүшелер саны | ▲ 35,041,482 |
| 197 / 435 | |
| Сенат | 52 / 100 |
| Партиялық мөр |
|
| Сайты | gop.com |
Бейресми тарап символы - піл (қуатты білдіреді), бейресми түсі - қызыл.
Тарих
Еркін Жер Партиясы және вигтер партиясының «ар-ұждан» фракциясын біріктіру арқылы, Рипон қаласында, Висконсин штатында 1854 жылы 28 ақпанда құрылған. В игтер ыдырағаннан кейін елді монополиялық билеген элиталық демократиялық партияға қарсы, Солтүстік (янкиз) өнеркәсіпшілер мүдделерін көрсететін, Оңтүстік құл-иеленушілерге қарсы және құлдық қауымдастықтың жақтастарына қарсы және орталық мемлекеттік органдарының құзыретін кеңейту мақсатында құрылған.
Республикалық партия, 36 параллельден солтүстікке қараай штаттардың аумағында құлдыққа тыйым салуға (Канзас-Небраска туралы заңымен 1854 жылы таратылды), барлық тілек білдірушілер үшін тегін жер бөлу (формальды түрде бос жерлерге, үнді тайпалары қоныстандырылған, шын мәнінде, олардың пікірін ешкім елеген жоқ), сондай-ақ - Еуропадан әкелінген өндірілген тауарларға жоғары тарифтерді белгілеуге қарсы бас көтерді. Солтүстіктердің және олардың көшбасшысы Авраам Линкольннің азаматтық соғыста жеңіске жеткеннен кейін, республиканшылдар 50 жыл бойы президенттік және парламенттік сайлауда басым болды.
Олардың гегемониясын республиканшылдардың өздері бөліне бастағаннан соң және Теодор Рузвельттің прогрессивті партиясы құрылғаннан кейін, 1912 жылы Вудро Вильсон үзген болатын. 1912 жылдан бастап және 1968 жылға дейін, демократтар республиканшылдарға (Калвин Кулидж, Герберт Гувер, Дуайт Эйзенхауэр) бере отырып уақыт өткен сайын АҚШ саясатын басқарды. Партияның төмендеу уақытына демократ Франклин Рузвельттің «Жаңа мәміле» уақыты деп атауға болады.
Бұл уақытта, республиканшылдар және демократтар, сайып келгенде, партия ретінде идеологиялық спектрімен алмасты тиісінше, неғұрлым консервативті және неғұрлым либералды бола түсті. 1940-1960 жылдары Африка американдықтардың азаматтық құқықтары үшін қозғалысы кезінде республиканшылдар оған салқындық танытты, демократиялық партияның қорғаны ретінде болған «Монолитті Оңтүстік» саясаты ұстанымдарын Никсонның «Оңтүстік стратегиясын» бастай отырып талқандады.
«Қырғи-қабақ соғыс» жылдары, Республикалық партия ішкі саясатта барысында антикоммунизм мен солшылдарды қудалау мәселелерінде (маккартизм) бапталған көп табандылық көрсетті (әсіресе Барри Голдуотер), және олардың үміткерлері әдетте сыртқы саясатта «қаршыға» ретінде есептеледі. Расс Белланттың зерттеулеріне сәйкес Президент Никсон кезіндегі Ұлттық комитет және кейінірек Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін АҚШ-қа Шығыс Еуропадан көшіп келген ультранационалистмен ынтымақтастық байланыста болған.
1970-ші жылдардың ортасында Республикалық партия салық төлеуден жалтарған және пара алғаны үшін айыпталған бірінші вице-президент Spiro Agnew, содан кейін «Уотергейт» жанжалы салдарынан президент орнынан түсуiне байланысты ауыр дағдарыс қарсаңында тап болды.
1970 жылдардың соңында 1980 жылы көшбасшысы, АҚШ-тың президенті лауазымына, бұрынғы голливудтық актер Рональд Рейган сайланған соң және 1984 жылы қайта сайланғаннан кейін қайта жанданды. Ол партияныы жаңартты және оның «Уотергейт» салдарын құтылуға көмектесті. Рейган командасының кейбір өкілдері 2009 жылға дейін АҚШ-тың истеблишментінде қалды. Негізінен Рейганның арқасында Республикашылдар арасында экономикалық либерализм мен ультраконсерватизм жақтастарының позициясы нығайды.
2010 жылдың қараша айында, республикашылдар Өкілдер палатасының бақылауына алды және Сенаттағы қатысуы айтарлықтай өсті.
2014 жылдың қараша айында республикашылдар Өкілдер палатасы мен Сенатты бақылауына алды.
