Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Никита Сергеевич Хрущев (1894 ж. сәуірдің 17 (е.м. 5) — 11 қыркүйек 1971, Мәскеу) — 1953—64 жж. КОКП ОК бірінші хатшы, 1958—64 жж. КСРО Министрлер Кеңесі төрағасы, Кеңес Одағы ері, үш рет Социалистік еңбек ері.
| Никита Сергеевич Хрущев | |||
 Хрущёв Никита Сергеевич. 1963 жыл | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 7 қыркүйек 1953 — 14 қазан 1964 | |||
| Ізашары | лауазым ұйымдастырылған; Иосиф Виссарионович Сталин БК(б)П Бас хатшысы ретінде | ||
| Ізбасары | Леонид Ильич Брежнев | ||
| Өмірбаяны | |||
| Партиясы | КОКП (1918 жылдан бастап) | ||
| Діні | атеизм | ||
| Дүниеге келуі | 15 сәуір 1894 | ||
| Қайтыс болуы | 11 қыркүйек 1971 (77 жас) Мәскеу, КСРО | ||
| Қолтаңбасы |  | ||
өңдеу  | |||
Өмірбаяны
1908 жылдан Донбастың шахталары мен зауыттарында жұмыс істеген.
1918 — 20 ж. Азамат соғысына қатысты, кейіннен Донбасс пен Киевте шаруашылық және партия қызметтерінде болды.
1929 — 31 ж. Мәскеуде Өнеркәсіп академиясында оқыды.
1931 жылдан Мәскеудегі партия қызметінде болып, 1935 — 1938 ж. БК(б)П Мәскеу облысы және қалалық комитеттерінің 1-хатшысы, 1938 жылдың қаңтарынан 1947 жылдың наурызына дейін Украина К(б)П ОК-нің 1-хатшысы қызметтерін атқарды. Жергілікті партия ұйымының басшысы ретінде Мәскеу мен Украинада жүргізілген жаппай саяси қуғын-сүргінді ұйымдастырушылардың бірі болды. 2-дүниежүзілік соғыс жылдарында бірсыпыра майдан Әскери кеңестерінің мүшесі ретінде әскери басшылыққа партиялық қадағалауды күшейтушілердің бірі ретінде генерал-лейтенант (1943) атағын алды.
1944 — 47 ж. УКСР ХКК-нің (1946 жылдан Мин. кеңесі) төрағасы, ал 1947 жылдың желтоқсанынан қайтадан Украина К(б)П ОК-нің 1-хатшысы, 1949 жылдың желтоқсанынан БК(б)П ОК-нің хатшысы және БК(б)П Мәскеу комитеттінің 1-хатшысы болды.
1953 ж. наурыздан КОКП ОК-нің хатшысы, қыркүйектен 1-хатшысы, сонымен бірге 1958 — 64 ж. КСРО Министр кеңесінің төрағасы қызметтерін атқарды. Хрущев билікке келісімен ішкі және сыртқы саясатта “жылымық” басталды, партиялық — мемлекеттік жүйені өзгертуге талпыныс жасалды. Осы мақсатта партиялық және мемлекеттік аппараттың айрықша құқықтарына шектеу жасап, біршама ашық қоғам орнады. Хрущев КОКП-ның 20-съезінде (1956) Сталиннің жеке басына табынудың зардаптары жөнінде баяндама жасады. Осыдан соң іле-шала саяси қуғын-сүргін құрбандары ақтала бастады.
1954 — 64 ж. аралығында КСРО-да Тың игеру жүзеге асырылды. Қудалауға ұшыраған халықтардың саяси және Әлеуметтік құқықтары қалпына келтірілді. Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығын дамытуға үлкен көңіл бөлінді.