Идеологялар
- Авраам Линкольн
- Лео Штраус
- Томас Соуэлл
Республикалық партиядан АҚШ президенттері
- 4 наурыз 1861 — 15 сәуір 1865 — Авраам Линкольн
- 4 наурыз 1869 — 4 наурыз 1877 — Улисс Грант
- 4 наурыз 1877 — 4 наурыз 1881 — Ратерфорд Хейс
- 4 наурыз 1881 — 19 қыркүйек 1881 — Джеймс Гарфилд
- 19 қыркүйек 1881 — 4 наурыз 1885 — Честер Артур
- 4 наурыз 1889 — 4 наурыз 1893 — Бенджамин Гаррисон
- 4 наурыз 1897 — 14 қыркүйек 1901 — Уильям Мак-Кинли
- 14 қыркүйек 1901 — 4 наурыз 1909 — Теодор Рузвельт
- 4 наурыз 1909 — 4 наурыз 1913 — Уильям Тафт
- 4 наурыз 1921 — 2 тамыз 1923 — Уоррен Гардинг
- 2 тамыз 1923 — 4 наурыз 1929 — Калвин Кулидж
- 4 наурыз 1929 — 4 наурыз 1933 — Герберт Гувер
- 20 қаңтар 1953 — 20 қаңтар 1961 — Дуайт Эйзенхауэр
- 20 қаңтар 1969 — 9 тамыз 1974 — Ричард Никсон
- 9 тамыз 1974 — 20 қаңтар 1977 — Джеральд Форд
- 20 қаңтар 1981 — 20 қаңтар 1989 — Рональд Рейган
- 20 қаңтар 1989 — 20 қаңтар 1993 — Джордж Герберт Уокер Буш
- 20 қаңтар 2001 — 20 қаңтар 2009 — Джордж Уокер Буш
- 20 қаңтар 2017 — 20 қаңтар 2021 — Дональд Трамп
Идеология
Республиканшылдардың демократтардан айырмашылығы, мынадай ұстанымдар ұстанады:
- салықтарды төмендету;
- мемлекеттік тапшылығын азайту;
- денсаулық сақтау және білім беру бойынша мемлекеттік шығыстарды қысқарту;
- әскери шығыстарды ұлғайту және ұлттық қауіпсіздікке шығыстардың көбеюі;
- неғұрлым агрессивті сыртқы саясат;
- мораль мен отбасы құндылықтарын үшін күрес; аборт шектеу (әсіресе жүктіліктің соңғы кезеңдерінде) және контрацепция;
- ұлттық құндылықтарға үшін күрес;
- қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларған қарсы мұндай шаралар бизнестің мүдделеріне қайшы келетiн болса, қарсы шаралар қолдану;
- атыс қаруын алып жүру және иелену еркіндігін қамтамасыз ету;
- ең төменгі жалақының ұлғаюына қарсылық таныту;
- жеке кәсіпорындарда кәсіподақтардың құрылуына қарсылық таныту;
- өлім жазасын қолдануды сақтау;
- клондау саласындағы эвтаназия мен зерттеулер енгізуге қарсылық таныту.
Республикашыл ең маңызды қағидаттарының бірі дәстүрлі экономикада мемлекеттің қатысуын барынша азайту.
Сонымен қатар, республикалық партия кейбір адамдар мен топтар жеке ретінде қарастыратын және қоғамдық шектеуге жатпайтын құбылыстардың (түсік, порнография, жезөкшелік, есірткі пайдалану) заңдастыру пайдасына жиі сөз сөйлейді. Республикашылдар жаһандық жылыну және парниктік әсерге қарсы күрес идеясын жоққа шығарды, демократтар мен олардың жақтастарын ақпараттық-насихаттау пропагандалық қадамдары деп есептейді.
Қазіргі заманғы сайлаушылар - әлеуметтік жағдайы жақсы американдықтар, ірі корпорациялардың қызметкерлері, ақ ерлер мен әйелдер, діни-пікірлес, консервативті бағытталған сайлаушылар, одан бөлек көпшілігі бұрынғы Кеңес Одағының орыстілді иммигранттар анықтау керек. Негізгі қазіргі заманғы идеологиясы — нео-консерватизм. Саяси бағдар - орташа (кейде төтенше) оңшылдар.
Дереккөздер
- (November 21, 2020). "March 2020 Ballot Access News Print Edition". 35 (10). http://ballot-access.org/2020/11/21/november-2020-ballot-access-news-print-edition/. Retrieved 24 November 2020.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Respublikalyk partiya agylsh Republican Party Demokratiyalyk partiyamen birge AҚSh tyn eki negizgi sayasi partiyalardyn biri Ekinshi atauy Үlken Eski Partiya agylsh Grand Old Party GOP Respublikalyk partiyaRepublican PartyBasshysyRonna Romni MakdenielNegizin salushyUig partiyasy Azat Zher Partiyasy Azattyk partiyasyҚurylgan zhyly20 nauryz 1854 zhylShtab pәteri310 First Street SE Washington D C 20003Mүsheler sany 35 041 482197 435Senat52 100Partiyalyk morSajtygop com Bejresmi tarap simvoly pil kuatty bildiredi bejresmi tүsi kyzyl TarihErkin Zher Partiyasy zhәne vigter partiyasynyn ar uzhdan frakciyasyn biriktiru arkyly Ripon kalasynda Viskonsin shtatynda 1854 zhyly 28 akpanda kurylgan V igter ydyragannan kejin eldi monopoliyalyk bilegen elitalyk demokratiyalyk partiyaga karsy Soltүstik yankiz onerkәsipshiler mүddelerin korsetetin Ontүstik kul ielenushilerge karsy zhәne kuldyk kauymdastyktyn zhaktastaryna karsy zhәne ortalyk memlekettik organdarynyn kuzyretin kenejtu maksatynda kurylgan Respublikalyk partiya 36 parallelden soltүstikke karaaj shtattardyn aumagynda kuldykka tyjym saluga Kanzas Nebraska turaly zanymen 1854 zhyly taratyldy barlyk tilek bildirushiler үshin tegin zher bolu formaldy tүrde bos zherlerge үndi tajpalary konystandyrylgan shyn mәninde olardyn pikirin eshkim elegen zhok sondaj ak Europadan әkelingen ondirilgen tauarlarga zhogary tarifterdi belgileuge karsy bas koterdi Soltүstikterdin zhәne olardyn koshbasshysy Avraam Linkolnnin azamattyk sogysta zheniske zhetkennen kejin respublikanshyldar 50 zhyl bojy prezidenttik zhәne parlamenttik sajlauda basym boldy Olardyn gegemoniyasyn respublikanshyldardyn ozderi boline bastagannan son zhәne Teodor Ruzvelttin progressivti partiyasy kurylgannan kejin 1912 zhyly Vudro Vilson үzgen bolatyn 1912 zhyldan bastap zhәne 1968 zhylga dejin demokrattar respublikanshyldarga Kalvin Kulidzh Gerbert Guver Duajt Ejzenhauer bere otyryp uakyt otken sajyn AҚSh sayasatyn baskardy Partiyanyn tomendeu uakytyna demokrat Franklin Ruzvelttin Zhana mәmile uakyty dep atauga bolady Bul uakytta respublikanshyldar zhәne demokrattar sajyp kelgende partiya retinde ideologiyalyk spektrimen almasty tiisinshe negurlym konservativti zhәne negurlym liberaldy bola tүsti 1940 1960 zhyldary Afrika amerikandyktardyn azamattyk kukyktary үshin kozgalysy kezinde respublikanshyldar ogan salkyndyk tanytty demokratiyalyk partiyanyn korgany retinde bolgan Monolitti Ontүstik sayasaty ustanymdaryn Niksonnyn Ontүstik strategiyasyn bastaj otyryp talkandady Қyrgi kabak sogys zhyldary Respublikalyk partiya ishki sayasatta barysynda antikommunizm men solshyldardy kudalau mәselelerinde makkartizm baptalgan kop tabandylyk korsetti әsirese Barri Golduoter zhәne olardyn үmitkerleri әdette syrtky sayasatta karshyga retinde esepteledi Rass Bellanttyn zertteulerine sәjkes Prezident Nikson kezindegi Ұlttyk komitet zhәne kejinirek Ekinshi dүniezhүzilik sogystan kejin AҚSh ka Shygys Europadan koship kelgen ultranacionalistmen yntymaktastyk bajlanysta bolgan 1970 shi zhyldardyn ortasynda Respublikalyk partiya salyk toleuden zhaltargan zhәne para algany үshin ajyptalgan birinshi vice prezident Spiro Agnew sodan kejin Uotergejt zhanzhaly saldarynan prezident ornynan tүsuine bajlanysty auyr dagdarys karsanynda tap boldy 1970 zhyldardyn sonynda 1980 zhyly koshbasshysy