1954 ж. алғашқы атом электр станциялары салынды, 1957 ж. Жердің жасанды серігі ұшырылды. 1961 ж. тұңғыш кеңестік ғарышкер орбитаға ұшып шықты. Бірақ елде демократияның дамытылуы шектеліп, социализм толық және түпкілікті орнады деген үстірт қорытынды (21-съезд, 1959) шығарылды, ал КОКП-ның 22-съезінде (1961) елде кемелденген социализм орнады деген қорытынды жасалды. Елде тоталитарлық режим сақталды, басқаша ойлаушылық тұншықтырылды, интеллигенцияға қарсы қуғын-сүргін, жұмысшылар демонстрацияларын күшпен басу (Новочеркасск, 1962, т.б.), басқа елдердің ішкі ісіне араласу (1956 ж. Венгрияға әскер кіргізу), т.б. келеңсіздіктерге жол берілді. Батыспен арадағы әскери қақтығыстар (Берлин, 1961, Кариб дағдарысы, 1962, т.б.), “Американы қуып жету және басып озу” сияқты саяси жалаң ұрандар, 1980 жылға дейін коммунизм орнату уәдесі, осылардың барлығы оның саясатының тиянақсыздығын көрсетті. Сонымен қатар шаруашылықты өркендетуде көптеген кемшіліктер жіберілді, партияның облысы ұйымдары салалық партия ұйымдарына ажыратылды. Саяси қайраткерлерге, әскери басшыларға сенімсіздік көрсетілді. 1957 ж. армия мен халықтың алдындағы беделінен қауіптеніп, қорғаныс министрі Г.К. Жуковты орнынан алды. Тың игеру барысында Қазақстан КП ОК-нің 1-хатшысы Ж.Шаяхметов қызметінен негізсіз босатылып, орнына П.К. Пономаренко қойылды. 1956 ж. Оңтүстік Қазақстанның мақта өсіруші аудандары Өзбекстанға берілді.
1958 ж. тамызда кеңестік жүйеге қарсы Теміртау жұмысшыларының көтерілісі болды. Осылардың барлығы халықтың және партия қайраткерлерінің наразылығын туғызды. 1964 ж. өткен қазан пленумында Хрущев орнынан алынып, 1-хатшылыққа Л.И. Брежнев сайланды.
Хрущев естелігі алғаш рет 1981 ж. Нью-Йоркте жарық көрді.
Дереккөздер
- According to official Soviet sources and his memoirs. His birth certificate gives 3/15 сәуір. Tompson, p. 2.
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
- Қазақстанның қазіргі заман тарихы: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. 2-басылымы, өңделген. Жалпы редакциясын басқарған тарих ғылымының докторы, профессор Б. Ғ. Аяған. Алматы: Атамұра, 2009. ISBN 9965-34-933-9
Сыртқы сілтемелер
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Никита Сергеевич Хрущёв |
| Ізашары: Иосиф Сталин | 1953—1964 | Ізбасары: Леонид Брежнев |
| Ізашары: | 1958—1964 | Ізбасары: |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Nikita Sergeevich Hrushev 1894 zh sәuirdin 17 e m 5 11 kyrkүjek 1971 Mәskeu 1953 64 zhzh KOKP OK birinshi hatshy 1958 64 zhzh KSRO Ministrler Kenesi toragasy Kenes Odagy eri үsh ret Socialistik enbek eri Nikita Sergeevich HrushevHrushyov Nikita Sergeevich 1963 zhylLauazymyTu KOKP OK Birinshi hatshysy7 kyrkүjek 1953 14 kazan 1964Izashary lauazym ujymdastyrylgan Iosif Vissarionovich Stalin BK b P Bas hatshysy retindeIzbasary Leonid Ilich BrezhnevӨmirbayanyPartiyasyKOKP 1918 zhyldan bastap Dini ateizmDүniege kelui 15 sәuir 1894 1894 04 15 Қajtys boluy 11 kyrkүjek 1971 1971 09 11 77 zhas Mәskeu KSROҚoltanbasyondeu Өmirbayany1908 zhyldan Donbastyn shahtalary men zauyttarynda zhumys istegen Birinshi әjeli Efrosiniya Pisarevamen 1916 zhyl 1918 20 zh Azamat sogysyna katysty kejinnen Donbass pen Kievte sharuashylyk zhәne partiya kyzmetterinde boldy 1929 31 zh Mәskeude Өnerkәsip akademiyasynda okydy 1931 zhyldan Mәskeudegi partiya kyzmetinde bolyp 1935 1938 zh BK b P Mәskeu oblysy zhәne kalalyk komitetterinin 1 hatshysy 1938 zhyldyn kantarynan 1947 zhyldyn nauryzyna dejin Ukraina K b P OK nin 1 hatshysy kyzmetterin atkardy Zhergilikti partiya ujymynyn basshysy retinde Mәskeu men Ukrainada zhүrgizilgen zhappaj sayasi kugyn sүrgindi ujymdastyrushylardyn biri boldy 2 dүniezhүzilik sogys zhyldarynda birsypyra majdan Әskeri kenesterinin mүshesi retinde әskeri basshylykka partiyalyk kadagalaudy kүshejtushilerdin biri retinde general lejtenant 1943 atagyn aldy 1944 47 zh UKSR HKK nin 1946 zhyldan Min kenesi toragasy al 1947 zhyldyn zheltoksanynan kajtadan Ukraina K b P OK nin 1 hatshysy 1949 zhyldyn zheltoksanynan BK b P OK nin hatshysy zhәne BK b P Mәskeu komitettinin 1 hatshysy boldy 1953 zh nauryzdan KOKP OK nin hatshysy kyrkүjekten 1 hatshysy sonymen birge 1958 64 zh KSRO Ministr kenesinin toragasy kyzmetterin atkardy Hrushev bilikke kelisimen ishki zhәne syrtky sayasatta zhylymyk bastaldy partiyalyk memlekettik zhүjeni ozgertuge talpynys zhasaldy Osy maksatta partiyalyk zhәne memlekettik apparattyn ajryksha kukyktaryna shekteu zhasap birshama ashyk kogam ornady Hrushev KOKP nyn 20 sezinde 1956 Stalinnin zheke basyna tabynudyn zardaptary zhoninde bayandama zhasady Osydan son ile shala sayasi kugyn sүrgin kurbandary aktala bastady 1954 64 zh aralygynda KSRO da Tyn igeru zhүzege asyryldy Қudalauga ushyragan halyktardyn sayasi zhәne Әleumettik kukyktary kalpyna keltirildi Өnerkәsip pen auyl sharuashylygyn damytuga үlken konil bolindi 1954 zh algashky atom elektr stanciyalary salyndy 1957 zh Zherdin zhasandy serigi ushyryldy 1961 zh tungysh kenestik garyshker orbitaga ushyp shykty Birak elde demokratiyanyn damytyluy shektelip socializm tolyk zhәne tүpkilikti ornady degen үstirt korytyndy 21 sezd 1959 shygaryldy al KOKP nyn 22 sezinde 1961 elde kemeldengen socializm ornady degen korytyndy zhasaldy Elde totalitarlyk rezhim saktaldy baskasha ojlaushylyk tunshyktyryldy intelligenciyaga karsy kugyn sүrgin zhumysshylar demonstraciyalaryn kүshpen basu Novocherkassk 1962 t b baska elderdin ishki isine aralasu 1956 zh Vengriyaga әsker kirgizu t b kelensizdikterge zhol berildi Batyspen aradagy әskeri kaktygystar Berlin 1961 Karib dagdarysy 1962 t b Amerikany kuyp zhetu zhәne basyp ozu siyakty sayasi zhalan urandar 1980 zhylga dejin kommunizm ornatu uәdesi osylardyn barlygy onyn sayasatynyn tiyanaksyzdygyn korsetti Sonymen katar sharuashylykty orkendetude koptegen kemshilikter zhiberildi partiyanyn oblysy ujymdary salalyk partiya ujymdaryna azhyratyldy Sayasi kajratkerlerge әskeri basshylarga senimsizdik korsetildi 1957 zh armiya men halyktyn aldyndagy bedelinen kauiptenip korganys ministri G K Zhukovty ornynan aldy Tyn igeru barysynda Қazakstan KP OK nin 1 hatshysy Zh Shayahmetov kyzmetinen negizsiz bosatylyp ornyna P K Ponomarenko kojyldy 1956 zh Ontүstik Қazakstannyn makta osirushi audandary Өzbekstanga berildi 1958 zh tamyzda kenestik zhүjege karsy Temirtau zhumysshylarynyn koterilisi boldy Osylardyn barlygy halyktyn zhәne partiya kajratkerlerinin narazylygyn tugyzdy 1964 zh otken kazan plenumynda Hrushev ornynan alynyp 1 hatshylykka L I Brezhnev sajlandy Hrushev esteligi algash ret 1981 zh Nyu Jorkte zharyk kordi DerekkozderAccording to official Soviet sources and his memoirs His birth certificate gives 3 15 sәuir Tompson p 2 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tom Қazakstannyn kazirgi zaman tarihy Zhalpy bilim beretin mekteptin 9 synybyna arnalgan okulyk 2 basylymy ondelgen Zhalpy redakciyasyn baskargan tarih gylymynyn doktory professor B Ғ Ayagan Almaty Atamura 2009 ISBN 9965 34 933 9Syrtky siltemelerOrtakkorda bugan katysty media fajldar bar Nikita Sergeevich HrushyovIzashary Iosif Stalin 1953 1964 Izbasary Leonid BrezhnevIzashary 1958 1964 Izbasary