AҚSh tyn prezidenti lauazymyna buryngy gollivudtyk akter Ronald Rejgan sajlangan son zhәne 1984 zhyly kajta sajlangannan kejin kajta zhandandy Ol partiyanyy zhanartty zhәne onyn Uotergejt saldaryn kutyluga komektesti Rejgan komandasynyn kejbir okilderi 2009 zhylga dejin AҚSh tyn isteblishmentinde kaldy Negizinen Rejgannyn arkasynda Respublikashyldar arasynda ekonomikalyk liberalizm men ultrakonservatizm zhaktastarynyn poziciyasy nygajdy 2010 zhyldyn karasha ajynda respublikashyldar Өkilder palatasynyn bakylauyna aldy zhәne Senattagy katysuy ajtarlyktaj osti 2014 zhyldyn karasha ajynda respublikashyldar Өkilder palatasy men Senatty bakylauyna aldy Ideologyalar Avraam Linkoln Leo Shtraus Tomas SouellRespublikalyk partiyadan AҚSh prezidentteri 4 nauryz 1861 15 sәuir 1865 Avraam Linkoln 4 nauryz 1869 4 nauryz 1877 Uliss Grant 4 nauryz 1877 4 nauryz 1881 Raterford Hejs 4 nauryz 1881 19 kyrkүjek 1881 Dzhejms Garfild 19 kyrkүjek 1881 4 nauryz 1885 Chester Artur 4 nauryz 1889 4 nauryz 1893 Bendzhamin Garrison 4 nauryz 1897 14 kyrkүjek 1901 Uilyam Mak Kinli 14 kyrkүjek 1901 4 nauryz 1909 Teodor Ruzvelt 4 nauryz 1909 4 nauryz 1913 Uilyam Taft 4 nauryz 1921 2 tamyz 1923 Uorren Garding 2 tamyz 1923 4 nauryz 1929 Kalvin Kulidzh 4 nauryz 1929 4 nauryz 1933 Gerbert Guver 20 kantar 1953 20 kantar 1961 Duajt Ejzenhauer 20 kantar 1969 9 tamyz 1974 Richard Nikson 9 tamyz 1974 20 kantar 1977 Dzherald Ford 20 kantar 1981 20 kantar 1989 Ronald Rejgan 20 kantar 1989 20 kantar 1993 Dzhordzh Gerbert Uoker Bush 20 kantar 2001 20 kantar 2009 Dzhordzh Uoker Bush 20 kantar 2017 20 kantar 2021 Donald TrampIdeologiyaRespublikanshyldardyn demokrattardan ajyrmashylygy mynadaj ustanymdar ustanady salyktardy tomendetu memlekettik tapshylygyn azajtu densaulyk saktau zhәne bilim beru bojynsha memlekettik shygystardy kyskartu әskeri shygystardy ulgajtu zhәne ulttyk kauipsizdikke shygystardyn kobeyui negurlym agressivti syrtky sayasat moral men otbasy kundylyktaryn үshin kүres abort shekteu әsirese zhүktiliktin songy kezenderinde zhәne kontracepciya ulttyk kundylyktarga үshin kүres korshagan ortany korgau zhonindegi is sharalargan karsy mundaj sharalar biznestin mүddelerine kajshy keletin bolsa karsy sharalar koldanu atys karuyn alyp zhүru zhәne ielenu erkindigin kamtamasyz etu en tomengi zhalakynyn ulgayuyna karsylyk tanytu zheke kәsiporyndarda kәsipodaktardyn kuryluyna karsylyk tanytu olim zhazasyn koldanudy saktau klondau salasyndagy evtanaziya men zertteuler engizuge karsylyk tanytu Respublikashyl en manyzdy kagidattarynyn biri dәstүrli ekonomikada memlekettin katysuyn barynsha azajtu Sonymen katar respublikalyk partiya kejbir adamdar men toptar zheke retinde karastyratyn zhәne kogamdyk shekteuge zhatpajtyn kubylystardyn tүsik pornografiya zhezokshelik esirtki pajdalanu zandastyru pajdasyna zhii soz sojlejdi Respublikashyldar zhaһandyk zhylynu zhәne parniktik әserge karsy kүres ideyasyn zhokka shygardy demokrattar men olardyn zhaktastaryn akparattyk nasihattau propagandalyk kadamdary dep eseptejdi Қazirgi zamangy sajlaushylar әleumettik zhagdajy zhaksy amerikandyktar iri korporaciyalardyn kyzmetkerleri ak erler men әjelder dini pikirles konservativti bagyttalgan sajlaushylar odan bolek kopshiligi buryngy Kenes Odagynyn orystildi immigranttar anyktau kerek Negizgi kazirgi zamangy ideologiyasy neo konservatizm Sayasi bagdar ortasha kejde totenshe onshyldar Derekkozder November 21 2020 March 2020 Ballot Access News Print Edition 35 10 http ballot access org 2020 11 21 november 2020 ballot access news print edition Retrieved 24 November 2020